Hậu quả của lão hóa dân số

* Hậu quả về an ninh quốc phòng

Lão hóa dân số khiến quân số sụt giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh quốc phòng của quốc gia.

Một số quốc gia phải chấp nhận số đông người nhập cư nước ngoài để bù đắp sự thiếu hụt lao động. Về lâu dài, người nhập cư sẽ sinh con đẻ cái và ngày càng chiếm tỷ lệ cao trong dân số, người bản xứ sẽ dần bị lấn át và cuối cùng sẽ trở thành cộng đồng thiểu số ngay trong chính đất nước mình. Quốc gia đó coi như "bị thôn tính mà không cần tới súng đạn".

Richard Dawkins cảnh báo rằng sự sụp đổ của các xã hội Tây Âu không phải là điều xa vời. Với tình trạng này, thì tới khoảng năm 2050 - 2070, người Hồi giáo sẽ trở thành nhóm dân cư chiếm đa số tại các nước Tây Âu. và văn minh Tây Âu bản địa dù thịnh vượng về kinh tế song lại dần bị suy thoái và tàn lụi bởi nạn lão hóa dân số. 

* Hậu quả về kinh tế

Xu hướng chung trong mọi xã hội người lớn tuổi tiết kiệm cao hơn người trẻ, và mức chi tiêu cho hàng tiêu dùng lại ít hơn. Tùy vào độ tuổi diễn ra sự thay đổi này. Một đất nước có dân số lão hóa có thể chứng kiến tình trạng lãi suất thấp và tỉ lệ lạm phát thấp. Cũng bởi người cao niên sẽ tiêu dùng ít hơn, các nước với tỉ lệ dân số già cao thường có mức lạm phát thấp. Đồng thời, việc thiếu hụt lao động trẻ khiến tỷ lệ tăng trưởng kinh tế, cải tiến kỹ thuật cũng bị sụt giảm.

Trước thực trạng lão hóa dân số đáng báo động, Chính phủ Nhật Bản đưa ra cảnh báo, vào năm 2060 gần 40% dân số nước này là người cao tuổi là trở ngại lớn với đà phục hồi tăng trưởng kinh tế của Nhật Bản khi mà lực lượng lao động trẻ ngày càng ít đi. Do người già chi tiêu ít hơn người trẻ nên thị trường tiêu dùng cũng bị tác động xấu, doanh thu của các doanh nghiệp cũng bị sụt giảm, tình trạng phá sản của doanh nghiệp sẽ tăng.

* Hậu quả về an sinh xã hội

Hệ thống an sinh xã hội trải qua những khó khăn khi lão hóa dân số gia tăng. Các chính sách hưu trí phúc lợi gặp phải những vấn đề khi tuổi thọ con người được tăng lên. Số người phải nhận lương hưu nhiều hơn, thời gian hưởng lương hưu kéo dài hơn, hậu quả là nguồn cung cho quỹ lương hưu bị thiếu hụt. Nhiều nước đã thông qua các chính sách khác nhau để tăng cường nguồn lực tài chính cho hệ thống hưu trí của mình, nhưng những khó khăn về thiếu hụt ngân sách hưu trí vẫn hiện hữu.

Nhiều khoản chi tiêu bị đội lên do hiện tượng lão hóa dân số, bao gồm những khoản từ nguồn tài chính công. Lĩnh vực chi tiêu lớn nhất ở nhiều nước hiện nay dành cho chăm sóc y tế, sẽ tăng lên chóng mặt kèm hiện tượng lão hóa dân số. Các chính phủ lúc này phải đứng giữa hai lựa chọn khó khăn: hoặc phải tăng thuế, gồm cả thuế thu nhập và tiêu thụ, hoặc phải hạn chế vai trò của chính phủ trong việc cung cấp các dịch vụ y tế. Các nghiên cứu gần đây ở một số nước cho thấy sự tăng vọt trong chi phí chăm sóc y tế phần nhiều là do giá thuốc và phí khám sức khỏe tăng cao, và tần suất sử dụng xét nghiệm trong chẩn đoán y khoa trong mọi độ tuổi,

Khoản chi tiêu lớn thứ nhì của hầu hết chính phủ các nước là dành cho giáo dục, kèm với hiện tượng lão hóa dân số, khoản này có xu hướng giảm xuống, đặc biệt khi số lượng người trẻ muốn tiếp tục học tập sau phổ thông ngày càng ít đi khi nhu cầu xã hội càng lúc càng thúc ép họ mau chóng tham gia lực lượng lao động.

Để đối phó với vấn đề lão hóa dân số, nhiều nước có xu hướng tăng độ tuổi hưu trí từ 60 lên 65 nhằm giảm chi phí trợ cấp từ GDP. 

Trong ba thập kỷ tới, tỉ lệ dân số là người cao tuổi sẽ dần tăng lên, Châu Á và Châu Âu là hai vùng có số lượng quốc gia đáng kể phải đối mặt với hiện tượng lão hóa dân số trong tương lai gần. Trong vòng 20 năm tới, ở những vùng này, nhiều nước sẽ gặp phải tình trạng nhóm dân cư trên 65 tuổi sẽ là thành phần đông đúc nhất xã hội và độ tuổi trung bình đạt đến ngưỡng 50.

Hầu hết các nước phát triển (Hoa Kỳ là ngoại lệ đáng chú ý) có mức sinh thay thế thấp (sub-replacement fertility), và sự tăng dân số phụ thuộc phần lớn vào tình trạng nhập cư cùng với đà tăng dân số sẵn có, xảy ra từ các thế hệ đông đúc trước đây hiện có tuổi thọ trung bình cao hơn.

Trong số xấp xỉ 150.000 người qua đời mỗi ngày trên thế giới, khoảng hai phần ba -100.000 người chết vì các nguyên nhân tuổi tác. Ở các nước công nghiệp hóa, tỷ lệ này cao hơn nhiều, đạt mức 90%.

Canada là nước có tỉ lệ nhập cư trên đầu người cao nhất thế giới, phần nào cũng làm giảm tình trạng lão hóa dân số ở nước này. Các nhà nhân khẩu học Peter McDonald và Rebecca Kippen nhận định, "do sinh suất hạ thấp xa dưới mức thay thế, mức di cư thuần thường niên cần phải đặc biệt tăng cao để duy trì mục tiêu tăng trưởng dân số ở mức thậm chí zero"