Hiệu ứng Matthew trong kinh tế

 

HIỆU ỨNG MATTHEW TRONG KINH TẾ

Hiệu ứng Matthew: Những người giàu ngày càng giàu hơn, còn những người nghèo lại ngày càng nghèo đi. Cả thế giới đều đang phát triển theo xu hướng này.

Nhà kinh tế học người Pháp Thomas Guletty đã nghiên cứu hiệu ứng Matthew trong suốt 50 năm. Và ông đã phát hiện ra rằng trong 50 năm qua, 50% người Mỹ thuộc những người nghèo nhất đã tăng thu nhập với mức dưới 1%, trong khi 1% số người Mỹ giàu nhất đã tăng thu nhập lên tới tận 300%.

Tốc độ "tiền vào" của những người giàu có tăng khủng khiếp như tên lửa, mà người bình thường dù làm suốt 24 tiếng đồng hồ cũng khó mà đuổi kịp.

Bởi vì họ thường bị mắc kẹt trong những khoản chi phí sinh tồn của cuộc sống như: tiền phí sinh hoạt, thế chấp, vay mượn mua ô tô, chi phí đi học cho con cái, chi phí di chuyển,... Thu nhập mà họ kiếm được lại được tiêu xài liên tục theo vòng tuần hoàn vốn có của nó.

Những người giàu có kia, họ đã sớm thoát khỏi xiềng xích này từ lâu. Họ có nhiều không gian để phát triển hơn, bởi vì hiện tại họ làm chủ đồng tiền, dùng tiền để đầu tư; chứ không cần lệ thuộc vào tiền, phải suy nghĩ xem cần tiết kiệm bao nhiêu, cần chi bao nhiêu thì mới đủ sống.

Trên thực tế, hiệu ứng Matthew được áp dụng trong mọi tầng lớp xã hội. Như ở nơi làm việc, hiệu ứng Matthew còn nghiêm trọng hơn.

Trong một công ty làm về sản xuất giày da, ông chủ thông báo cuối năm nay, 5 người đạt được mức lương cao nhất công ty sẽ được thưởng nhiều hơn. Có nhiều người cảm thấy bất bình.

Vì sao họ đã có mức lương cao, lại còn được thưởng?

Bởi vì năng lực xứng với thu nhập, những người có mức lương cao là những người năng lực mạnh mẽ, không thể thay thế được.

Nếu họ không làm nữa, thì ông chủ khó mà kiếm được người tài giỏi và có sẵn kinh nghiệm, lại quen thuộc với công ty như họ; hoặc ông chủ phải bỏ một số tiền cao hơn để "đào" nhân tài từ nơi khác về. Vì lo lắng họ sẽ nghỉ việc sang nơi khác tốt hơn, nên tất nhiên ông chủ sẽ ưu tiên tăng lương cho họ trước.

Ngược lại, với những nhân viên có mức lương thấp, dù họ có nghỉ việc, ông chủ ra ngoài vẫn dễ kiếm được nhiều nhân viên khác chấp nhận mức lương tương tự và thế vào vị trí của họ.

Theo Trí Thức Trẻ

-----------

* Kết quả nghiên cứu nổi tiếng của nhà khoa học Keith Stanovich và có thể miêu tả ngắn gọn về Matthew effect (hiệu ứng Matthew), một khái niệm được nhà xã hội học Robert King Merton xây dựng vào năm 1968.

Hiệu ứng Matthew chỉ hiện tượng khi một lợi thế / thành công ban đầu kéo theo một loạt những thành công kế tiếp trong tương lai. Ở chiều ngược lại, những người không có xuất phát điểm lợi thế sẽ có xu hướng tụt lại dần phía sau, làm gia tăng khoảng cách giữa họ và nhóm có lợi thế ban đầu.