NẠN BẠO HÀNH TRẺ EM NGÀY CÀNG GIA TĂNG
Chuyện thường ngày trong các gia đình. Một em học lớp 4, vì bị điểm kém
trong bài kiểm tra của một môn học em luôn giỏi, bố mẹ đã nổi giận mắng mỏ và
phạt em bằng cách đóng cửa đuổi em ra ngoài hành lang chung cư giữa đêm. Trải
nghiệm hoảng loạn, cô đơn ấy đã hằn sâu trong tâm trí em cho đến tận lúc này,
dù em đã đủ lớn để hiểu rằng hành lang chung cư không có gì nguy hiểm. Sau lần
đó, mỗi khi có bài kiểm tra tại lớp, em sẽ run sợ và căng thẳng tới mức nôn ói.
Tiếc rằng bố mẹ không thực sự hiểu đó là phản ứng do rối loạn hậu sang chấn, mà
chỉ vội mang em đến các bác sĩ điều trị bệnh tiêu hóa. Điểm của em chỉ kém dần
đi, và lại càng khiến bố mẹ giận dữ và mắng mỏ em liên tục.
Một em khác có thành tích học tập xuất sắc nói rằng dù học rất giỏi, em
gần như chẳng biết kế hoạch của mình trong tương lai là gì. Và dù ở chung với
bố mẹ, em gần như tránh việc phải nói chuyện về những chủ đề liên quan đến cá
nhân em. Nguyên do là vì trong suốt quãng thời gian em học cấp 2 và cấp 3, mỗi
khi điểm của em đi xuống vì bất cứ lý do gì, bố mẹ sẽ thực hiện “chiến tranh
lạnh”, chỉ đi ra vào thở dài than ngắn nhưng không mảy may hỏi han gì đến em
cả. Họ cho rằng đó là cách để thể hiện sự thất vọng của họ dành cho con. Và em
cố gắng hết sức để làm họ vui lên, và không có cơ hội để giãi bày.
…..
Những tổn thương của con trẻ không phải lúc nào cũng quan sát được. Hoặc
đôi khi có thể quan sát được, nhưng không phải ai cũng có khả năng nhìn thấy.
Bạo hành trẻ em không chỉ thể hiện ra bằng những hành động bạo lực làm tổn
thương thân thể (bao gồm cả việc đánh đòn, trói tay chân, làm tổn thương bằng
lửa, nước hay vật thể…) mà còn bao gồm cả những hành động gây tổn thương tâm lý
(mắng chửi, gọi con bằng những từ ngữ mang tính xúc phạm, đe dọa, cố tình đẩy
con vào tình huống gây ra sự hoảng loạn…), bỏ mặc không chăm sóc (để con đói ăn
đói mặc, không chăm sóc y tế khi cần thiết…) và cả xâm hại, quấy rối tình dục.
.
Trong các loại bạo hành trẻ em kể trên, bạo hành tình dục và bỏ mặc có lẽ
dễ khiến cho người ta phẫn nộ vì chúng đã đứng sẵn trên ranh giới giữa đúng và
sai. Thế nhưng, bạo hành thân thể và tâm lý thì khó phân định hơn nhiều, đặc
biệt là trong những nền văn hóa cho cha mẹ có quyền trừng phạt con nếu con
không đạt được mục tiêu mà họ đặt ra dù là ở học tập hay cư xử. Vấn đề lớn ở
đây là người ta thường đánh giá thấp những tổn thương lâu dài mà trẻ sẽ gặp
phải nếu không có hậu quả nghiêm trọng liên quan đến sức khỏe vật lý.
Thế nhưng, phần lớn các trường hợp, những tổn thương thường được con trẻ
che giấu, và để tránh bị tổn thương nhiều hơn, chúng sẽ chọn xa rời cha mẹ khi
có thể, che giấu những vấn đề cá nhân vì không tin bố mẹ sẽ thấu hiểu hay vì sợ
bị trừng phạt. Và cuối cùng, chúng sẽ tìm đến những nguồn hỗ trợ khác khi gặp
khó khăn, thay vì tìm đến cha mẹ (hãy tưởng tượng xem, nếu những người con trẻ
tìm đến là những kẻ xấu xa đang giăng bẫy chờ chúng thì sẽ có hệ quả nào?).
Và cũng không ít trẻ sẽ mang theo những tổn thương tinh thần trong suốt
phần đời còn lại. Đôi khi, những tổn thương và trải nghiệm đó sẽ khiến chúng
trở thành những người bạo lực, và lệch lạc trong lối sống và hành động.
.
Làm cha mẹ không bao giờ là chuyện dễ dàng, giữa bộn bề cuộc sống, có
những lúc chúng ta không cư xử như một bậc cha mẹ lý tưởng mà chúng ta muốn trở
thành. Tuy nhiên, việc hiểu rõ tác động mà cách “dạy con” hay hành động bột
phát của mình gây ra lên con là điều ai cũng phải làm. Nuôi con khôn lớn là quá
trình học hỏi, và không có cha mẹ nào hoàn hảo, nhưng sẽ có những cha mẹ ham
học hỏi hơn những cha mẹ khác.
Trong những năm gần đây tình trạng bạo lực trẻ em trong gia
đình ngày một gia tăng cả về số lượng lẫn mức độ. Đây không còn là một vấn đề
của riêng gia đình mà là vấn nạn của xã hội. Trẻ em non nớt cả về thể chất lẫn
tinh thần rất cần được chăm sóc, yêu thương và bảo vệ song thực tế không như
vậy.
Nghiên cứu của Quỹ nhi
đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF): Trong 2 năm xảy ra dịch Covid-19, vấn đề bạo hành
trẻ em càng trở nên trầm trọng hơn khi phần lớn trẻ em phải học ở nhà và tiếp
xúc thường xuyên với bố mẹ, người thân. Có hơn 3/4 những đứa trẻ đã trải
qua ít nhất một hình thức bạo lực trong gia đình trong thời gian giãn cách hoặc
là về tinh thần hoặc là về thể chất, thậm chí là cả 2. Và hơn 90% những vụ bạo
hành trẻ em đều đến từ người thân trong gia đình các em.
Tại Việt Nam, nguy cơ gia tăng xâm hại bạo lực, mất an toàn
cho trẻ em do giãn cách xã hội, các lý do liên quan đến vấn đề về suy thoái
kinh tế, mất việc làm của những người chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ, bản thân trẻ là
F0, F1 buộc phải đi cách ly y tế tập trung, cách ly y tế tại nhà; Giãn cách xã
hội trong một thời gian dài hay các em phải học trực tuyến, không được đến lớp
học, đã dể lại những hệ quả trước mắt và lâu dài cho con trẻ.
Theo nhận định của Bộ Công an cũng như nhiều chuyên gia
khác, trong tình trạng giãn cách xã hội do Covid-19, công tác quản lý trẻ em
của nhiều gia đình bị lơi lỏng. Đừng nghĩ là giãn cách, gia đình ở cùng nhau
thì cha mẹ quản lý sẽ tốt hơn nhưng thời gian tiếp xúc với mạng xã hội của trẻ
em nhiều hơn cho nên nguy cơ lớn hơn trẻ bị đối tượng dụ dỗ, khống chế để xâm
hại.
Số liệu của tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em cũng cho thấy
nguy cơ và các trường hợp trẻ bị xâm hại bị bạo lực năm 2021 tăng so với năm
2020 khoảng gần 7%.