Thứ Sáu, 26 tháng 11, 2021

Liệu pháp chữa lành bằng tinh dầu thực vật

Ảnh: Rene-Maurice Gattefossé được mệnh danh là cha đẻ của ngành aromatherapy, liệu pháp mùi hương hiện đại.

TINH DẦU THIÊN NHIÊN - GIÁ TRỊ CHỮA LÀNH QUA CÁC THỜI KỲ LỊCH SỬ VÀ HIỆN TẠI

Ngày nay, các loại tinh dầu tự nhiên vẫn còn được xem là mới trong việc sử dụng các liệu pháp chữa lành bằng thực vật. Tinh dầu được chiết xuất trực tiếp từ vỏ, hoa, quả, lá, hạt, nhựa, hoặc rễ của cây cỏ và chỉ cần một giọt có thể mang lại những lợi ích tuyệt vời cho sức khoẻ.

Tinh dầu đã được những người ở Síp cổ đại, Ai Cập và Pompeii, những người đầu tiên sử dụng các loại thảo mộc với phương pháp chưng cất có niên đại 3.500 năm trước Công nguyên. Phương pháp này sau đó được truyền qua Địa Trung Hải và đã đến với Hippocrates (cha đẻ của Y học và là người thầy thuốc vĩ đại nhất lịch sử thời Hy Lạp cổ đại), người đã sử dụng Liệu pháp mùi hương (Aromatherapy) để nâng cao kỹ thuật xoa bóp vài thế kỷ Trước công nguyên.

Trong quá trình chuyển giao kiến thức và kỹ thuật này, Trung Quốc và Ấn Độ cũng bắt đầu sử dụng các phương pháp chữa bệnh bằng thảo dược, và y học Ayurvedic (hệ thống y học Hindu truyền thống có nguồn gốc từ tiểu lục địa Ấn Độ) đã áp dụng rộng rãi sử dụng các loại tinh dầu.

Khi các nền văn minh chuyển giao quyền lực thế giới, kỹ thuật sử dụng các loại tinh dầu tốt nhất để chữa bệnh từ Hy Lạp đã du hành đến La Mã, những người ưa chuộng liệu pháp mùi hương và nước hoa. Sau khi Đế chế La Mã sụp đổ, Ba Tư đã tiếp thu những kỹ thuật chữa bệnh này và hoàn thiện quy trình chưng cất tinh dầu.

Lúc này, một thời kỳ đen tối mang theo sự coi thường đối với cách tiếp cận toàn diện của Hippocrates. Tuy nhiên, vì Giáo hội Công giáo coi việc tắm là tội lỗi nên người ta rất coi trọng các chất thơm, ngẫu nhiên những chất này có khả năng kháng khuẩn, để ngăn mùi hôi. Họ ít biết rằng nước hoa của họ cũng giúp ngăn ngừa ốm đau và bệnh tật.

Trong suốt kỷ nguyên này, người ta tin rằng các tu sĩ tiếp tục truyền thống chữa lành bằng cách sử dụng các loại tinh dầu tự nhiên tốt nhất và bí mật giữ các thuốc thảo dược trong các sảnh của tu viện. Thật không may, y học dân gian bị coi là “phù thủy”, và nhiều nhà thảo dược đã bị thiêu sống hoặc bị bức hại. Rất may, thuốc thảo dược thời Phục hưng đã hồi sinh, và các bác sĩ như Paracelsus (bác sĩ, nhà thực vật học, nhà hoá học người Đức gốc Thụy Sĩ, người xác lập vai trò của hóa học trong thuốc men), đã tìm kiếm các loại thuốc từ thảo mộc và thách thức các đồng nghiệp y khoa của mình bằng tuyên bố chứng thực về việc điều trị thành công các mối đe dọa đến tính mạng như bệnh phong. Trong các bài giảng của mình, ông đã nhấn mạnh vào khả năng chữa lành của tự nhiên.

