NGƯỜI THẦY ĐẦU
TIÊN
Người
thầy đầu tiên (The first teacher)
là tên một tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Kyrgyzstan Chyngyz
Aytmatov*, sáng tác năm 1962.
Nội dung truyện được
đặt vào bối cảnh vùng quê hẻo lánh của Kyrgyzstan vào giữa những năm 20 thế kỉ trước.
Thời đó, trình độ phát
triển ở đây còn thấp, tư tưởng phong kiến, gia trưởng còn nặng nề, phụ nữ bị coi thường, trẻ mồ côi bị rẻ
rúng.
Cô bé Altynai mồ côi
sống trong gia đình chú thím ở làng Kurkureu, chẳng được học hành, và phải chịu
sự giám sát, sai khiến hà khắc của bà thím.
Dyuyshen được Đoàn Thanh niên Cộng sản cử về làng để mở trường, đã kịp
thời cứu giúp, cho em đến trường học.
Sau này Altynai trở
thành nữ viện sĩ Altynai Sulaimanova, còn thầy Dyuyshen về già đi đưa thư.
Khi Altynai còn đang
học ở trường làng, có hôm thầy Dyuyshen mang về trường hai cây phong non và bảo
em: ''Hai cây phong này thầy mang về cho em đây.
Chúng ta sẽ cùng
trồng. Và trong khi chờ chúng lớn lên, ngày một thêm sức sống, em sẽ trưởng
thành, em sẽ là một người tốt...
Em bây giờ trẻ măng
như một thân cây non, như đôi cây phong nhỏ này...''.
Mở đầu tác phẩm là
hình ảnh hai cây phong cao lớn được trồng cạnh nhau trên một ngọn đồi lộng gió.
Không ai biết rõ về
nguồn gốc của hai cây phong đó. Mãi sau này, khi làng Kurkureu đón bà Altynai -
một người viện sĩ nổi tiếng, cũng là người dân làng về mở trường, bí mật về hai
cây phong mới được hé lộ.
Altynai năm 15 tuổi đã
có một tuổi thơ vô cùng bất hạnh. Cô bé phải sống với người thím độc ác luôn
đánh đập cô bé.
Vào một ngày nọ, thầy
giáo Dyuyshen, một người thanh niên cộng sản, được cử về mở trường dạy học ở
làng Kurkureu, hai người đã gặp nhau.
Thầy Dyuyshen vô cùng
quý mến Altynai và cầu xin gia đình bà thím cho Altynai đi học. Sau bao nhiêu
vất vả, cuối cùng thầy đã thành công.
Thầy Dyuyshen và
Altynai cùng lũ học trò đã trải qua rất nhiều khó khăn, trong thời tiết khắc
nghiệt với cái rét lạnh cóng, nhưng họ vẵn có một nghị lực phi thường.
Nhưng không may mắn,
bà thím Altynai đã quyết gả cô cho một tên quý tộc to lớn và thô thiển để lấy
tiền.
Thầy Dyuyshen đã ra
sức bảo vệ Altynai, nhưng sự thật quá phũ phàng, Altynai vẫn bị bắt đi làm vợ
lẽ mặc sức thầy Dyuyshen đã ra sức chống cự bọn quý tộc đến nỗi bị chúng đánh
gãy tay và máu chảy đầm đìa.
Sau ba ngày sống trong
địa ngục, cuối cùng Altynai đã được thầy Dyuyshen cùng công an giải cứu và đưa
lên tỉnh học.
Lúc này, Altynai đã
biết mình có tình cảm với thầy Dyuyshen. Cô viết thư cho thầy nhưng Dyuyshen
không muốn làm ảnh hưởng tới việc học của Altynai, anh đã không trả lời.
Đã mấy lần Altynai
nhìn lầm người khác thành Dyuyshen nhưng dường như điều đó gần như vô vọng vì
Dyuyshen đã đi bộ đội và bị báo tin mất tích...
Năm 1946, Altynai trở
về quê hương xưa, nơi cô đã lớn lên, đã sống những ngày tháng cùng với người
thầy Dyuyshen của mình, đặt tên cho ngôi trường mà cô đỡ đầu là: "Trường
Dyuyshen" - ngôi trường mang tên người thầy đầu tiên của bà.
Nguồn:
ttps://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_th%E1%BA%A7y_%C4%91%E1%BA%A7u_ti%C3%AAn
-----------------------------
* Hầu hết các sáng tác của Ajtmatov
như: Người
thầy đầu tiên (1962) “Cánh đồng mẹ” (1963), “Vĩnh biệt Gulsary” (1966),
“Con tàu trắng” (1970), “Sếu đầu mùa” (1975), … “Đoạn đầu đài” (1986)… đều viết
về dân tộc Kirgiz. Các tác phẩm đều khẳng định sức khám phá, sáng tạo của một
nghệ sĩ lớn khi khái quát hiện thực xã hội. Nhiều tác phẩm của ông đã được dựng
thành phim.
Theo số liệu của UNESCO, các tác phẩm của ông đã được dịch ra hơn 100 thứ tiếng
và luôn được đón nhận nồng nhiệt ở nhiều nơi trên thế giới.
Ở Việt Nam, Aitmatov là một trong những nhà văn Xô viết được yêu mến nhất, bởi
các tác phẩm của ông được xem là biểu tượng của văn chương đích thực, mang đậm
lý tưởng nhân văn, hướng thiện.