Một người Việt trầm lặng

 

MỘT NGƯỜI VIỆT TRẦM LẶNG

Với tựa đề “Một người Việt trầm lặng” (tựa gốc: Un Vietnamien bien tranquille), cuốn sách viết về tiểu sử nhà tình báo lỗi lạc của Việt Nam qua cách dựng độc đáo với nhiều góc nhìn mới của tác giả người Pháp Jean-Claude Pomonti.

Thời thơ ấu

Tuổi thơ của Ẩn, ngay từ đầu đã khác thường. Ông sinh tháng Chín năm 1927 tại “nhà thương điên” Biên Hòa. Vì ở cái thị trấn nhỏ bé nơi cư trú của cha mẹ ông thời đó chỉ có mỗi một bệnh xá đặt tại cơ sở chăm sóc người bệnh tâm thần là có phòng hộ sinh. Như một linh tính, ông được cha mẹ đặt tên khai sinh là Ẩn, có nghĩa là ẩn giấu, “bí ẩn”. Ông ra đời ba năm trước khi Đảng Cộng sản thành lập trong bí mật, sự kiện đánh dấu một trong những giai đoạn quyết định trong việc thức tỉnh tinh thần dân tộc ở Việt Nam.

Khi Mặt trận Bình dân lên cầm quyền ở Pháp, Ẩn lên 9 tuổi. Thân sinh ra ông là người gốc miền Trung, là một viên chức địa chính đã ngang dọc đi suốt Nam Bộ hay Nam Kỳ lúc đó là thuộc địa của Pháp. Cha ông lấy vợ gốc Bắc, có dáng một nhà nho thấm nhuần đạo lý Khổng, Mạnh truyền thống của Việt Nam. Tuy gia đình không sung túc gì nhưng cũng cố cho con một nền giáo dục vững chắc.

Lên hai tuổi, Ẩn được gửi về cho bà nội ở cố đô Huế nuôi theo tục lệ cổ truyền, hoặc do bà muốn đỡ gánh nặng cho con, hoặc đơn giản hơn, chỉ muốn bà sống với cháu cho vui cửa vui nhà. Hai năm sau, không may bà nội mất, cậu bé Ẩn quay về sống với cha mẹ ở Gia Định, ngày nay thuộc ngoại thành Sài Gòn.

Những năm đầu đến trường, kết quả học tập không có gì khả quan. Ẩn là đứa trẻ ngoan ngoãn, “không lưu manh” như ông tự nói về mình nhưng nghịch ngợm, chơi nhiều học ít, thường trốn học đi bắn chim bằng súng cao su, mê chọi gà, và nhất là thích ngắm cá chọi trong bể cá. Có hôm cha ông bắt đổ xuống cống, ông phải nghe lời, tiếc phát khóc, chạy ra cửa cống đón cá nhưng không thấy. Ẩn thích cả chọi bò cạp. Cha ông bắt nằm sấp dùng roi mây đánh đòn. Chiếc roi mây mẹ ông mua ở chợ về nhưng chọn cái nào ngắn nhất để con đỡ đau.

“Đối với cha tôi, biếng học là tội nặng nhất!”, và ông nói thêm rằng: “Đó là một quan niệm ăn sâu từ nhiều thế hệ trong gia đình tôi cũng như nhiều người khác”.

-------

Tôi là nhân viên tình báo chiến lược chứ không phải điệp viên

Từ tòa soạn báo Time ở khách sạn Continental, Phạm Xuân Ẩn đã theo dõi các diễn biến của sự việc mà ông không có lý do gì để tham dự. Nhiệm vụ của ông đã hoàn thành. Ngay cả bây giờ đây ông không có nhiều thời gian để nghĩ tới nhưng ông đã đi hết con đường dài bắt đầu từ tuổi thiếu niên, ba chục năm về trước. Những người cộng sản không bắn vào máy bay và trực thăng nối đuôi nhau như một guồng nước chở người Mỹ và một số tay chân của họ di tản khỏi Sài Gòn vào giờ phút cuối cùng. Họ để cho người Mỹ bình yên rút chạy trong lúc năm sư đoàn Bắc Việt tăng cường sức ép tiến sâu vào vùng đông dân ở phía nam. Phạm Xuân Ẩn đã đạt tới mục đích của ông: người nước ngoài đã mất hết mọi quyền lực.

