Hiển thị các bài đăng có nhãn Giáo dục. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn Giáo dục. Hiển thị tất cả bài đăng

Thứ Ba, 1 tháng 4, 2025

Thiên nhiên có thể giúp thay đổi những cảm xúc tiêu cực ở trẻ

 

THIÊN NHIÊN CÓ THỂ GIÚP THAY ĐỔI NHỮNG CẢM XÚC TIÊU CỰC Ở TRẺ

Khi một đứa trẻ cáu kỉnh hoặc thậm chí nổi “cơn tam bành” vì nhiều lý do khác nhau, cha mẹ không thể bị cuốn theo những cảm xúc tiêu cực đó. Lúc này, bạn có thể cho trẻ nhìn ngắm hoàng hôn hoặc thiên nhiên xung quanh, đồng thời nuôi dưỡng sự kết nối của trẻ đối với thiên nhiên.

 

Là một phóng viên khoa học chuyên nghiệp và một người mẹ đang gặp khó khăn trong việc nuôi dạy con cái, McClain đã đưa cô con gái ba tuổi của mình đến Nam Mỹ, Châu Phi, Alaska và những nơi khác để quan sát phương pháp nuôi dạy con cái của cư dân địa phương và thử nghiệm những phương pháp nuôi dạy con cái ở đây.

Các cư dân ở đây có thể dễ dàng dạy trẻ em biết tự kỷ luật, thông minh về mặt cảm xúc và hữu ích một cách tự nhiên. Bài viết này chia sẻ hành trình nuôi dạy con gái của cô.

Cách dạy con của Elizabeth

Vào một buổi tối, Elizabeth, Rosie và tôi đang đi bộ trở lại nhà của Maria lúc khoảng 10h, và bầu trời phía trên chúng tôi thật lộng lẫy: Mặt trời xuống thấp trên mặt vịnh, và những đám mây lấp lánh ánh hồng tím.

Chúng tôi đã chạy xung quanh cả ngày và Rosie mệt mỏi trông có vẻ bồn chồn và con bé ngồi ngay trên đường, bắt đầu lẩm bẩm một cách thê lương.

 

Elizabeth phớt lờ điều đó nên Rosie bắt đầu khóc và la hét. Lúc này, Elizabeth bước đến gần và ngồi xổm xuống và nói: “Nhìn hoàng hôn tuyệt đẹp, con có thấy màu hồng và màu tím không?”

Rosie ngập ngừng nhìn Elizabeth, con bé cau mày, nhưng không thể cưỡng lại giọng nói ngọt ngào của cô, và cũng không thể cưỡng lại ánh hoàng hôn.

Rosie quay lại nhìn bầu trời, toàn bộ nét mặt thay đổi, đôi mắt dịu lại, tiếng khóc đột ngột ngừng lại, và sau đó con bé đứng dậy và tiếp tục bước đi.

 

Tôi chợt nghĩ rằng Elizabeth chỉ đang làm một việc mà tôi đã thấy nhiều bà mẹ bản địa khác làm ở Kugaaruk, và các bà mẹ thực hành một tâm lý rất phức tạp với con cái của họ từ một đến mười sáu tuổi.

Và cách để chuyển đổi cảm xúc tiêu cực của trẻ em

Khoảng một năm trước chuyến đi của chúng tôi về phía bắc, tôi đã kể một câu chuyện cho NPR về cách người lớn quản lý cơn giận của họ.  Cách chuyển đổi cảm xúc tiêu cực là nuôi dưỡng lòng biết ơn.

Và trong một cuộc phỏng vấn, nhà thần kinh học Lisa R. Feldman. Barrett đưa ra một trong những lời khuyên hay nhất mà tôi từng có, đó là, “Chà, bạn có thể cố gắng nuôi dưỡng sự ngưỡng mộ và lòng biết ơn”.

 

Cô giải thích: “Lần tới khi bạn đang đi dạo bên ngoài, hãy dành thời gian để tìm một vết nứt với cỏ mọc um tùm trên vỉa hè và cố gắng khiến con bạn phải thán phục trước sức mạnh của thiên nhiên. Hoặc khi bạn tìm thấy một bông hoa đặc biệt đáng yêu, và khi bạn nhìn lên những đám mây trên bầu trời”.

