ĐẠO LÀM THẦY VÀ CHỐNG THAM NHŨNG TRONG BÀI THI ĐỖ TRẠNG LỪNG DANH SỬ VIỆT

 

Theo các tài liệu sử học còn lưu truyền đến ngày nay, trong bài thi Đình, trạng nguyên Vũ Kiệt đã có bài làm xuất sắc, chứng minh được trí tuệ uyên bác của mình trên nhiều lĩnh vực khác nhau như văn hóa, giáo dục, chống tham nhũng.

Nó được lưu lại đến ngày nay như một kiệt tác của khoa cử nước ta.

 

Trạng nguyên Vũ Kiệt sinh năm 1452, chưa rõ năm mất, quê ở huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh ngày nay. Nổi tiếng thông minh, sáng dạ, học giỏi từ nhỏ.

Năm 20 tuổi, ông đỗ trạng nguyên vào thời kỳ giáo dục, thi cử phong kiến đang trong giai đoạn cực thịnh đời vua Lê Thánh Tông (1460-1497).

 

Sau khi đỗ trạng, Vũ Kiệt ra làm quan, trải qua nhiều chức vụ quan trọng khác nhau, rất được vua tin dùng. Với những cống hiến to lớn cho đất nước, tên tuổi của Vũ Kiệt đã đi vào lịch sử khoa bảng nước nhà.

Sinh thời, ông được nhân dân trìu mến gọi là Trạng Vít, do ngôi làng ông sinh ra có tên nôm là làng Vít.

 

Theo sách Văn hiến Kinh Bắc, bài văn sách thi Đình của Vũ Kiệt được triều đình coi như kiệt tác về sách lược trị nước, an dân, được lưu truyền làm mẫu cho các sĩ tử sau này học tập.

Vũ Kiệt đã vượt qua đề thi “Đế vương trị thiên hạ” của vua với bài viết dài hơn chục nghìn chữ, vượt xa mức quy định tối thiểu ba nghìn chữ đương thời.

Vua Lê Thánh Tông tham khảo phép trị quốc này của Vũ Kiệt nhằm bổ sung cho bộ luật Hồng Đức, tăng thêm sức mạnh chống tham nhũng cho bộ luật này. Việc chống tham nhũng được tiến hành từ các quan to nhất đầu triều xuống đến địa phương.

Vua Lê Thánh Tông cũng ban các sắc chỉ, cụ thể như sau:

• Năm 1475, định lệnh cấm vơ vét xoay tiền trong các việc xây dựng sửa chữa, kẻ nào mượn cớ và vơ vét xoay tiền thì trị tội như luật xoay tiền.

• Năm 1478, trong sắc chỉ cho các địa phương xét quan lại trong địa hạt, người nào tham ô lười biếng thì tâu lên để định việc giáng chức.

• Năm 1487, xét quan lại thấy tham nhũng thì bãi chức sung quân ở Quảng Nam.

• Năm 1483, trong sắc chỉ ân xá của nhà vua những kẻ tham nhũng xếp cùng tội đại nghịch không được hưởng khoan hồng của nhà vua.

Như vậy, vua Lê Thánh Tông đã coi nạn quan tham ngang hàng với tội đại nghịch, những tội làm tổn hại đến nền móng nhà nước.

Lịch sử cho thấy thời kỳ vua Lê Thánh Tông là thời kỳ toàn thịnh của Đại Việt, đất nước phát triển rực rỡ về mọi phương diện kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục và quân sự.

Những thành tựu trị quốc, chống tham nhũng kiệt xuất đã đưa Đại Việt trở thành quốc gia hùng mạnh bậc nhất Đông Nam Á lúc bấy giờ.

Là hiền tài của đất Việt, tên tuổi của Vũ Kiệt còn được lưu lại trên Văn Miếu Quốc Tử Giám ở Hà Nội và Văn Miếu ở Bắc Ninh. Tài năng cùng phép trị quốc của ông được các hậu thế nhiều đời sau này truyền tụng.