Tinh dầu thời xa xưa được chế biến thủ công

 Tinh dầu đáp ứng kỷ nguyên hiện đại

“Liệu pháp hương thơm” (Aromatherapy) đã được nhà hóa học người Pháp Rene – Maurice Gattefosse lần đầu tiên đặt ra cụm từ này vào năm 1937. Mặc dù ông không phải là người ủng hộ sức khỏe theo tự nhiên, nhưng ông bắt đầu quan tâm đến tinh dầu sau một lần tay bị bỏng nặng năm 1910. Trong cơn đau với vết thương nặng, ông vô tình nhúng tay vào loại chất lỏng có sẵn trong phòng thí nghiệm của mình, một loại dầu hoa oải hương (lavender) tinh khiết, không pha loãng, không chỉ giúp ông làm dịu cơn đau ngay lập tức mà còn giúp chữa lành vết thương của ông, không bị nhiễm trùng và để lại sẹo.

Từ đó, Rene-Maurice Gattefossé bắt đầu hào hứng vì các phương pháp trị liệu với tinh dầu. Ông dùng tinh dầu lavender, húng tây, hương thảo, chanh và đinh hương như một chất khử trùng trong phẫu thuật, giúp người bệnh mau lành và không để lại các tác động phụ. Các công trình của Gattefosse đã được Tiến sĩ Jean Valet phát triển bằng các khám phá và sử dụng những loại tinh dầu tốt nhất để điều trị cho những người lính bị thương trong chiến tranh thế giới thứ hai. Sau đó, Marguerite Maury, một nhà hóa sinh người Áo, là người đầu tiên “kê đơn” với sự kết hợp chữa bệnh bằng tinh dầu với cách sử dụng kỹ thuật Tây Tạng cho lưng xoa bóp điều trị các đầu dây thần kinh dọc theo cột sống.

Giới y học phương Tây cũng nhận ra tinh dầu không chỉ có tác dụng ngoài da, mà còn tốt cho tinh thần. Marguerite Maury đã tìm về nguồn cội chống lão hóa, bà phát hiện rằng việc mát-xa bằng tinh dầu hàng ngày có thể giúp giữ gìn nhan sắc thanh xuân. Cuốn sách có sức ảnh hưởng lớn của bà là “Bí mật của cuộc sống và tuổi trẻ” đã được xuất bản lần đầu năm 1961, với những nghiên cứu và các phương pháp áp dụng Liệu pháp hương thơm để chăm sóc sức khoẻ và làm đẹp. Kể từ đó, các loại tinh dầu tốt nhất để chữa bệnh đã trở thành một yếu tố chính trong y học thay thế trên toàn thế giới.

Tinh dầu thảo mộc Việt Nam nhiều công dụng

Tại Việt nam, với kho tàng thảo mộc phong phú và đa dạng, cho chúng ta cơ hội lớn tận hưởng giá trị từ tinh tuý của Cỏ Cây – Tinh Dầu Tự Nhiên, từ các loài cây gia vị, cây lấy lá, hoa đến cây thân gỗ. Người Việt quen thuộc với nồi nước xông, mỗi khi có dấu hiệu cảm mệt, các thảo dược có tinh dầu như Tía Tô, Bưởi, Sả, Chanh, Hương nhu, khuynh diệp…là những bài thuốc dân gian hiệu quả. Mùi hương của các thảo mộc theo hơi nước nóng bay lên thẩm thấu qua lỗ chân lông, giúp giải cảm, giảm đau đầu và mệt mỏi.

Với Tinh Dầu Nguyên Chất, thay vì dùng lá, chúng ta có thể nhỏ 2-3 giọt tinh dầu vào nồi nước nóng để xông, hoặc dùng máy xông khuếch tán phun sương, sức mạnh của các phân tử nhỏ bé tinh dầu thẩm thấu qua da, tế bào mũi, dẫn dắt lên các hệ thần kinh, hệ hô hấp và qua các mao mạch, giúp chữa lành các triệu chứng đau nhức, mỏi mệt, cảm ho, nghẹt mũi, hồi phục lại năng lượng cho cơ thể và tinh thần.