Cô ấy chia sẻ cách cô ấy sử dụng kỹ thuật này trong cuộc sống hàng ngày của mình, Ví dụ: khi tôi trò chuyện video với ai đó ở Trung Quốc, nếu tín hiệu internet không tốt, tôi có thể dễ dàng bực mình, nhưng tôi cũng có thể nghĩ khác đi: “Tôi rất biết ơn, bởi nó giúp tôi không phải đi nửa vòng trái đất để nhìn thấy khuôn mặt và nghe giọng nói của người kia. Ngay cả khi quá trình này không hoàn hảo”.

 

Trong mắt Lisa, cảm xúc cũng giống như cơ bắp, chúng sẽ hao mòn nếu bạn không sử dụng chúng, và chúng trở nên mạnh mẽ hơn khi luyện tập thường xuyên các cảm xúc nhất định.

Do đó, bạn càng cảm thấy biết ơn, càng có nhiều hoạt động thần kinh này trong não, bạn càng dễ có cảm xúc này trong tương lai.

 

Sau đó, khi bạn bắt đầu cảm thấy một cảm xúc không tốt, chẳng hạn như tức giận, bạn có thể dễ dàng chuyển hướng từ tiêu cực sang cảm xúc tích cực.

Chẳng hạn như khi bạn khó chịu, bạn có thể biến sự ngưỡng mộ với thiên nhiên này thành sự tôn kính và lòng biết ơn.

Đó chính xác là những gì Elizabeth áp dụng cho Rosie trong ánh hoàng hôn màu tím, và tôi đã thấy mẹ của Sally là Maria và cháu của cô Caleb đã diễn tập nó nhiều lần.

 

Trong những ngày chúng tôi sống ở nhà họ, mỗi khi cậu bé quấy khóc hay nhõng nhẽo, Maria đều đưa cậu đến bên cửa sổ và chỉ cho cậu vùng vịnh xinh đẹp như một lời nhắc nhở về một số điều tốt đẹp.

Trong cuộc sống cần phải biết ơn, một điều gì đó lớn lao hơn bản thân anh ấy. Việc điều chỉnh lại này luôn khiến anh ấy bình tĩnh lại, thử và kiểm tra xem nó đúng hay không.

 

“Nói tóm lại, điều này nghe có vẻ hơi ‘sáo rỗng’, nhưng tôi đảm bảo rằng nếu bạn luyện tập thể hiện sự ngưỡng mộ và biết ơn đối với thiên nhiên, việc luyện tập này về cơ bản sẽ giúp tái tạo não bộ của bạn để bạn có thể thể hiện cảm xúc đó dễ dàng hơn trong tương lai”, Lisa nói.

 

Cô nói: “Não bộ của trẻ em luôn sẵn sàng nhận lệnh từ thế giới bên ngoài”. Vì vậy, nuôi dưỡng một tấm lòng biết ơn, không chỉ giúp ngăn chặn tính nóng nảy hiện tại, mà còn làm giảm khả năng xảy ra những điều tương tự trong tương lai.

 

Ngay khi đặt chân vào thiên nhiên chính là lúc bạn đang tự chữa lành những tổn thương bên trong. Chỉ khi lấy lại tinh thần lạc quan nội tại, bạn mới mang đến sức sống tươi mới cho những mối quan hệ xung quanh. Hãy dạy con bạn cách lắng nghe cảm xúc của chính mình để tìm về thiên nhiên đúng lúc.

 

Tịnh Yên

Thứ Năm, 27 tháng 3, 2025

Chu Văn An – Người thầy mẫu mực của muôn đời

 

CHU VĂN AN – NGƯỜI THẦY MẪU MỰC CỦA MUÔN ĐỜI

Cụ Chu Văn An - lọt mắt xanh vua Trần Minh Tông (1300-1314-1357), được nhà vua giao việc kèm cặp, dạy dỗ các hoàng tử Trần Vượng, Trần Hạo, sau trở thành các vua Trần Hiến Tông (1319-1329-1341), Trần Dụ Tông (1336-1341-1369) thì đấy đều đã ở vào thời suy Trần rồi.