Công việc của ông, nhất là trong mười lăm năm cuối cùng đã hoàn toàn thắng lợi. Ba mươi năm sau, ngồi lọt thỏm trong chiếc ghế phô-tơi trong phòng khách nhà mình, ông nói về công việc của bản thân với một giọng đầy chiêm nghiệm: “Tôi làm việc một mình, không những thu thập tài liệu, bí mật cũng như công khai, mà tôi còn phải phân tích chúng. Áp lực của Hà Nội là lớn vì cấp trên muốn bảo đảm đó phải là những tài liệu xác thực. Cung cấp cho họ chứng cứ vừa khó lại vừa nguy hiểm. Ba trăm trang tài liệu gói gọn trong mười cuộn phim phải chụp, in tráng và làm sao gửi được đến nơi nhận. Thực sự là chúng tôi thiếu điệp viên”. Chắc chắn ông không phải chỉ là “mắt xích đơn giản”.

Ông làm việc một mình, không có lưới che chắn, trong một thế giới không được cấp trên biết đến. Ông phải tự mình tổ chức một hệ thống bảo vệ, cung cấp tin và đối thoại với ông. Ngay cả với bạn bè gần gũi nhất, ông cũng phải hành động hết sức thận trọng, lượm lặt những nhận xét của họ, nhờ vào sự thông minh của họ. Ông tổ chức lưới của ông như thế nào để có thể đột nhập vào các tài liệu tuyệt mật, dù là kế hoạch tác chiến hay hỏi cung tù binh?

Về cách thu thập tài liệu thực tế, ông không bao giờ nói đến, sợ rằng - theo cách ông nói - có thể gây nguy hiểm cho tính mệnh người cung cấp ngay cả đến tận bây giờ. Ông đã từ chối nhiều giao thông viên do cấp trên đề nghị để chọn một phụ nữ can đảm mà ông khâm phục vô bờ bến.

Ngoài mẹ và người vợ ông cưới năm 1962, người nữ giao liên gan dạ ấy là người duy nhất có thể gặp ông. Vậy là có ba người đàn bà biết rõ hoạt động của ông kể từ đầu năm 1960, tức là sau khi ở Mỹ về. Vài cán bộ tình báo cộng sản đã có dịp gặp ông sau đó phải trả giá bằng bao rủi ro to lớn. Ngoài rừng Hố Bò, nơi ông thỉnh thoảng đến để trực tiếp đưa báo cáo, nhưng họ không thể tiếp xúc trực tiếp với ông.

Ẩn buộc phải tự giam mình trong thế giới tình báo đầy bí ẩn quanh co ở Sài Gòn, nơi có những hang ổ xen lẫn. Ông phải canh chừng những điệp viên hai mang, những kẻ bám đuôi, những người có nhiệm vụ thử thách hay theo dõi mình. Ông còn phải hoàn thành một công việc khó khăn hơn cả là giải thích tài liệu đã thu thập được, phân biệt đâu là tài liệu giả đâu là tài liệu thật, tránh những âm mưu cung cấp tin để đưa mình vào bẫy. Chỉ gửi nguyên các tin tức đó chưa đủ mà còn phải chụp vi phim và phân tích, bình luận trước khi giao cho liên lạc mang đi.