Món quà vô giá từ thiên nhiên này nếu được sử dụng đúng cách và kiên trì, đều đặn mỗi ngày, hứa hẹn những công dụng tuyệt vời như hỗ trợ giảm cân, cải thiện tâm trạng, đảm bảo chất lượng giấc ngủ, giảm căng thẳng, cân bằng hóc-môn, tốt cho hệ miễn dịch.  Bạn có thể lựa chọn các loại Tinh dầu được chiết xuất từ các loại thảo mộc nhiều công dụng và dễ tìm thấy ở nước ta như Tràm, Sả Chanh, Bưởi, Cam, Gừng, Bạc Hà, Quế…

Chúng ta ai cũng có thể tự chủ và kiểm soát được sức khỏe và tương lai của mình, bằng cách sử dụng và phát huy những món quà quý báu từ thiên nhiên - Tinh dầu.

Nguồn: Tham khảo từ bài viết & nghiên cứu của Tiến sỹ Eric Zielinski, (Dr. Z), Mỹ – người tiên phong về giáo dục sức khỏe theo lối sống tự nhiên từ năm 2003, nhà nghiên cứu nhiều thành tựu về sức khỏe cộng đồng, nhà vật lý trị liệu chuyên về chữa lành bằng tinh dầu (Liệu pháp hương thơm). Người tổ chức các hội nghị Cách mạng Tinh dầu và là nguồn tham khảo toàn cầu cho tất cả mọi người từ các chuyên gia chăm sóc sức khỏe đến những người đam mê tinh dầu.


 

Lợi ích của tinh dầu

 

LỢI ÍCH CỦA TINH DẦU

Tinh dầu được chiết xuất từ những bộ phân như: cành, vỏ, lá, thân, rễ…. của các loại cây cỏ, thảo. Tinh dầu là một dạng chất lỏng chứa các hợp chất dễ bay hơi được chiết xuất từ phương pháp chưng cất hơi nước, ép lạnh hoặc dung môi chiết xuất.

Tinh dầu đi vào cơ thể chúng ta theo đường nào?

  • Hít vào/ngửi, qua đường mũi.
  • Qua đường xông hơi bằng máy xông tinh dầu, bằng cách xịt…thường gọi là liệu pháp mùi thơm.
  • Thoa qua da, ví dụ như dùng tinh dầu để mát-xa…

Chúng ta dùng tinh dầu tinh chất hay phải pha loãng ra?

  • Chúng ta phải pha loãng tinh dầu ra.
  • Nếu dùng tinh dầu để xịt phòng thì tỉ lệ pha giữa tinh dầu và nước tuỳ thuộc vào từng người.
  • Với bạn mới dùng lần đầu, thì bạn cứ cho vài giọt tinh dầu vào 250ml nước, bỏ vào chai xịt, nhưng nếu sau này bạn quen rồi, thì bạn tha hồ pha các loại tinh dầu với nhau để có mùi hương theo ý thích, với liều lượng đậm đặc hơn. Bạn cũng có thể pha theo cách này để xông phòng.
  • Nếu dùng tinh dầu để mát-xa, day huyệt…thì bạn phải pha tinh dầu với dầu nền.
    Dầu nền (carrier oil) có thể là dầu ô-liu, dầu hoa hướng dương, dầu hạnh nhân, dầu dừa, tuỳ theo sở thích và tình trạng sức khoẻ của bạn. Tỉ lệ pha là:
    • Tỉ lệ 2.5%: pha 15 giọt tinh dầu+ 6 muỗng cà phê dầu nền.
    • Tỉ lệ 3%: pha 20 giọt tinh dầu+ 6 muỗng cà phê dầu nền.
    • Tỉ lệ 5%: pha 30 giọt tinh dầu+ 6 muỗng cà phê dầu nền.
    • Tỉ lệ 10%: pha 60 giọt tinh dầu+ 6 muỗng cà phê dầu nền.

Tinh dầu có tác động như thế nào đối với cơ thể và một số lợi ích chính của nó.

