Có nên tin vào các nhà kinh tế học?

 Ảnh: 3 nhà kinh tế học gồm Abhijit Banerjee, Esther Duflo và Michael Kremer đã giành giải Nobel Kinh tế năm 2019. nhờ các công trình nghiên cứu về tình trạng nghèo đói.

CÓ NÊN TIN VÀO CÁC NHÀ KINH TẾ HỌC?

Nếu các nhà kinh tế học phát triển thành công các mô hình hiệu quả hơn, họ đã có thể dõng dạc trả lời những câu hỏi gây nhiều tranh cãi.

Tuy nhiên, cho đến nay, những gì chúng ta nhận được chỉ là kiến nghị và các ý tưởng.

Tất cả mọi người đều biết rằng thế giới đang ở trong tình trạng tồi tệ khi các nhà máy han gỉ và công nhân chơi dài vì không có việc làm. Trong khi đó, các nhà kinh tế học không ngừng tranh cãi.

Đầu tiên, chúng ta cần nói qua về công việc của các nhà kinh tế học. Họ xây dựng các mô hình, sử dụng các công cụ toán học để miêu tả quá trình vận hành của nền kinh tế. Vấn đề nằm ở chỗ các mô hình không thể phản ánh chính xác những gì diễn ra trong toàn bộ nền kinh tế.

Rất nhiều người có trí tuệ xuất chúng đã dành nhiều thời gian xây dựng các công cụ được cho là ưu việt. Tuy nhiên, tính đến thời điểm này, các mô hình vẫn thất bại trong việc dự đoán diễn biến của nền kinh tế.

Hơn nữa, các mô hình còn ẩn chứa quá nhiều kết luận không chính xác. Ví dụ, rất nhiều mô hình giả định rằng các công ty chỉ có thể thay đổi giá cả ở những thời điểm ngẫu nhiên. Các nhà kinh tế học cũng thêm thắt một vài điều kiện sao cho mô hình dễ sử dụng hơn. Họ hy vọng rằng những giả định này gần giống với những gì diễn ra trong thế giới thực.

Lý thuyết không phải là vấn đề duy nhất. Các chuyên gia kinh tế thực sự không có đủ dữ liệu để hiểu nền kinh tế hoạt động như thế nào. Với ngành hóa học và sinh học, bạn có thể đặt mọi thứ ở trong phòng thí nghiệm và tiến hành thí nghiệm.

Bạn có thể làm điều tương tự với kinh tế học vi mô. Tuy nhiên, điều này là không thể đối với kinh tế học vĩ mô: không thể bê tất cả các nền kinh tế trên thế giới vào phòng thí nghiệm. Các nhà kinh tế học chỉ có thể ngồi một chỗ và quan sát lịch sử, rút ra một số xu hướng. Và, thông thường thì các xu hướng này biến mất trước khi bạn kịp phát hiện ra.

Đối với khoa học tự nhiên, các mô hình thường được xây dựng để giải thích số liệu. Đó là mục đích duy nhất của các mô hình. Còn trong kinh tế học vĩ mô, mô hình thường được sử dụng để giải thích cho giả thiết.

Những nhà kinh tế học xuất sắc nhất đã nhận thức được điều này. Trong bài phát biểu mới đây tại Đại học Princeton, Chủ tịch Fed Ben Bernanke đã nói đùa rằng, kinh tế học là lĩnh vực phức tạp bao gồm các ý tưởng xuất sắc trong việc giải thích chính xác tại sao những lựa chọn trong quá khứ lại sai. Còn đối với tương lai, mọi thứ không chính xác.

Trong khi đó, năm 2011, Greg Mankiw – một trong những nhà kinh tế học vĩ mô nổi tiếng nhất thế giới – đã từng viết trên tờ New York Times: “Sau hơn 1/4 thế kỷ là nhà kinh tế học, tôi phải thú nhận rằng có rất nhiều điều tôi không biết về nền kinh tế. Thực chất, kinh tế học – lĩnh vực mà tôi đã dành trọn đời để cống hiến – là nơi mà tôi không thể tìm ra câu trả lời rõ ràng cho nhiều câu hỏi quan trọng”.

Điều này có nghĩa là khi các nhà kinh tế học dựa vào giả thiết hoặc mô hình để rút ra kết luận, bạn nên hoài nghi về điều đó. Mô hình càng phức tạp, bạn càng nên nghi ngờ nhiều hơn.

Ví dụ, trong một bài báo mới được đăng trên tờ Wall Street Journal, John Taylor – nhà kinh tế học đến từ Stanford – kêu gọi thực hiện thắt chặt ngân sách và củng cố quan điểm bằng “một mô hình kinh tế học vĩ mô”. Tuy nhiên, có rất nhiều quan điểm trái chiều xoay quanh mô hình này.

Nếu các nhà kinh tế học thành công trong việc phát triển các mô hình có hiệu quả tốt hơn, họ đã có thể dõng dạc trả lời những câu hỏi gây nhiều tranh cãi. Tuy nhiên, cho đến nay, những gì chúng ta nhận được chỉ là kiến nghị và các ý tưởng.

Bởi vậy, khi lắng nghe các nhà kinh tế học, điểm mấu chốt là hãy cố gắng hiểu tại sao họ lại nghĩ như vậy.

Các nhà kinh tế học cũng có một ưu điểm khác: giỏi chỉ ra lỗi của người khác. Họ là những người rất thông minh và sâu sắc. Tuy nhiên, họ dễ dàng bị bắt bẻ bởi các nhà kinh tế học khác! Do đó, bạn nên lắng nghe từ nhiều trường phái.

Cho dù bạn có đặt nhiều kỳ vọng vào các nhà kinh tế học, họ không phải là những chuyên gia biết rõ thế giới vận hành ra sao và làm cách nào để sửa chữa hỏng hóc. Tuy nhiên, họ có thể giúp bạn đánh giá lại quan điểm của bản thân về nền kinh tế cũng như phát hiện những lỗi sai.

Theo gafin.vn

Ảnh: 3 nhà kinh tế học gồm Abhijit Banerjee, Esther Duflo và Michael Kremer đã giành giải Nobel Kinh tế năm 2019. nhờ các công trình nghiên cứu về tình trạng nghèo đói.