Ông nói với một giọng bực bội: “Hà Nội luôn đòi hỏi tôi phải cung cấp tin tức tình báo. Tôi là nhân viên tình báo chiến lược chứ không phải là một điệp viên chỉ làm công việc do thám. Thu lượm tài liệu không phải quyền hạn của tôi nhưng cũng phải có ai đó làm chứ! Tôi không thể chỉ quan tâm đến việc thu thập tin tức, đó là công việc của một thám tử nhưng những người cộng sản không phân biệt được điệp viên khác với tình báo chiến lược ở chỗ nào”. Ông ham mê phân tích và kết hợp với công việc làm báo. Ông nói: “Phân tích đòi hỏi phải hiểu biết rộng tình thế. Nếu bạn không có đủ tri thức thì làm sao đưa ra được một sự phân tích thông minh! Phải hòa nhập với tất cả trong mỗi lĩnh vực quân sự, xã hội, tài chính và tâm lý. Phải nhận thức sâu sắc về Mỹ. Và quan trọng là phải tìm hiểu ý đồ rồi mới đến hành động.

Sau cuộc tiến công Tết năm 1968, những người cộng sản cũng khá thất vọng, nhất là khi có nhiều thiệt hại về sinh mạng. Và đối với họ, thật khó mà đánh giá tình hình”. Để tóm tắt, ông nói: “Tôi biết rằng ở Sài Gòn, nhiều người bắt đầu bán nhà. Hà Nội không thể đo lường được ý nghĩa của hiện tượng này. Tôi có lợi thế là biết rõ tình hình ở cả hai phe. Tôi tự xoay xở để tiếp cận được những tài liệu cộng sản - những nghị quyết… do CIA và CIO bắt được. Tôi đọc các báo cáo thẩm vấn những người cộng sản bị bắt hay những tên đào ngũ đã chạy sang đầu hàng địch. Tôi đọc các báo cáo thẩm vấn tù binh và cả những tên đang đào hầm để có chỗ đưa pháo tháo rời vào gần đối phương”.

Trích sách Một người Việt Trầm Lặng

Theo Một Thế Giới

Ham muốn là ý nghĩ tự phát?

 

HAM MUỐN LÀ Ý NGHĨ TỰ PHÁT?

 

Một số ham muốn được hình thành nhờ vào các quá trình suy nghĩ lý trí. Giả sử tôi muốn ăn trưa.Tôi kết luận rằng cách tốt nhất để ăn trưa là lái xe đến một nhà hàng gần đây, khi đã xét đến việc tủ lạnh nhà tôi đã hết thức ăn. Kết quả là, tôi hình thành một ham muốn lái xe đến nhà hàng. Quá trình này hợp lý một cách hoàn hảo và đáng ca ngợi.

.

Tuy nhiên, sẽ là một sai lầm nếu cho rằng mọi ham muốn của chúng ta đều được hình thành theo cách này. Ngược lại là đằng khác, nhiều ham muốn sâu sắc, có ảnh hưởng nhiều nhất đến cuộc đời chúng ta lại không có lý trí, theo nghĩa là ta không dùng đến quá trình suy nghĩ lý trí để tạo nên chúng. Quả thực, chúng ta không tạo ra chúng; mà chúng tự hình thành bên trong ta. Chúng chỉ đơn giản là xuất hiện trong đầu ta, một cách đường đột, không mời mà đến. Trong khi chúng cư trú ở đó thì chúng kiểm soát cuộc sống của chúng ta. Một ham muốn xấu/nổi loạn có thể giẫm nát những kế hoạch mà chúng ta đặt ra cho cuộc đời mình và do đó làm thay đổi số phận của chúng ta

Nếu chúng ta hiểu được ham muốn—thực vậy, nếu chúng ta hiểu được thân phận của con người—thì chúng ta cần phải thừa nhận về khả năng tự phát của ham muốn. Sau đó chúng ta hãy xem xét một số trường hợp mà cuộc sống của những con người vô cùng lý trí bỗng bị đảo lộn hoàn toàn bởi sự xuất hiện đột ngột, không thể lý giải được của ham muốn.

 

Rơi vào lưới tình là một ví dụ điển hình của một ham muốn ảnh hưởng đến cuộc sống theo cách không tự nguyện. Chúng ta không thể dùng lý trí thuyết phục mình yêu, và chúng ta thường không thể dùng lý trí thuyết phục mình đừng yêu: khi chúng ta yêu, vũ khí lý trí của ta ngừng hoạt động. Yêu cũng giống như bị cảm lạnh khi thức dậy—hoặc nói đúng hơn, giống như tỉnh dậy mà bị sốt. Chúng ta không đưa ra quyết định phải lòng ai đó, cũng như ta không quyết định mình bị cúm.

