Thứ Hai, 10 tháng 4, 2023

Một người ăn mày đã dạy tôi một bài học kinh tế sâu sắc


MỘT NGƯỜI ĂN MÀY ĐÃ DẠY TÔI MỘT BÀI HỌC KINH TẾ CÒN SÂU SẮC HƠN MỘT KHÓA HỌC KINH TẾ Ở TRƯỜNG.

Tôi xách túi đồ nhãn hiệu Levi’s ra khỏi Plaza rồi đứng lại ở cửa chờ bạn. Một tay ăn mày chuyên nghiệp phát hiện ra tôi, sán tới đứng trước mặt.

– Xin anh… cho tôi ít tiền đi! – Tôi đứng đó chả có việc gì nên tiện tay vứt cho hắn đồng tiền xu, rồi bắt chuyện cùng nhau.

 

Ăn mày rất thích kể lể.

– Tôi chỉ ăn mày quanh khu mua sắm này thôi, anh biết không? Tôi chỉ liếc một phát là thấy anh ngay. Đi mua Levi’s ở Plaza chắc chắn nhiều tiền…

– Hả? Ông cũng hiểu đời phết nhỉ! – Tôi ngạc nhiên.

– Làm ăn mày, cũng phải ăn mày cho nó có khoa học. – Ông ta bắt đầu mở máy.

Tôi ngẫm nghĩ một lát, thấy thú vị bèn hỏi:

– Thế nào là ăn mày một cách khoa học?

Tôi nhìn kỹ ông ta, đầu tóc rối bù, quần áo rách nát, tay gầy giơ xương, nhưng lại sạch sẽ.

Ông ta giảng giải:

– Ai chẳng sợ và ghét ăn mày, nhưng tôi tin anh không ghét tôi, tôi đoán chắc điều đó. Đấy là điểm tôi khác biệt với những thằng ăn mày khác.

Tôi gật đầu đồng ý, đúng là tôi không ghét ông ta, nên tôi đang nói chuyện với ông ta đấy thôi.

 

– Tôi đã từng tính toán rất cụ tỉ (cụ thể và tỉ mỉ) rằng, khu vực thương mại này người qua lại đông, mỗi ngày khoảng mười nghìn người, nghèo thì nhiều lắm, nhưng người giàu còn nhiều hơn.

Trên phương diện lý luận thì giả như mỗi ngày tôi xin được mỗi người một đồng xu một nghìn đồng, thì mỗi tháng thu nhập của tôi đã được ba trăm triệu đồng.

 

Nhưng thực tế thì đâu phải ai cũng cho ăn mày tiền, mà một ngày làm sao tôi đi xin được mười nghìn lượt người. Vì thế, tôi phải phân tích, ai là khách hàng mục tiêu của tôi, đâu là khách hàng tiềm năng của tôi.

 

Ông ta nói tiếp:

– Ở khu Plaza này thì khách hàng mục tiêu của tôi chiếm khoảng 30% số lượng người mua sắm, tỉ lệ thành công khoảng 70%. Lượng khách hàng tiềm năng chiếm khoảng 20%, tỉ lệ thành công trên đối tượng này khoảng 50%.

Còn lại 50% số người, tôi chọn cách là bỏ qua họ, bởi tôi không có đủ thời gian để tìm vận may của mình với họ, tức là xin tiền họ.

 

– Thế ông định nghĩa thế nào về khách hàng của ông? – Tôi căn vặn.

– Trước tiên, khách hàng mục tiêu nhé. Thì những nam thanh niên trẻ như anh đấy, có thu nhập, nên tiêu tiền không lưỡng lự. Ngoài ra các đôi tình nhân cũng nằm trong đối tượng khách hàng mục tiêu của tôi, họ không thể mất mặt trước bạn khác phái, vì thế đành phải ra tay hào phóng.

Rồi tôi chọn các cô gái xinh đẹp đi một mình là khách hàng tiềm năng, bởi họ rất sợ bị lẽo đẽo theo, chắc chắn họ chọn cách bỏ tiền ra cho rảnh nợ. Hai đối tượng này đều thuộc tầm tuổi 20-30.

Nếu tuổi khách hàng nhỏ quá, họ không có thu nhập, mà tuổi già hơn, thì họ có thể đã có gia đình, tiền bạc bị vợ cầm hết rồi. Những ông chồng đó biết đâu có khi đang âm thầm tiếc hận rằng không thể ngửa tay ra xin tiền của tôi ấy chứ!

 

– Thế thì mỗi ngày ông xin được bao nhiêu tiền?

– Thứ hai đến thứ sáu, sẽ kém một chút, khoảng hai trăm nghìn. Cuối tuần thậm chí có thể 4-500 nghìn.

– Hả? Nhiều vậy sao?

 

Thấy tôi nghi ngờ, ông ta tính cho tôi thấy:

– Tôi cũng khác gì anh, tôi cũng làm việc tám giờ vàng ngọc. Buổi sáng từ 11h đến tối 7h, cuối tuần vẫn đi làm như thường.

