CHUỖI NGỌC LAM
Đây là một câu chuyện
rất nhân văn của tác giả Fulton Oursler được dịch bởi Nguyễn Hiến Lê.
Câu chuyện có ý nghĩa
giáo dục nhẹ nhàng mà sâu sắc: Đem lại niềm vui cho người khác cũng chính là
đem lại niềm vui cho bản thân. Đồng thời câu chuyện còn đề cao tính trung thực.
Ngày cô bé Joan
Grace đẩy cửa bước vào tiệm của Pierre Richard thì Pierre là con người cô độc
nhất thành phố.
Pierre đã được ông
nội để lại cho một cửa tiệm bán đồ cổ. Trong cái tủ kính nhỏ xíu anh chất đủ
các thứ đồ kỳ cục: vòng, mề đay đeo vào dây chuyền có từ thế kỷ trước, nhẫn
vàng, hộp bạc, ngọc thạch hoặc ngà chạm trổ, tượng nhỏ bằng sứ.
Buổi chiều, mùa đông
hôm đó, một em gái đứng áp trán vào tủ kính, trố mắt ngó kỹ từng vật cổ lỗ đó
như muốn kiếm một vật gì. Bỗng em ngững đầu lên, vẻ khoan khoái rồi đẩy cửa
bước vào tiệm.
Tiệm tối tăm mà còn
bừa bãi hơn mặt tiền nữa. Có những ngăn tủ muốn sập vì chất quá nặng: hộp đựng
tư trang, súng lục cũ không còn dùng được nữa, đồng hồ chuông đèn; còn trên sàn
thì chất đống nào là giá để củi trong lò sưởi, đờn măng-đô-lin và những đồ cũ
kỹ khó mà phân loại được.
Pierre ngồi ở sau
quầy. Mặc dầu mới ngoài ba mươi mà tóc của anh đã hoa râm. Anh ngó cô bé. Em
hỏi:
- Thưa ông, con có
thể coi chuỗi ngọc lam bày ở tủ kính không ạ?
Pierre kéo tấm màn,
lấy chuỗi ngọc ra đưa cho cô bé xem. Những viên ngọc lam chiếu rực rỡ trong bàn
tay xanh xao của anh. Em đỡ lấy, thốt lên lời khen:
- Đẹp quá! Xin ông gói lại thành một gói đẹp cho con.
Oierre lạnh lùng ngó
em:
-Có ai sai em đi mua hả?
- Thưa không. Con
mua cho chị Hai con. Chị đã nuôi nấng con từ khi má mất. Đây là lễ Noel đầu
tiên chị em con được ở gần nhau. Con muốn tặng chị một món quà đẹp.
Pierre nghi ngờ hỏi:
- Em có bao nhiêu
tiền?
Em mở khăn tay ra,
đổ lên bàn một nắm bạc xu, bảo:
- Con đã đập con heo
của con ra đấy.
Pierre Richard ngó
em, vẻ trầm tư. Rồi anh ý tứ cầm chuỗi ngọc lên, sợ em trông thấy giá tiền. Nói
thẳng cách nào cho em biết được? Cặp mắt xanh đầy tin tưởng của em gợi cho anh
nhớ lại vết thương lòng thời trước. Quay lưng lại em, anh bảo:
- Em đợi một chút
nhé.
Rồi vừa lúi húi làm
một việc gì đó, anh vừa quay lại hỏi:
-Em tên gì?
- Thưa, Joan Grace.
Khi quay lại thì
trong tay anh đã cầm một gói nhỏ bao bằng giấy lụa đỏ và cột bằng một băng lụa
màu xanh lá cây. Anh đưa cho em bé và bảo:
- Này, coi chừng em
đừng đánh rơi nhé.
Em Joan mỉm cười
rạng rỡ, chạy vụt về nhà. Anh nhìn theo, một nỗi buồn mênh mông dâng lên trong
lòng.
Em nhỏ đó và chuỗi
ngọc lam khêu gợi lại một vết thương lòng không bao giờ lành hẳn của anh. Tóc
em vàng như lúa chín, mắt em xanh như nước biển; mới mấy năm trước, anh đã yêu
một thiếu nữ cũng có mớ tóc đó, cặp mắt đó. Chuỗi ngọc đã tính để tặng nàng.
