CẦN CÓ CÁI NHÌN TOÀN CẢNH
KHI CHỈNH ĐỐN HÀNH VI CỦA CON CÁI.
Khi chúng ta trở nên
quá tập trung vào việc chỉnh đốn hành vi của con thì có thể dễ dàng mất đi cái
nhìn toàn cảnh mà chúng ta cần thấy.
Tiến sĩ Gordon
Neufeld có một câu nói rất hay: "Nhiều người nghĩ rằng kỷ luật là bản chất
của việc nuôi dạy con cái. Nhưng thực ra lại không phải. Việc nuôi dạy con cái
không phải là bảo chúng phải làm gì khi chúng hư. Nuôi dạy con cái là cung cấp
cho chúng những điều kiện cần thiết mà từ đó chúng có thể nhận thấy tiềm năng
của chúng".
Hãy làm sáng tỏ bức
tranh lớn hơn của việc nuôi dạy con cái có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của
con cái chúng ta.
.
1. Mối quan hệ với
con
Mối quan hệ với con
cái quyết định con cái sẽ nghe lời chúng ta ở mức độ nào. Nếu chúng ta có một
mối quan hệ tốt đẹp được xây dựng dựa trên lòng tin, sự thấu cảm, sự tôn trọng
và lòng trắc ẩn thì chúng ta đã tạo được một nền móng tốt.
Để xây dựng mối quan
hệ tuyệt vời với con bạn:
.
- Bước vào thế giới
của con và tạo nên sự gắn kết
- Hãy là một người
biết lắng nghe
- Luôn giữ lời hữa,
hãy là một người đáng tin cậy
- Thể hiện sự bao
dung và đồng cảm với con
- Hãy là người tạo
động lực cho con
- Thể hiện sự tôn
trọng
- Sử dụng kỷ luật tích
cực
.
2. Văn hoá Gia đình
Văn hóa gia đình, về
bản chất là "thế giới", nơi con cái bạn được nuôi dạy và lớn lên. Có
7 trụ cột của văn hóa gia đình, đó là: Giá trị, định hướng, kỳ vọng, thói quen,
giao tiếp, giải quyết xung đột và truyền thống.
.
3. Mối quan hệ với
nửa còn lại của bạn
Con của bạn luôn
luôn theo dõi và học từ cách mà bạn tương tác với chồng/vợ bạn. Bạn là những
cái nhìn đầu tiên của chúng về một mối quan hệ lãng mạn và thường chúng sẽ hành
động tương tự thế khi lớn lên.
Einstein: "Tôi không phải là người quá thông minh mà chỉ vì
tôi ở lại với những vấn đề lâu hơn".
Einstein (1879-1955) là nhà bác học thiên tài người Đức gốc Do Thái,
người đã phát triển thuyết tương đối tổng quát, một trong hai trụ cột của vật
lý hiện đại. Năm 1921, ông nhận giải thưởng Nobel về vật lý.
.
Theo sách Kể chuyện tấm gương hiếu học, lúc còn nhỏ, không
ít lần Einstein làm cha mẹ thất vọng vì phản ứng khá chậm với thế giới xung
quanh.
Không giống như nhiều đứa trẻ khác, Einstein còn chậm nói, mãi năm
3 tuổi ông vẫn chưa nói được. Điểm khác biệt của Einstein là ông thường không
tỏ ra nghịch ngợm. Thay vào đó, cậu bé này thường xuyên ngồi lặng lẽ quan sát
mọi chuyển động xung quanh của thế giới.
.
Chứng kiến những biểu hiện bất thường của con trai, cha mẹ Einstein
rất lo lắng cho ông. Không yên tâm, họ buộc phải mời các chuyên gia y tế về
kiểm tra sức khỏe và khả năng phản ứng của Einstein. Thậm chí, mẹ Einstein còn
thuê hẳn một cô gia sư hàng ngày chỉ đến nói chuyện với ông.
.
Cuốn sách Kể chuyện tấm gương hiếu học cho biết bước ngoặt
chỉ đến với Einstein trong ngày sinh nhật ông tròn 5 tuổi. Vào hôm đó, cha đã
mua cho Einstein một chiếc la bàn để chơi. Ông cầm món quà trên tay, nhận thấy
chiếc kim trong la bàn từ từ chuyển động và hướng về phía Bắc. Cậu bé Einstein cầm
chiếc la bàn quay ngược lại nhiều hướng, nhưng kim vẫn không hề thay đổi hướng,
vẫn chỉ về hướng Bắc.
Einstein tiếp tục lặp đi lặp lại hành động quay la bàn thêm nhiều
lần nữa, song kết quả vẫn không khác. Quá ngạc nhiên, Einstein ngước nhìn cha
với hy vọng tìm được một lời giải thích. Nhưng đáp lại, cha ông chỉ mỉm cười và
không nói gì.
.
Người cha không khó nhận ra cậu con trai rất say sưa khám phá và
không hề chủ động hỏi người lớn. Thay vào đó, Einstein muốn tự mình khám phá
ra. Cha Einstein nói với vợ: "Con trai chúng ta không ngốc như nhiều người
lầm tưởng, chỉ là nó không muốn nói những câu vô nghĩa, cũng không muốn hỏi
người khác câu trả lời. Nó có tính cách của một nhà khoa học, luôn bình tĩnh
suy nghĩ".