Mỗi lần ăn mày một người tôi mất khoảng 5 giây, trừ đi thời gian tôi đi lại, di chuyển giữa các mục tiêu, thường một phút tôi xin được một lần được một đồng xu 1 nghìn, 8 tiếng tôi xin được 480 đồng một nghìn, rồi tính với tỉ lệ thành công 60% thì tôi được khoảng 300 nghìn.

 

Chiến lược ăn mày của tôi là dứt khoát không đeo bám khách chạy dọc phố. Nếu xin mà họ không cho, tôi dứt khoát không bám theo họ. Bởi nếu họ cho tiền thì đã cho ngay rồi, nếu họ cho vì bị đeo bám lâu, thì tỉ lệ thành công cũng nhỏ.

Tôi không thể mang thời gian ăn mày có giới hạn của tôi để đi lãng phí trên những người khách này, trong khi tôi có thể xoay ngay sang mục tiêu bên cạnh.

Chuyện phú ông chọn người thừa kế


CHUYỆN PHÚ ÔNG CHỌN NGƯỜI THỪA KẾ

Một phú ông cao tuổi nhận ra đã đến lúc trao quyền quản lý trang trại cho 2 con trai. Ông gọi hai người con đến và nói quyết định của mình: Người em sẽ được trao quyền quản lý trang trại.

Quyết định này khiến người anh vô cùng tức giận: “Tại sao cha không trao trang trại cho con? Con đã làm việc ở đây nhiều hơn!”.

 

Phú ông bình tĩnh suy nghĩ: Được rồi! Vậy ta cần con làm một việc này. Trang trại của chúng ta cần mở rộng và mua thêm bò. Con hãy đến trang trại nhà Cibi và hỏi xem liệu ông ta có bò để bán cho ta không?

Người anh thực hiện lời cha ngay lập tức. Anh ta quay lại rất nhanh và báo với cha: “Ông Cibi có 6 con bò có thể bán”.

 

Phú ông cảm ơn con trai vì đã làm việc rất nhanh. Sau đó ông gọi con trai út đến và giao nhiệm vụ tương tự. Người con trai út cũng ra đi rất nhanh và quay trở lại: “Thưa cha, ông Cibi có 6 con bò để bán. Mỗi con có giá 2.000 rupee. Nếu chúng ta muốn mua nhiều hơn, ông Cibi nói rằng sẽ giảm giá 100 rupee mỗi con. Ông ấy cũng nói, nếu chúng ta không vội, sang tuần ông ấy sẽ có những con bò đặc biệt hơn. Nếu chúng ta cần gấp, ông ấy có thể giao bò vào ngày mai”.

 

Phú ông rất hài lòng với thông tin của người con út. Ông nói với con trai cả: “Đó là lý do em trai con xứng đáng nhận quyền quản lý trang trại”.

Lý do là người con trai út sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ nhiều hơn mức yêu cầu tối thiểu.

Không chỉ hoàn thành nhiệm vụ cha giao cho, anh ta còn dự đoán được các bước tiếp theo cần làm, tự xác định được định hướng để đạt được mục tiêu cuối cùng.

Tầm nhìn xa và khả năng tính trước kế hoạch, chiến lược sẽ giúp người em quản lý tốt công việc ở trang trại hơn.

 

Đức tính này cũng tương ứng với sự nỗ lực ở nhiều khía cạnh như việc học tập, công việc, theo đuổi đam mê, sở thích… Những người sẵn sàng thực hiện công việc nhiều hơn, tốt hơn sẽ đạt được thành công và gặt hái được nhiều lợi ích hơn.

 

Thành công không phải may mắn, đó là một sự lựa chọn. Chỉ những người chủ động bước nhanh hơn về phía trước và nắm lấy cơ hội mới có thể thành công.

 

 

 

Chủ Nhật, 9 tháng 4, 2023

Phản ứng chống trả-hay-bỏ chạy


PHẢN ỨNG CHỐNG TRẢ-HAY-BỎ CHẠY (FIGHT-OR-FLIGHT RESPONSE)

Phản ứng chống trả hay bỏ chạy, còn được biết đến với tên gọi phản ứng căng thẳng cấp tính, là một phản ứng sinh lý xuất hiện khi có mặt một thứ gì đó gây khiếp sợ cho chủ thể, cả về cơ thể và tinh thần.

Phản ứng này bị khơi mào bởi sự phóng thích các hormone giúp cơ thể chuẩn bị sẵn sàng để – hoặc là ở lại, đương đầu với mối đe dọa – hoặc là trốn chạy để bảo vệ an toàn cho bản thân.

 

Phản ứng chống trả hay bỏ chạy được mô tả lần đầu tiên vào những năm 1920 bởi nhà sinh lý học Walter Cannon.

Cannon đã nhận ra một chuỗi các phản ứng xuất hiện tức thời bên trong cơ thể giúp dịch chuyển những nguồn năng lượng của cơ thể để xử lý tình huống gây đe dọa.

Ngày nay, phản ứng chống trả hay bỏ chạy được xem là một phần trong giai đoạn đầu tiên của hội chứng thích ứng chung do Hans Selye phát hiện, một học thuyết mô tả quá trình phản ứng lại căng thẳng.

