Ca khúc “Biển Nhớ” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn

CA KHÚC “BIỂN NHỚ” CỦA NHẠC SĨ TRỊNH CÔNG SƠN

 

Biển Nhớ là một trong những ca khúc đầu tay của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, được sáng tác vào khoảng năm 1962-1963, khi ông đang theo học tại Trường Sư Phạm Qui Nhơn. Những người yêu nhạc Trịnh thường nhắc đến bài hát này với 2 chữ Sơn – Khê được nhạc sĩ lồng vào trong câu hát:

Ngày mai em đi, biển nhớ tên em gọi về
Triều sương ướt đẫm cơn mê, trời cao níu bước sơn khê 

Theo lời kể của những người bạn đương thời, thời điểm ca khúc này ra đời, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn có một cô bạn gái thân thiết tên là Tôn Nữ Bích Khê. Đó là một cô gái quê Nha Trang, học cùng lớp với nhạc sĩ trong trường sư phạm. Bích Khê có vóc dáng nhỏ nhắn, làn da ngăm đen, mái tóc dài búi ngược ra sau và thường đi guốc cao gót. Nàng không sở hữu một nhan sắc mặn mà như nhiều bóng hồng khác trong cuộc đời Trịnh Công Sơn, nhưng lại vui vẻ, nhiệt tình và rất có duyên.

Đặc biệt, Bích Khê có giọng hát khá hay nên nàng cũng là một gương mặt trong ban hợp xướng của trường mà Trịnh Công Sơn là người gầy dựng.

 

Hoạ sĩ Đinh Cường, một người bạn rất thân của Trịnh Công Sơn từ những năm tháng tuổi trẻ đến tận sau này, kể lại: Vào mùa hè năm 1962, Trịnh Công Sơn ở lại trường, không về Huế, nên Đinh Cường vào Quy Nhơn thăm bạn và gặp cả nàng Bích Khê. Đinh Cường kể:

.

“Biển Nhớ, hay bóng dáng của Bích Khê là một giai đoạn ngắn, vì hoàn cảnh và thời cuộc lúc đó. Sơn vào Qui Nhơn nấp dưới bóng trường Sư Phạm. Hè 1962, tôi vào thăm Sơn vì Sơn ở lại, không về Huế. Đêm nào Sơn cũng rủ Bích Khê cùng tôi ra biển ngồi đến khuya. Bích Khê từ Nha Trang ra Qui Nhơn học, cùng lớp, hay săn sóc cho Sơn, lúc ấy chỉ thấy khi nào Sơn cũng mặt chiếc áo chemise kaki vàng. Khê thường đem cà phê đến tặng Sơn. Chúng tôi đã ngồi uống cà phê với nhau dưới mái quán thấp ven biển lợp bằng lá kè. Biển Nhớ là cảm hứng từ muôn vàn đợt sóng lấp lánh trong những đêm khuya khoắt ấy, mà Sơn đã kéo cao cổ áo, chợt rùng mình, rồi có một ngày sẽ xa những dấu chân trên cát, có còn “trời cao níu bước Sơn Khê …”

.

Sau khi ca khúc Biển Nhớ ra mắt, những người bạn trong trường mới giật mình vì hai chữ “sơn khê” quá đặc biệt nên thường trêu đùa hai người bằng câu hát: “Ngày mai Khê đi, biển nhớ tên Khê gọi về… Không ai rõ thực hư của mối quan hệ giữa hai người bạn Sơn – Khê ấy là gì, chỉ biết rằng, sau này có người hỏi, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trả lời rằng: “Bích Khê chỉ là bạn như những người bạn khác, chữ “sơn khê” chỉ là tình cờ”.

Không biết là do nhạc sĩ Trịnh Công Sơn muốn tránh nhắc tới một mối quan hệ đã lùi vào dĩ vãng, chẳng đi đến đâu, hay thực sự nhạc sĩ chỉ “hồn nhiên” thả tên những cô bạn gái quanh mình vào lời hát như rất nhiều những cái tên khác từng hiện diện trong âm nhạc của ông, có thể kể đến như: Diễm, Quỳnh Hương, Hoàng Lan, Lộc, Mai, Bống,..

Nhưng có một điều chắc chắn rằng, không chỉ vì hai chữ Sơn Khê, mà vì giai điệu, ca từ của Biển Nhớ quá đỗi da diết, bay bổng mà ca khúc này đã trở thành một trong những ca khúc nổi tiếng và phổ biến nhất của Trịnh Công Sơn.

.

Ngày mai em đi, biển nhớ tên em gọi về
gọi hồn liễu rũ lê thê, gọi bờ cát trắng đêm khuya
Ngày mai em đi đồi núi nghiêng nghiêng đợi chờ
sỏi đá trông em từng giờ, nghe buồn nhịp chân bơ vơ 

.

“Ngày mai em đi… ngày mai em đi…” là những ca từ được lặp đi lặp lại đầy bi thương trong ca khúc từ câu hát đầu tiên tới câu hát cuối cùng. Ta hình dung, một chàng trai đứng đó, trước biển, đôi vai trĩu xuống, cô độc và trơ trọi, tuyệt vọng kêu than những lời ca réo rắt, náo động cõi lòng. Chỉ ngày mai thôi, cô gái sẽ đi, sẽ bỏ lại chàng trai một mình đơn độc lẻ bóng. Nhưng vì một lý do nào đó, chàng chẳng thể nói: Em đừng đi, em hãy ở lại. Tâm trí xáo trộn, cõi lòng ngổn ngang, tê tái, chàng trai đành chỉ biết câm lặng, âm thầm gào thét, kêu than, trải lòng mình vào vạn vật xung quanh.

.

Ngày mai em đi, biển có bâng khuâng gọi thầm
ngày mưa tháng nắng còn buồn, bàn tay nghe ngóng tin sang
Ngày mai em đi, thành phố mắt đêm đèn vàng
nửa bóng xuân qua ngập ngừng, nghe trời gió lộng mà thương

 

Khi bài hát này ra đời thì giọng hát Khánh Ly vẫn chưa xuất hiện trong làng nhạc Sài Gòn, nên đã có nhiều ca sĩ khác hát ca khúc này trước. Tuy nhiên vài năm sau đó, giọng hát Khánh Ly đã thực sự đưa Biển Nhớ trở thành một trong những bài hát nổi tiếng nhất của Trịnh Công Sơn.

 

Như là một sự tri ân, ngày nay ở tại bãi biển mà Trịnh Công Sơn đã cùng ngồi bao đêm với bạn bè (và cả với người con gái “trời cao níu bước sơn khê”), người ta vừa dựng bức tượng nhạc sĩ có khắc bài hát Biển Nhớ ở trên đó.

Bài: Niệm Quân nhacxua.vn