Nhưng một chiếc cam nhông trượt bánh trên con đường trơn trợt một đêm mưa đã
làm tiêu tan ước mơ.
Từ đó anh sống cô độc, ôn lại hoài nỗi khổ
tâm. Anh ân cần lễ độ tiếp khách, nhưng ngoài công việc ra, anh thấy đời trống
rỗng vô nghĩa một cách khủng khiếp. Lầm lì, không giao thiệp với ai, anh ráng
quên mà không quên được, nỗi thất vọng như sương mù cứ mỗi ngày mỗi dày đặc.
Cặp mắt xanh của em
Joan Grace gợi cho anh hình ảnh người yêu. Vào dịp lễ này, khách hàng tới đông,
ai cũng bộc lộ niềm vui làm cho anh càng đau lòng. Khách qua đường bước vào
tiệm, chuyện trò, sờ mó các món đồ, trả giá lăng xăng.
Đêm Noel đã khuya
rồi, khi người khách cuối cùng bước ra, Pierre Richard thở phào nhẹ nhàng. Thôi
thế là qua được năm nay. Nhưng anh đã lầm.
Cửa thình lình mở
ra, một thiếu nữ xông vào. Anh thấy nhói ở tim: thiếu nữ có vẻ mặt quen quen
nhưng anh không nhớ rõ đã gặp ở đâu, hồi nào. Tóc cô vàng hoe, mắt xanh thăm
thẳm.
Cô im lặng lấy trong
túi xách ra một gói nhỏ bao vội vàng một thứ giấy lụa đỏ, lại có cả cái băng
lụa màu xanh lá cây đã mở ra rồi. Và những viên ngọc lam chiếu rực rỡ trên bàn:
- Chiếc chuỗi ngọc
lam này có phải của tiệm ông không?
Pierre ngước mắt lên
nhìn cô, nhẹ nhàng trả lời:
-Phải.
-Phải ngọc thật không?
- Nhất định rồi.
Không phải thứ ngọc quý nhất nhưng ngọc thật đó.
- Ông có nhớ đã bán
cho ai không?
- Bán cho một cô bé.
Tên em là Joan. Em mua để tặng quà Noel cho chị Hai của em.
- Giá bao nhiêu?
Pierre nghiêm mặt
đáp:
- Tôi không khi nào
nói giá tiền khách hàng đã trả cho tôi.
- Em Joan chỉ có ít
đồng tiền tiêu vặt làm sao em có đủ tiền mua chuỗi ngọc này?
Trong lúc đó, Pierre
vuốt kỹ lại tờ giấy lụa, gói lại chuỗi ngọc. Anh bảo:
- Em đã trả đắt hơn
hết thảy các người khác. Có bao nhiêu tiền em đưa tôi hết.
Hai người làm thinh.
Cửa hàng bỗng tĩnh mịch lạ thường.
Tiếng chuông từ một
giáo đường ở gần đó bắt đầu đổ, văng vẳng đưa lại. Cái gói nhỏ đặt trên bàn, vẻ
thắc mắc dò hỏi trong cặp mắt thiếu nữ và cảm giác hồi sinh kỳ dị dồn dập dâng
lên trong lòng Pierre, tất cả những cái đó đều là do tình yêu của một em nhỏ.
- Nhưng sao ông lại
làm như vậy?
Pierre vừa đưa gói
nhỏ đó cho cô vừa trả lời:
- Hôm nay là ngày
Noel. Tôi bất hạnh không có ai để tặng quà. Cô cho phép tôi đưa cô về nhà và
chúc cô một lễ Noel vui vẻ với gia đình nhé!
Thế là trong tiếng
chuông đổ hồi, giữa một đám đông vui vẻ, Pierre Richard và một thiếu nữ mà anh
chưa biết tên, cùng nhau bước qua một ngày mới đem lại nguồn hy vọng tràn trề
trong lòng mọi người.
Tác giả: Fulton Oursler