 

Quá trình diễn ra phản ứng chống trả-hay-bỏ chạy.

Để đối phó với căng thẳng cấp tính, hệ thần kinh giao cảm của cơ thể được kích hoạt bởi sự phóng thích hormone đột ngột.

Hệ thần kinh giao cảm kích thích tuyến thượng thận phóng thích các hormone nhóm catecholamine, bao gồm adrenaline và noradrenaline. Kết quả là làm tăng nhịp tim, huyết áp và nhịp thở.

 

Sau khi mối đe dọa biến mất, cơ thể sẽ mất từ 20 đến 60 phút để trở về trạng thái bình thường như trước khi kích thích xuất hiện.

Bạn có thể nghĩ đến lúc bản thân mình đã từng trải nghiệm phản ứng chống trả hay bỏ chạy này. Khi đối mặt với cái gì đó gây sợ hãi, nhịp tim của bạn tăng nhanh, bạn bắt đầu thở gấp hơn, toàn bộ cơ thể trở nên căng như dây đàn và sẵn sàng để hành động.

 

Phản ứng này có thể xảy ra khi có mặt một mối hiểm họa sắp xảy đến với cơ thể như chạm trán với một con chó hung dữ hoặc là kết quả của một đe dọa thiên về tâm lý (như chuẩn bị có một bài thuyết trình lớn trước trường hay tại chỗ làm).

Một vài dấu hiệu về cơ thể cho thấy phản ứng chống trả hay bỏ chạy đã được châm ngòi, bao gồm:

 

– Nhịp tim và nhịp thở tăng nhanh: Cơ thể làm tăng nhịp tim và nhịp hô hấp để cung cấp đủ năng lượng và oxy cần thiết để thực hiện phản ứng ngay lập tức trước mối nguy hiểm.

 

– Da tái xanh hoặc ửng đỏ: Khi phản ứng căng thẳng bắt đầu xuất hiện, lưu lượng máu đến các khu vực bề mặt của cơ thể bị giảm xuống và lưu lượng đến các cơ, não, tứ chi tăng cao.

Kết quả là da bạn có thể tái xanh đi hoặc mặt bạn có thể sẽ vừa tái xanh mà lại vừa như bị ửng đỏ vì máu đang truyền nhanh đến đầu và não. Khả năng đông máu cũng tăng lên để ngăn chặn tình trạng mất máu quá mức khi bị thương.

 

– Đồng tử nở rộng: Cơ thể cũng tự chuẩn bị để tỉnh táo và tinh mắt hơn trong việc quan sát môi trường xung quanh trong khi mối nguy vẫn còn hiện diện. Một triệu chứng khác của phản ứng chống trả hay bỏ chạy là sự nở rộng của đồng tử, cho phép ánh sáng vào mắt nhiều hơn, từ đó tầm nhìn môi trường xung quanh cũng vì đó mà cải thiện hơn.

 

– Run rẩy: Khi đối mặt với căng thẳng hoặc mối nguy hiểm, các cơ bắp trên người trở nên căng cứng và sẵn sàng để hành động. Sự căng cơ này có thể làm cơ thể run rẩy hoặc rung lắc.

 

Tại sao phản ứng này lại quan trọng?

Phản ứng chống trả hay bỏ chạy đóng một vai trò chủ chốt trong quá trình xử lý một căng thẳng hoặc một mối nguy hiểm trong môi trường. Một điều quan trọng cần lưu ý là phản ứng này có thể bị châm ngòi bởi những mối đe dọa có thực và cả những mối lo chỉ có trong tưởng tượng.

Dạng căng thẳng này có thể giúp bạn xử lý tốt hơn những tình huống đòi hỏi bản thân bạn phải làm tốt, như ở trường hoặc ở chỗ làm.

Trong những trường hợp mối đe dọa nghiêm trọng, ảnh hưởng đến mạng sống thì phản ứng chống trả hay bỏ chạy thực sự có thể đóng vai trò then chốt quyết định sự sống còn của bạn.

Bằng cách “lên số” chống trả hoặc bỏ chạy, phản ứng này đảm bảo khả năng sống sót cao hơn cho chủ thể trước mối nguy hiểm.

 

Phản ứng căng thẳng là một trong những chủ đề nghiên cứu chính trong một ngành đang trên đà phát triển nhanh – tâm lý học sức khỏe.

Các nhà tâm lý học sức khỏe quan tâm đến việc giúp con người ta tìm ra cách chiến đấu với căng thẳng và sống khỏe mạnh, tạo ra nhiều giá trị hơn. Bằng cách tìm hiểu về phản ứng chống trả hay bỏ chạy, các nhà tâm lý có thể giúp mọi người khám phá những cách thức mới trong việc đương đầu với phản ứng tự nhiên của cơ thể gây ra do căng thẳng.

 

Tham khảo. Brannon, L & Feist, J. Health Psychology: An Introduction to Behavior and Health. Belmont, CA: Wadsworth; 2010.