Vậy là “yếu tố (nhân tố) thời đại” tức “hoàn cảnh lịch sử” đã không giúp được gì tích cực cho/ vào việc hình thành rồi thành hình nhân cách con người và sự nghiệp cuộc đời đều rất lớn lao, đặc sắc - của Chu Văn An cả!

Cho dù thân phụ của Chu Văn An mang tên là Chu Thiện hay Chu Hưng (không có chữ “Văn” làm tên đệm, do đó, “Chu Văn An” - cái tên được quen gọi của Cụ, do bắt nguồn từ tước hiệu là “Văn Trinh” mà thành ra có chữ “Văn” làm tên đệm - chứ tên của Cụ, chỉ là hai chữ “Chu An” (giống cấu trúc tên cha mà thôi) thì đây cũng đều và chắc chắn là người phương Bắc, đến từ phương Bắc.

Và là người phương Bắc, đến từ phương Bắc không phải với nhân thân và vị thế là quan chức, quý tộc hay đại gia mà chỉ là một thường dân (thậm chí như lời kể dân gian ở địa phương nói chỉ là một “chú khách bán thuốc ế”) thôi.

Trường hợp thân phụ Chu Văn An tìm đến làng Quang Liệt (Thanh Liệt), “tự do hôn nhân” mà cưới mẹ của Chu Văn An (là bà Lê Thị Chiêm) làm vợ - không có hôn lễ cầu kỳ, sang trọng nào - cũng vừa cho thấy rõ “thành phần gia đình” của cả cha mẹ, lẫn chính Chu Văn An - đều là bình dân (thứ dân).

Do đó mà yếu tố (nhân tố) và vấn đề dòng dõi, ở đây, cũng không giúp được gì cho thành sự hiển quý và danh giá của cuộc đời cùng sự nghiệp của cụ Chu Văn An cả!

Chẳng những thế, với tư cách (tư thế) là con của một gia đình, tuy mẹ là dân gốc làng quê Quang Liệt (Thanh Liệt), nhưng cha lại là “khách trú” (chú khách), cho nên, Chu Văn An mới chỉ được quê hương coi là “dân ngụ cư, đời thứ hai” thôi. Vậy là, theo lệ làng xưa phải “sau 3 đời ngụ cư mới được thành dân chính cư” - Chu Văn An trong quan hệ với quê hương Thanh Liệt vẫn chỉ là dân ngoại tịch!

Từ lâu rồi, nhiều nhà nghiên cứu đã nhận ra: có điều gì đó - “cấn cái” - giữa Chu Văn An lúc đương thời và làng quê Quang Liệt (Thanh Liệt) của mình, cho dù ngày nay sau 7 thế kỷ, quê hương đã vô cùng trọng vọng Cụ.

Chẳng hạn như: mở ngôi trường danh giá đầu tiên trong sự nghiệp làm thầy của mình, Cụ đã không (hoặc không được) chọn lấy đất làng mà lại phải “ra rìa” làng, đến thôn bấy giờ là Huỳnh Cung chỗ giáp ranh giữa hai xã Thanh Liệt và Tam Hiệp!

Chẳng hạn nữa, lúc dâng “Thất trảm sớ” mà không được nghe, Cụ đã từ quan “treo mũ ở của Huyền Vũ, ra đi (ra về)”, nhưng không phải là đi về quê hương bản quán như thời thường, mà lại đi ra tận Kiệt Đặc - Phượng Hoàng (Chí Linh - Hải Dương) để sống hết đời ở đấy!

Vậy là, làng quê Quang Liệt (Thanh Liệt), và mở rộng ra là cả huyện Long Đàm (Thanh Đàm, Thanh Trì), dù muôn vàn tươi tốt, và rất giàu truyền thống đa loại hình nhưng thực tế cũng không giúp được gì nhiều - vào lúc đương thời - cho và trong việc Chu Văn An thành vĩ nhân cả!

Vậy thì, nhân vật lịch sử kỳ vĩ Chu Văn An, thực sự đã nhờ vào đâu, dựa vào yếu tố (nhân tố) nào của lịch sử, xã hội và văn hóa lúc đương thời, để trở thành nhân vật lịch sử kiệt xuất ở thế kỷ XIV, và của cả dân tộc qua mọi thời đại?

Rõ ràng, Cụ là người đã/ biết/ và/ chỉ dựa vào chính mình!

