Không nghĩ đến cái xấu của người khác

Con người sống trong xã hội không tránh khỏi mâu thuẫn, bất đồng với những người xung quanh, thậm chí vì lợi ích cá nhân mà làm hại người khác, hành hung, thậm chí sát hại lẫn nhau. Thế là họ oán hận, thù ghét nhau, thậm chí có những mối thâm thù truyền kiếp từ đời này sang đời khác khiến tội ác chất chồng. Đời người trăm năm thoáng qua đi mà mối thù vẫn thiêu đốt tâm can, cả đời sống trong thù hận vẫn chưa dứt lại còn trao mối căm hờn này cho con cháu đời sau. Thử xem nhà nào, dòng họ nào sống trong thù hận thì có thể vui vẻ hạnh phúc không, sự nghiệp, gia tộc có thể phát đạt thịnh vượng được hay không?

Lịch sử là tấm gương, người trí tuệ là người biết lấy những tấm gương trong lịch sử để soi mình, từ đó lựa chọn thái độ đối nhân xử thế, thái độ với cuộc sống để cuộc đời có ý nghĩa nhất có thể.

Chuyện cũ kể rằng: Sở Trang Vương mở đại tiệc thết đãi quần thần, mọi người đang cao hứng thì bỗng nhiên có một cơn gió lớn thổi tới khiến đèn đuốc tắt hết. Lúc đó có người lợi dụng kéo y phục ái phi của vua Sở. Ái phi kinh sợ giật đứt dây mũ của người đó, và nói cho vua Sở biết chuyện, muốn vua mau chóng thắp đuốc tra xét xem ai không còn dây mũ.

Trang Vương không những không nghe theo mà còn cho người truyền lệnh: “Hôm nay các khanh và ta uống rượu, không giật dây mũ xuống thì có nghĩa là uống chưa thỏa thích”.

Khi đó quần thần tham gia yến tiệc hơn trăm người, ai nấy đều giật đứt dây mũ của mình, uống rượu thỏa thích.

Sau này nước Sở và nước Tấn nổ ra cuộc chiến tranh ngôi bá chủ, chiến sự vô cùng ác liệt. Mỗi lần giao chiến, phía trận tuyến của vua Sở luôn luôn có một võ tướng hăng hái quên mình xung phong hãm trận, đánh quân giặc tơi bời, khiến chúng hốt hoảng, tan tác tháo chạy.

Sau khi thắng trận, Trang Vương triệu kiến võ tướng đó hỏi: “Ta có đức gì có tài gì mà khiến khanh vào sinh ra tử vì ta như vậy? Hơn nữa ta cũng chưa có chiếu cố biệt đãi gì đối với khanh, vậy nguyên nhân là gì?”

Vị võ tướng đó trả lời rằng: “Thần chính là người bị giật đứt dây mũ trong đêm yến tiệc năm xưa, luận về tội thì đáng chết, nhưng đại vương lại nhẫn nhịn, đã bảo toàn thể diện và sinh mệnh của hạ thần. Từ thời khắc đó, thần đã thời thời khắc khắc có lòng quyết tâm tưới máu trên chiến trường, nguyện tan xương nát thịt vì đại vương, để báo đáp ân đức của ngài”.

Không nghĩ đến cái xấu, đến lỗi của người khác là thể hiện của tấm lòng bao dung, là biểu hiện của chữ Thiện, lấy thiện đối xử với người khác. Sức mạnh của Thiện khiến người ta cảm động, tự biết hối cải, sửa sai mà không cần một biện pháp cưỡng ép, không cần hình phạt nào. Bởi vì hình phạt nghiêm khắc cũng chỉ trừng trị cái tâm người ta, chứ không chỉnh sửa được cái tâm họ, trái lại còn gây oan kết oán, sớm muộn cũng tự rước họa vào thân.

Trong xã hội nhân loại từ cá nhân, gia tộc đến quốc gia, người ta thường có xu hướng dùng bạo lực để giải quyết mâu thuẫn, và ít người thoát được vòng xoáy ấy. Đó có lẽ là nguyên nhân lý giải việc xã hội càng phát triển thì càng thấy cuộc sống căng thẳng, càng nhiều mâu thuẫn, tranh giành, đấu đá, lừa dối. Bạo lực ngày càng phổ biến từ trong gia đình đến nơi công sở, chốn học đường, cho đến ngõ ngách, hè phố; từ miền ngược đến miền xuôi, từ nông thôn đến thị thành,  từ nước nghèo đói đến nước phát triển... đâu đâu cũng thấy con người xử lý nhau bằng bạo lực. Xung đột giữa các sắc tộc, giữa các quốc gia cũng không ngừng tăng lên.

ST