Hãy hiểu chính mình

 

HÃY HIỂU CHÍNH MÌNH

Theo một truyện cổ Nhật Bản, có anh chàng võ sĩ hung hăng thách thức một vị thiền sư giải thích cho anh ta thế nào là thiên đường và địa ngục. Thiền sư đáp lại với thái độ khinh miệt:

– Anh là kẻ lỗ mãng, ta không muốn mất thì giờ với những kẻ như anh.

Cảm thấy bị lăng nhục, võ sĩ giận điên người và rút kiếm ra, thét to:

– Ta có thể giết ngươi vì sự hỗn xược.

– Đó chính là địa ngục − Thiền sư thản nhiên đáp lại.

Kinh ngạc vì lời nói rất đúng ấy, võ sĩ bình tĩnh trở lại, tra gươm vào vỏ, chào thiền sư và cảm ơn ông ta vì đã giúp mình “đốn ngộ”.

– Đó chính là thiên đường − Thiền sư nói thêm.

Câu chuyện này cho thấy, buông thả mình theo những xúc cảm và có ý thức về chúng thật khác nhau. Yêu cầu của Socrate là “Hãy hiểu chính mình!” nói lên nguyên tắc cơ bản của xúc cảm: phải có ý thức về những tình cảm của mình ngay từ khi chúng vừa xuất hiện.

Có vẻ như những tình cảm của chúng ta rất rõ ràng, nhưng khi nhớ lại những tình tiết đã xảy ra, chúng ta đều không chú ý tới tình cảm thật sự của mình, hoặc có chú ý tới thì quá muộn.