.
Vượt qua trở ngại về ngôn ngữ, khi đi học, Einstein luôn là một trong
những học sinh giỏi nhất. Ngoài việc học, ông còn rất say mê và hứng thú với
khoa học. Einstein có thói quen đặc biệt, ông rất thích tự suy nghĩ, đặt câu
hỏi cho những vấn đề mình quan sát được và dựa vào sự chăm chỉ, quyết tâm của
mình để tìm ra câu trả lời.
Năm Einstein 12 tuổi, trong một lần, người chú hỏi ông rằng:
"Cháu có thích đại số và hình học không, chúng rất thú vị đấy!". Sau
câu hỏi, người chú mô tả về đại số và hình học bằng những hình ảnh và ngôn ngữ
sinh động. Thấy cháu có vẻ say sưa, hứng thú, mắt mở to tròn lộ vẻ thích thú,
người chú đã giảng giải thêm cho Einstein một số nguyên lý cơ bản, rồi vẽ một
hình vuông lên giấy và đưa công thức bình phương cạnh huyền bằng tổng bình
phương hai cạnh góc vuông.
.
Ông nói: "Đây là định lý Pytago nổi tiếng, hơn 2.000 năm trước
người ta đã chứng minh rồi. Bây giờ cháu có thể chứng minh lại không?” Dựa vào
những nguyên lý người chú đã giảng dạy, ông mày mò suy nghĩ và cuối cùng cũng
giải được bài toán trong vòng 3 tuần. Chứng kiến những nỗ lực của người cháu,
chú ông vui mừng nói với bố Einstein rằng: "Albert không ngốc đâu, thằng
bé có tiềm lực rất lớn đấy!".
Chính những điều người chú giảng dạy đã gợi mở cho Einstein đến với
khoa học tự nhiên, kích thích sự say mê tiềm ẩn trong người ông. Từ đây,
Einstein đọc rất nhiều về sách khoa học tự nhiên, ông mày mò tự học và giải các
bài toán hình học phẳng, toán cao cấp. Đến năm 13 tuổi, ông đã có thể giải
những bài toán dành cho sinh viên đại học.
.
Không ngừng tìm tòi nghiên cứu, sau nhiều năm quan sát và thực
nghiệm, Einstein đã có những phát minh quan trọng trong lĩnh vực vật lý lý
thuyết. Đến năm 1905, ông cho công bố 5 phát minh, trong đó có 3 công trình
quan trọng của vật lý hiện đại gồm: Thuyết phân tử động, thuyết tương đối hẹp
và giả thuyết quang tử lượng.
Sau này, chính Einstein đã nói rằng: "Không phải tôi là người
quá thông minh mà chỉ vì tôi ở lại với những vấn đề lâu hơn".
.
Rõ ràng, chính quảng thời gian ở lại với những vấn đề đó đã giúp
Einstein trở thành thiên tài khoa học, có nhiều cống hiến vĩ đại cho nhân loại.
Những thành tựu vĩ đại Einstein đã đạt được trên con đường nghiên
cứu khoa học đã nói rằng: Thiên tài không tự dưng sinh ra, đó là sản phẩm của
sự khổ luyện, tìm tòi, nghiên cứu bằng sự hứng thú và say mê gần như vô tận với
khoa học. Những phát minh vĩ đại của Einstein đều xuất phát từ thói quen thích
suy nghĩ, khám phá, tìm ra câu trả lời của ông.
Biển Nhớ là một trong những ca khúc đầu tay của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn,
được sáng tác vào khoảng năm 1962-1963, khi ông đang theo học tại Trường Sư
Phạm Qui Nhơn. Những người yêu nhạc Trịnh thường nhắc đến bài hát này với 2 chữ
Sơn – Khê được nhạc sĩ lồng vào trong câu hát:
Ngày mai em đi, biển
nhớ tên em gọi về Triều sương ướt đẫm cơn mê, trời cao níu bước sơn khê
Theo lời kể của những
người bạn đương thời, thời điểm ca khúc này ra đời, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn có một
cô bạn gái thân thiết tên là Tôn Nữ Bích Khê. Đó là một cô gái quê Nha Trang, học
cùng lớp với nhạc sĩ trong trường sư phạm. Bích Khê có vóc dáng nhỏ nhắn, làn
da ngăm đen, mái tóc dài búi ngược ra sau và thường đi guốc cao gót. Nàng không
sở hữu một nhan sắc mặn mà như nhiều bóng hồng khác trong cuộc đời Trịnh Công
Sơn, nhưng lại vui vẻ, nhiệt tình và rất có duyên.
Đặc biệt, Bích Khê có
giọng hát khá hay nên nàng cũng là một gương mặt trong ban hợp xướng của trường
mà Trịnh Công Sơn là người gầy dựng.
