Thiền sư Thích Nhất Hạnh nói về nhạc Trịnh và tình yêu

 

Đoàn thượng nghị sĩ Mỹ thăm Thiền sư Thích Nhất Hạnh tại chùa Từ Hiếu, Huế tháng 4/2019

THIỀN SƯ THÍCH NHẤT HẠNH NÓI VỀ NHẠC TRỊNH VÀ TÌNH YÊU

Thiền sư Thích Nhất Hạnh có thiện cảm đặc biệt với âm nhạc và con người Trịnh Công Sơn. Thiền sư đã mượn Trinh để nói về giáo lý vô sinh, vô tử.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh khẳng định, những bài hát của Trịnh Công Sơn chuyên chở lòng trắc ẩn để tưới những hạt giống từ bi, làm tan biến chất chứa hận thù trong mỗi người: “Những bài hát của Trịnh Công Sơn nói về tình người như những bài kinh mà ta có thể đọc thuộc lòng”.

Sư cô Chân Không và ca sĩ Trịnh Vĩnh Trinh cùng hát nhạc Trịnh. Ảnh: Tư liệu

Trong một buổi pháp thoại vào ngày 1 tháng 2 năm 2004 tại Tu Viện Lộc Uyển (California-Hoa Kỳ), Thiền Sư đã để cho các tăng ni tụng kinh hát ru vào ban đêm chỉ bằng một chiếc gõ để tỏ lòng tương thông. cộng đồng âm nhạc. Quả thật, nhiều ca khúc của Trịnh có tiết tấu đều đặn, lặp lại những câu từ triết lý khá giống với nhạc Phật giáo.

Trong buổi nói chuyện, thiền sư đã nhấn mạnh đến sự đồng cảm giữa mình và người nhạc sĩ bằng cách chọn đại từ nhân xưng: “Chúng ta có chút can đảm mới dám nói lên sự thật” - cụ thể ở đây là sự thật về chiến tranh.

"Trong âm nhạc của Trịnh Công Sơn, có rất nhiều cái nhìn sâu sắc về Phật giáo mà chỉ cần lắng nghe kỹ mới có thể nhận ra", sư thầy nói. "Người được Thế giới tôn vinh luôn bảo chúng ta hãy trở về để sống hạnh phúc trong giây phút hiện tại. Không biết Trịnh Công Sơn đã đọc Làng Mai chưa, nhưng điều đó chứng tỏ anh đã có được chân lý đó, tức là sự khôn ngoan thể hiện sự Pháp trong cực lạc. " .

Trong một cuộc phỏng vấn, nhạc sĩ cho biết: "Phương tiện tối cao của sự tồn tại là Đức Phật. Bởi vì Đức Phật đã dạy chúng ta tỉnh thức trong mọi khoảnh khắc của cuộc sống". Và Trịnh Công Sơn đã áp dụng phương châm sống đó vào cuộc sống như thế này:

"Tôi có cách thiền của riêng mình. Không có thời gian nhất định. Và tôi thậm chí không nghĩ rằng mình đang thiền. Đó chỉ là một cách sống. Và hãy sống thiền trong từng khoảnh khắc. Ngồi trước một ly rượu hay trước người đẹp cũng vậy. Điều này hơi vi phạm giáo luật Phật giáo, nhưng tôi là người phàm tục nên tôi để mình như thực tại..."

Nhạc sĩ khó “tu” vì gặp nhiều “bạn nhậu” hơn bạn đạo? Vị sư kể, Trịnh Vĩnh Trinh từng nhờ một người bạn của anh trai khuyên bớt uống rượu: “Nhưng người kia không khuyên được vì họ cũng uống”. Tuy có trí tuệ, nhưng “Trịnh Công Sơn không có Tăng bảo và không được che chở để sống trí tuệ này” là lời nhận xét của thiền sư.

Trong cuộc đời của mình, Trịnh Công Sơn rất coi trọng tình bạn: "Thiếu vắng bạn bè đương nhiên là buồn. Nhưng có bạn và sự hiện diện của bạn là một niềm vui. Có bạn cũng tương đương với hạnh phúc. Có một khoảng lặng trong âm nhạc nên rằng sự hiện diện thường có khả năng mang lại cho chúng ta một loại cảm giác nhẹ nhõm giống như niềm vui, những tình huống mà chúng ta không phải giải quyết nó, chúng ta không phải cố gắng. Hãy lấp đầy khoảng trống bằng những câu chuyện nhạt nhẽo cố gắng ".