  • Tinh dầu nhìn chung đều mang các hợp chất kháng khuẩn và kháng siêu vi trùng, nên khi đi vào cơ thể, chúng giúp diệt mầm bệnh.
  • Còn khi dùng liệu pháp mùi thơm, khi ta hít vào, các phân tử mùi hương trong tinh dầu sẽ đi trực tiếp từ dây thần kinh khứu giác lên não và đặc biệt tác động đến hạch hạnh nhân, trung tâm cảm xúc của não. Qua đó, liệu pháp mùi thơm có thể giúp bạn giảm các triệu chứng căng thẳng thần kinh, rối loạn lo âu, trầm cảm, mất ngủ, buồn nôn…
  • Còn khi tác dụng qua da, một số loại tinh dầu được dùng để mát-xa giãn cơ. Một công ty mỹ phẩm còn dùng tinh dầu hoa oải hương để thêm vào muối tắm giúp tạo cảm giác dễ chịu…
  • Các hợp chất cụ thể khác nhau tùy thuộc vào loại dầu cụ thể, nhưng có hai hợp chất đáng kể đó là aldehyde và phenol.
    • Aldehyde là một chất khử trùng phổ rộng với khả năng khử trùng và tiêu diệt nấm, vi rút và vi khuẩn. Còn phenol là hợp chất hoạt động như chất chống oxy hóa, cũng đã được chứng minh là có đặc tính kháng khuẩn.
    • Sức mạnh của các hợp chất này trong việc tiêu diệt mầm bệnh khiến một số nhà nghiên cứu tin rằng tinh dầu có thể ức chế hiệu quả sự phát triển của một số loại vi khuẩn, bao gồm cả những vi khuẩn đã trở nên kháng thuốc kháng sinh trong những năm gần đây.
  • Có nhiều nghiên cứu cho thấy rằng tinh dầu giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng bằng cách sản sinh ra các loại tế bào miễn dịch. và còn nhiều các lợi ích khác…

Vậy tinh dầu có hoàn toàn vô hại không?

  • Tinh dầu, cũng như mọi thứ trên Trái Đất này, đều có 2 mặt lợi và hại. Nếu ta dùng đúng, chúng sẽ giúp ta cải thiện sức khoẻ, và ngược lại, nếu không dùng đúng, sẽ gây hại đến sức khoẻ.
    Ví dụ như có nghiên cứu cho thấy dùng tinh dầu tràm trà (tea tree oil) quá liều có thể làm cho bé trai phát triển tuyến vú vì có chứa hoạt chất bắt chước estrogen và ức chế sản xuất testosterone…

Thế gian có quá nhiều loại tinh dầu, vậy loại nào cho thấy là dùng được cho bệnh COVID-19?

  • Theo Healthline, trang tin y khoa có uy tín của Mỹ, thì có 3 loại tinh dầu được khuyến cáo dùng được cho bệnh COVID-19, đó là tinh dầu tràm trà (tea tree oil), tinh dầu khuynh diệp (eucalyptus), tinh dầu sả chanh (lemongrass).
  • Đặc biệt, vào năm ngoái lúc ở VN mới có dịch COVID-19, thì Sở y tế Tp. HCM cũng có trả lời truyền thông là dùng tinh dầu tràm trà có khả năng kháng khuẩn đối với biến thể SARS-CoV-2
    (Văn bản đó chỉ ghi tinh dầu tràm, nhưng thật ra là thiếu chữ trà).

Công dụng và cách sử dụng một số loại tinh dầu

Tinh dầu tràm trà – Tea tree oil


 
Cây tràm trà (tea tree) Tên khoa học: Melaleuca alternifolia. Được các nghiên cứu chứng minh là có tác động trên các loại vi khuẩn và vi-rút như Escherichia coli (E. coli), Staphylococcus aureus (S. aureus), Staphylococcus epidermidis (S. epidermidis), Enterococcus faecalis (E. faecalis), Pseudomonas aeruginosa (P. aeruginosa), Haemophilus influenzae (H. influenzae), Streptococcus pneumoniae (S. pneumoniae).

Những loại vi khuẩn và vi-rút này gây các loại bệnh như viêm phổi, ngộ độc thực phẩm, cúm dạ dày, nhiễm trùng da, nhiễm trùng máu…

Cách dùng:

    • Pha loãng theo tỉ lệ 5-15% rồi thoa vào da mỗi ngày 1-2 lần. (Có hướng dẫn cách pha ở mục số 3).
    • Pha tinh dầu vào bồn tắm hoặc bạn cũng có thể dùng để xông phòng.
    • Dùng tinh dầu tràm trà để diệt khuẩn phòng ốc: pha theo công thức: 3 giọt tinh dầu + 250 giấm trắng + 250ml nước.

