Cậu ấm cô chiêu

 

CẬU ẤM CÔ CHIÊU

 

Ngày xưa con cái các quan thường nhờ công trạng, sự nghiệp của tổ phụ mà được làm quan, như đời Trần ở nước ta, con các quan đều được ra làm quan hết.

Lệ ấy gọi là tập ấm. "Tập" là cái áo, cũng có nghĩa là khoác áo. "Ấm" là bóng. "Tập ấm" là khoác bóng, tức là nương bóng (mẹ cha) mà được ra làm quan. Con cái các quan được quyền tập ấm gọi là ấm tử hoặc ấm sinh.

 

Ngày nay, dù lệ tập ấm không còn nhưng trong dân gian vẫn dùng các từ “cậu ấm”, “cô chiêu” có ý mỉa mai những kẻ lười biếng không chịu học tập, tu dưỡng, phấn đấu mà chỉ biết ỷ lại, trông chờ vào địa vị, chức quyền của cha mẹ để tiến thân. 

 

Như cụ Tú Xương châm biếm trong bài thơ “Bỡn ông ấm Điềm”: 

 

Ấm không ra ấm, ấm ra nồi,

Ấm chạy lăng quăng, ấm chẳng ngồi.

Chán cả đồ chuyên cùng chén mẫu,

Luộc giò, nấu thịt, lại đồ xôi.