Và thiền sư cho rằng đây là cách thiền của Trịnh Công Sơn, tuy không phải là phương pháp chuẩn của “thiền”. “Tiếng ồn khiến Trịnh Công Sơn mệt mỏi, dù đó là tiếng ồn để viễn vông”, nhà sư phân tích. "Vì vậy, Trịnh Công Sơn rất cần những giây phút tĩnh lặng. Nhưng vì chưa học được cách ngồi một mình để tận hưởng khoảng lặng (thiền) nên Trịnh Công Sơn cần một người bạn bên cạnh (không nói gì) để tận hưởng sự thanh thản trong tâm hồn." Theo thiền sư, dù không nói nhưng sự có mặt của nhau vẫn nuôi dưỡng mọi người trong đoàn, chỉ cần 3-4 người ngồi thiền với nhau vẫn hạnh phúc hơn một mình.

Về tình yêu, nhạc sĩ tuyên bố: "Với tôi, trong tình yêu không có sự bất tử. Người ta chỉ muốn lãng mạn hóa nó ... Nhưng trong sự bất tử mới có thể có tình yêu". Thiền sư coi câu nói này là một công án Thiền và phân tích nó: "Những người tình chân chính cởi trói cho tôi khỏi tuyệt vọng, dỡ tôi khỏi hoàn cảnh khó khăn. Và khi tôi nhìn thấy người yêu đó, tôi tự biết rằng trong tình yêu đó có sự bất tử".

Bí quyết hạnh phúc trong tình yêu được Thiền sư Thích Nhất Hạnh chỉ ra trong bài pháp thoại: “Người yêu phải là bạn của mình… Không có tình bạn thì không phải là tình yêu đích thực”.

Nhiều năm sau, vị sư già tiếp tục phát triển ý tưởng này: "Hiểu và thương là nền tảng của đạo Phật. Tình yêu chân chính tạo nên sự hiểu biết. Không hiểu thì không có tình yêu. Người cha không hiểu con mình mà càng thương con, con càng khổ, vợ càng không hiểu chồng, càng thương chồng thì chồng càng đau khổ. Và tình yêu sẽ chết dần nếu chúng ta không biết nuôi dưỡng nó bằng sự thấu hiểu và yêu thương."

Cũng trong buổi pháp thoại tại Lộc Uyển, thiền sư đã mượn lời Trịnh Công Sơn để nhắc nhở về sự biến hóa của vạn vật: Ở đời, không có gì sinh ra và cũng không có gì mất đi. "Trịnh Công Sơn vẫn ở đó nghe tôi nói. Trịnh Công Sơn ở đây, giữa các bạn từ Việt Nam. Đừng nghĩ rằng Trịnh Công Sơn đã chết, Trịnh Công Sơn đang sống mạnh mẽ hơn bao giờ hết." Và vị sư chỉ ra rằng, dù thân xác biến mất nhưng Trịnh Công Sơn vẫn khiến nhiều người lặn lội nhiều cây số để đến đây nghe giảng ...

Cách nhìn của nhạc sĩ về bên kia thế giới: "Có sự liên tục ở một cõi này, thế giới khác hẳn là vui vẻ! Và tôi nghĩ thực sự có một cõi nào đó khác ngoài thế giới này, mọi người đều hy vọng sẽ lang thang mãi mãi." Vị sư phụ nhận xét: "Thiên đường hay cực lạc đều có ở đây. Ta không mất đi, sự rã rời của thân xác chỉ là kết thúc của một giai đoạn biểu hiện. Và ta sẽ hiển hiện trong những đám mây khi chúng không còn hình hài nữa. mây tiếp thành suối hay núi băng Làm mây bay trên trời cũng vui, làm mưa rơi xuống ruộng cũng vui, sao phải sợ Và Trịnh Công Sơn có thể lang thang mãi mãi.

Trích bài viết của Nguyễn Mạnh Hà