Chu Văn An là mẫu mực của một người với/ và có/ hàng loạt chữ “Tự”: Tự học - Tự tu - Tự lập - Tự tại…

  • Về sự học, Cụ là người đã bắt đầu/ mở đầu, và luôn luôn/ suốt cả cuộc đời của một trí giả uyên thâm các tri thức, bằng tự học.

Chúng ta không tìm ra được một thông tin - tư liệu nào về người thầy và trường lớp mà cụ xưa đã theo học. Trái lại, bằng vào việc Cụ chính là tác giả bộ “Tứ thư thuyết ước”, ta thấy rằng Cụ đã tự chọn bốn cuốn “Đại học” “Trung dung”, “Luận ngữ” “Mạnh tử” - kinh điển của Nho giáo và Nho học - để làm căn cứ mà tự học, và trong khi tự học và hành, thì đã làm “bút ký tóm tắt” (“thuyết ước”) và rồi biến công trình đó thành “sách giáo khoa” cho việc dạy học của mình luôn!

- Tự tu để trở thành không chỉ là một người thầy, mà còn và chính là một bậc “Vạn thế sư biểu”, Cụ đã hoàn toàn nhờ vào sự tự tu mà biến được mình thành một mẫu mực của nghề và nghiệp dạy học, không chỉ bằng việc truyền đạt kiến thức, mà còn và chính là bằng tấm gương sáng của bản thân mình. Cụ đã có thể la hét, quát mắng các học trò của mình, thậm chí quyết liệt lên án và đòi xử lý các tham quan ô lại giữa triều đình, chính bởi vì cụ đã rất và hoàn toàn tự tin vào sự hoàn thiện, sự gương mẫu của một bản thân đã được tự tu chu đáo của mình!


  • Tự lập để dựng cơ đồ, trước tiên là bằng việc mở trường dạy học ở Huỳnh Cung, và sau cùng, cũng vẫn là bằng việc dựng điện Lưu Quang ở Phượng Hoàng để dạy học, không cần dựa dẫm, nhờ vả ai, đấy là những điển hình của việc tự lập của Chu Văn An.
  • Có được vị thế và khả năng tự lập đó, Chu Văn An mới sung sướng mà thành được một nhân vật ung dung tự tại, để được mọi người nể trọng, đúng như nhận xét của bà Hiền Từ Thái hoàng Thái hậu: “Ông ta là người không thể bắt làm tôi được. Ta làm sao sai bảo được ông ta?” (trích “Đại Việt Sử kí toàn thư” tập 2, trang 152)

Tác giả Nhà sử học Lê Văn Lan

Thứ Tư, 12 tháng 3, 2025

Truyền thống của một gia tộc

 

TRUYỀN THỐNG CỦA MỘT GIA TỘC

 

Sự kế thừa truyền thống giáo dục: Gia phong là bất động sản quý giá nhất

Mã Bá Dung, tác gia mà tôi yêu mến từng viết một đoạn như thế này trong cuốn tiểu thuyết về đồ cổ rằng: “Truyền thống của một gia tộc cũng giống với một món đồ cổ thượng hạng. Nó được rất nhiều người bảo hộ và mài giũa, được tích lũy từ từ, lặng lẽ trong dòng thời gian dài đằng đẵng.

Sự kế thừa này cũng giống như một món đồ cổ vậy, sẽ được tráng một lớp mạ thâm trầm, linh thông, trầm tĩnh ôn nhu và tỏa ra hơi thở cổ xưa”.

 

Đồ cổ có hình, còn truyền thống lại vô hình. Dẫu rằng nó nhìn không thấy, sờ không được nhưng lại thẩm thấu vào trong huyết mạch của từng thế hệ sau trong gia tộc, trở thành sợi dây kết nối tinh thần vô hình giữa các thành viên trong gia đình.

Thậm chí truyền thống ấy còn trở thành tính cách và một phần trong vận mệnh của họ.

 

Là một người cha, dẫu không để lại cho con nhiều của cái tiền bạc tài sản, nhưng ông đã lưu lại huyết mạch tinh thần quý giá nhất cho gia tộc mình. Gia phong mới thực sự là bất động sản trong gia đình đó.

 

ST