Tinh dầu khuynh diệp hay còn gọi là bạch đàn – Eucalyptus oil


 
Có nhiều loài cây khuynh diệp cho các loại tinh dầu khác nhau một chút về thành phần.

Được các nghiên cứu chứng minh là có tác dụng trên các loại vi khuẩn và vi-rút như: S. aureus, Streptococcus pyogenes (S. pyogenes), Salmonella typhi (S. typhi), Shigella spp., E. coli, P. aeruginosa.

Tinh dầu khuynh diệp có các tác dụng như giảm viêm nhiễm, giảm các triệu chứng liên quan tới hen suyễn, giảm căng thẳng thần kinh, cải thiện bệnh gàu.

Các nhà nghiên cứu cho rằng tinh dầu khuynh diệp hứa hẹn được dùng như một loại kháng sinh tự nhiên chống lại một số bệnh nhiễm trùng.

Cách dùng:

    • Tinh dầu khuynh diệp được khuyến cáo là khá độc, không nên dùng trực tiếp lên da hoặc nuốt.
    • Pha loãng tinh dầu khuynh diệp với nước tắm hoặc dùng để xịt hoặc xông phòng.

Tinh dầu sả chanh – Lemongrass


 
Tên khoa học: Cymbopogon citratus

Tinh dầu sả chanh cũng có tính chất kháng khuẩn.

Trong một nghiên cứu, tinh dầu sả chanh được chứng minh có thể chống lại vi khuẩn Bacillus subtilisBacillus cereus. Do đó, tinh dầu sả chanh được thêm vào các loại thuốc kháng khuẩn.

Cách dùng:

    • Dùng pha loãng để xông phòng,
    • Pha 3-4 giọt tinh dầu sả chanh vào các chai dung dịch tẩy rửa.
    • Pha loãng với dầu nền để thoa thẳng lên da để sát trùng. (Xin xem lại câu 3).
    • Pha loãng 12 giọt tinh dầu sả chanh+ 1 muỗng cà phê dầu nền. Dùng dầu này để mát-xa hoặc có thể dùng để pha nước tắm.

Tóm lại

Tinh dầu tràm trà, tinh dầu khuynh diệp và tinh dầu sả chanh được các nghiên cứu chứng minh là có tính chất kháng khuẩn, kháng vi-rút… và được khuyến cáo có thể dùng để phòng bệnh và làm giảm các triệu chứng của bệnh COVID-19.

Luôn ghi nhớ là không được dùng tinh dầu trực tiếp lên da, mà phải pha loãng ra.

Có thể dùng tinh dầu qua 3 đường: ngửi, thoa trực tiếp lên da, và xông/xịt phòng.

Khuynh diệp hay còn gọi là cây bạch đàn, có nhiều loài, sản xuất ra nhiều loại tinh dầu khác nhau một chút về thành phần. Loại tinh dầu khuynh diệp nhắc đến trong bài là loại nguyên chất, còn ở Việt Nam có loại dầu khuynh diệp dùng trực tiếp không cần pha thì bạn cứ đọc theo hướng dẫn sử dụng mà làm theo. Hãy ủng hộ cây nhà lá vườn.

Vì tiêu chí của bài này là viết theo các nguồn dựa theo bằng chứng khoa học, nên loại tinh dầu được nhắc tới là tinh dầu tràm trà- tea tree (Melaleuca alternifolia) là cây bản địa ở Úc. Thật sự cây này được người ta nghiên cứu rất nhiều, còn ở Việt Nam thì mọi người hay dùng tinh dầu tràm gió- Melaleuca quinquenervia, là cây bản địa mọc nhiều ở khu vực Quảng Trị- Huế. Tinh dầu tràm gió cũng có tính chất kháng khuẩn, kháng vi-rút, kháng viêm…Bạn cũng có thể sử dụng loại tinh dầu này.