Hoạ sĩ Đinh Cường, một người bạn rất thân của Trịnh Công Sơn từ những năm
tháng tuổi trẻ đến tận sau này, kể lại: Vào mùa hè năm 1962, Trịnh Công Sơn ở
lại trường, không về Huế, nên Đinh Cường vào Quy Nhơn thăm bạn và gặp cả nàng
Bích Khê. Đinh Cường kể:
.
“Biển Nhớ, hay bóng dáng của Bích Khê là một giai đoạn ngắn, vì hoàn cảnh
và thời cuộc lúc đó. Sơn vào Qui Nhơn nấp dưới bóng trường Sư Phạm. Hè 1962,
tôi vào thăm Sơn vì Sơn ở lại, không về Huế. Đêm nào Sơn cũng rủ Bích Khê cùng
tôi ra biển ngồi đến khuya. Bích Khê từ Nha Trang ra Qui Nhơn học, cùng lớp,
hay săn sóc cho Sơn, lúc ấy chỉ thấy khi nào Sơn cũng mặt chiếc áo chemise kaki
vàng. Khê thường đem cà phê đến tặng Sơn. Chúng tôi đã ngồi uống cà phê với
nhau dưới mái quán thấp ven biển lợp bằng lá kè. Biển Nhớ là cảm hứng từ muôn
vàn đợt sóng lấp lánh trong những đêm khuya khoắt ấy, mà Sơn đã kéo cao cổ áo,
chợt rùng mình, rồi có một ngày sẽ xa những dấu chân trên cát, có còn “trời cao
níu bước Sơn Khê …”
.
Sau khi ca khúc Biển Nhớ ra mắt, những người bạn trong trường mới
giật mình vì hai chữ “sơn khê” quá đặc biệt nên thường trêu đùa hai người bằng
câu hát: “Ngày mai Khê đi, biển nhớ tên Khê gọi về… Không ai
rõ thực hư của mối quan hệ giữa hai người bạn Sơn – Khê ấy là gì, chỉ biết
rằng, sau này có người hỏi, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trả lời rằng: “Bích
Khê chỉ là bạn như những người bạn khác, chữ “sơn khê” chỉ là tình cờ”.
Không biết là do nhạc sĩ Trịnh Công Sơn muốn tránh nhắc tới một mối quan
hệ đã lùi vào dĩ vãng, chẳng đi đến đâu, hay thực sự nhạc sĩ chỉ “hồn nhiên”
thả tên những cô bạn gái quanh mình vào lời hát như rất nhiều những cái tên
khác từng hiện diện trong âm nhạc của ông, có thể kể đến như: Diễm, Quỳnh
Hương, Hoàng Lan, Lộc, Mai, Bống,..
Nhưng có một điều chắc chắn rằng, không chỉ vì hai chữ Sơn Khê, mà vì giai
điệu, ca từ của Biển Nhớ quá đỗi da diết, bay bổng mà ca khúc này đã
trở thành một trong những ca khúc nổi tiếng và phổ biến nhất của Trịnh Công
Sơn.
.
Ngày mai em đi, biển
nhớ tên em gọi về gọi hồn liễu rũ lê thê, gọi bờ cát trắng đêm khuya Ngày mai em đi đồi núi nghiêng nghiêng đợi chờ sỏi đá trông em từng giờ, nghe buồn nhịp chân bơ vơ
.
“Ngày mai em đi… ngày mai em đi…” là những ca từ
được lặp đi lặp lại đầy bi thương trong ca khúc từ câu hát đầu tiên tới câu hát
cuối cùng. Ta hình dung, một chàng trai đứng đó, trước biển, đôi vai trĩu
xuống, cô độc và trơ trọi, tuyệt vọng kêu than những lời ca réo rắt, náo động
cõi lòng. Chỉ ngày mai thôi, cô gái sẽ đi, sẽ bỏ lại chàng trai một mình đơn
độc lẻ bóng. Nhưng vì một lý do nào đó, chàng chẳng thể nói: Em đừng đi, em hãy
ở lại. Tâm trí xáo trộn, cõi lòng ngổn ngang, tê tái, chàng trai đành chỉ biết
câm lặng, âm thầm gào thét, kêu than, trải lòng mình vào vạn vật xung quanh.
.
Ngày mai em đi, biển
có bâng khuâng gọi thầm ngày mưa tháng nắng còn buồn, bàn tay nghe ngóng tin sang Ngày mai em đi, thành phố mắt đêm đèn vàng nửa bóng xuân qua ngập ngừng, nghe trời gió lộng mà thương
Khi bài hát này ra đời thì giọng hát Khánh Ly vẫn chưa xuất hiện trong
làng nhạc Sài Gòn, nên đã có nhiều ca sĩ khác hát ca khúc này trước. Tuy nhiên
vài năm sau đó, giọng hát Khánh Ly đã thực sự đưa Biển Nhớ trở thành
một trong những bài hát nổi tiếng nhất của Trịnh Công Sơn.
Như là một sự tri ân, ngày nay ở tại bãi biển mà Trịnh Công Sơn đã
cùng ngồi bao đêm với bạn bè (và cả với người con gái “trời cao níu bước sơn
khê”), người ta vừa dựng bức tượng nhạc sĩ có khắc bài hát Biển Nhớ ở
trên đó.
