Con người và bIểu tượng – những giấc mơ hé lộ tiềm thức loài người

 

CON NGƯỜI VÀ BIỂU TƯỢNG – NHỮNG GIẤC MƠ HÉ LỘ TIỀM THỨC LOÀI NGƯỜI

"Con người và biểu tượng" là tác phẩm đầu tiên và duy nhất trong đó Carl Jung giải thích cho độc giả phổ thông đóng góp lớn nhất của ông cho biết về tâm trí con người: lý thuyết về tầm quan trọng của ý nghĩa biểu tượng - đặc biệt khi chúng được hé lộ trong những giấc mơ.

Carl Jung là nhà tâm lý học hàng đầu người Thụy Sỹ, một trong số những "người khổng lồ" đã làm thay đổi tư duy của tâm lý học hiện đại. Jung đặc biệt quan tâm đến việc phân tích, diễn giải giấc mơ, các biểu tượng xuất hiện trong đó. Theo ông, giấc mơ là con đường dẫn vào vô thức, thông qua những giấc mơ, con người hé lộ những ham muốn ẩn giấu, những mong muốn, khát vọng.

 

Khi viết “Con người và Biểu tượng” Jung và cộng sự cho rằng đời sống hiện tại của chúng ta bị chi phối bởi nữ thần Lý trí. Chính bởi vậy mà ta phải duyệt xét lại tầm quan trọng của các giấc mơ - những phóng tưởng mỏng manh, hay lẩn tránh, khó tin cậy, mơ hồ, và không chắc chắn.

 

Jung cho rằng trong mỗi người nam đều có một linh âm và ngược lại trong mỗi người nữ đều có một linh dương ẩn trong bản thể. Những linh âm, linh dương này tuy ngầm ẩn nhưng có sức quyết định rất mạnh, có thể chi phối những vấn đề về giới tính.

 

Điều trên chứng minh tính chất lưỡng tính của con người, trong nữ có nam, trong nam có nữ, chứng minh được rất nhiều hiện tượng liên quan như đồng tính.

Linh âm có tính chất chi phối rất nhiều về việc tạo ra lựa chọn, đặc biệt là những lựa chọn về ý trung nhân.

 

Với người nam, linh âm giúp họ có thể tìm ra người phụ nữ phù hợp. Dù điều này chưa được kiểm nghiệm hoàn toàn, nhưng lý thuyết cho thấy sự tham gia to lớn của vô thức vào quá trình quyết định của con người.

 

Đối với các nhà thơ, cái linh âm thể hiện rất rõ, như các nhà thơ đều có "nàng thơ" của mình, như Nguyễn Bính với "chị Trúc", nhà thơ Phùng Khánh với ni cô Chí Hải, nhà thơ Bùi Giáng với tài nữ Kim Cương...

 

Khác với quan niệm của Freud rằng vô thức đơn thuần là một chỗ chứa đựng những dục vọng bị đè nén, Jung cho rằng vô thức là người hướng dẫn, người bạn, và người cố vấn tuyệt vời của ý thức. Ngôn ngữ và “con người” của cõi vô thức là những biểu tượng, và phương tiện thông đạt là những giấc mơ.

 

Chức năng chung của các giấc mơ là tìm cách phục hồi sự cân bằng tâm thần của chúng ta. Giấc mơ đền bù cho những khiếm khuyết trong nhân cách đồng thời cảnh báo về những hiểm họa trong dòng đời hiện tại của cá nhân.

 

Giấc mơ là sự biểu hiện riêng tư của từng cá nhân, và ta chỉ có thể phân tích, giải mã giấc mơ của một người khi đã tìm hiểu cặn kẽ bối cảnh xuất thân, trưởng thành, môi trường sống, tính cách và những mối quan hệ của người ấy.

 

Sự minh giải các giấc mơ và các biểu tượng đòi hỏi trí tuệ. Không thể biến sự minh giải ấy thành một hệ thống máy móc và sau đó nhồi nhét nó vào những bộ óc thiếu tưởng tượng. Nó đòi hỏi cả kiến thức ngày càng nhiều về cá tính của người nằm mơ lẫn sự tự nhận thức ngày càng cao từ phía người minh giải.

 

Theo Jung, con người chỉ trở nên toàn vẹn, bình thản và hạnh phúc khi ý thức và vô thức đã biết cách sống hoà hợp và bổ trợ cho nhau. Cho đến nay, những quan điểm này của Jung và các cộng sự chưa bao giờ cũ.

 

Nguyễn Linh