Bệnh tương tư là một tình trạng ngược lại ý muốn của ta, bởi một thế lực bên ngoài gây ra cho chúng ta. 

Khi tương tư, chúng ta mất kiểm soát đáng kể đối với cuộc sống của mình. Chúng ta bắt đầu hành động một cách ngu ngốc—quả thật, chúng ta trở thành kẻ ngốc vì yêu. Triết gia khắc kỷ La Mã Seneca mô tả tình yêu là “tình bạn bị mất trí.” Nhà cách ngôn người Pháp François duc de La Rochefoucauld tuyên bố rằng, “Mọi đam mê đều khiến chúng ta phạm phải sai lầm, nhưng tình yêu là nguyên nhân dẫn đến những sai lầm ngu xuẩn nhất.” Freud gọi bệnh tương tư là “chứng loạn thần của người bình thường.”

Mặc dù tình yêu lãng mạn có những thăng trầm qua nhiều thế kỷ, chứng tương tư dường như vẫn luôn có mặt quanh ta, mãi mãi. Thi ca của Ai Cập cổ đại mô tả về một điều gì đó không thể phân biệt được với chứng tương tư thời hiện đại. Một bài thơ, được viết cách đây hơn 3000 năm, bắt đầu như sau:

Đã bảy ngày trôi qua kể từ khi ta gặp được [tình yêu] của mình.

Căn bệnh xâm chiếm ta. Tứ chi của ta bị dẫn dắt.

Ta không còn cảm nhận được cơ thể mình.

Nếu bác sĩ đến, thì thuốc của họ chẳng thể nào chữa được con tim ta,

cũng như thầy tế lễ không thể chẩn ra bệnh tình của ta

Họ nên nói, “Đây, nàng ấy, ”sẽ chữa lành cho ta.

Robert Burton, trong tác phẩm Anatomy of Melancholy, được xuất bản vào năm 1621, nói nhiều về tương tư như một căn bệnh. Ông nhận định rằng “Trong tất cả đam mê. . .Tình yêu là đam mê cuồng bạo nhất.” Ông cũng đưa ra một phương pháp điều trị cho chứng tương tư: “Nơi ẩn náu cuối cùng và phương thuốc điều trị chắc ăn nhất, cần thực hiện nếu đã cố gắng hết sức, khi không còn biện pháp nào khác có hiệu quả, là để cho họ đi với nhau, và vui vẻ bên nhau.”

Những ai từng bị tương tư đều biết rõ các triệu chứng của nó. Đầu tiên là sự chú tâm vào một người—một cơn say nắng. Với cơn say nắng này, chúng ta mất kiểm soát một phần trong quá trình suy nghĩ của mình vì chúng ta không thể ngừng suy nghĩ về đối tượng mà mình khao khát. Chúng ta trải nghiệm cái mà các nhà tâm lý gọi là những ý nghĩ xâm nhập.

Xu hướng mới của thị trường thực phẩm toàn cầu

 

XU HƯỚNG MỚI CỦA THỊ TRƯỜNG THỰC PHẨM TOÀN CẦU

 

Một trong những câu chuyện về thực phẩm tốt cho sức khỏe được lưu ý nhất trên thế giới trong những năm vừa qua là câu chuyện tăng trưởng ngoạn mục của thương hiệu Quorn, sản phẩm thay thế thịt.

Sản phẩm thay thế thịt nghĩa là sản phẩm chay, nhưng định vị của Quorn không dừng lại ở sản phẩm dành cho người ăn chay mà chủ yếu dành cho thị trường những người tiêu dùng muốn giảm ăn thịt vì lý do sức khỏe, cân nặng và bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, thương hiệu này đã tìm cách sáng chế ra protein thay thế. Sản phẩm này, có hàm lượng protein và chất xơ cao, ít calo, chất béo, cholesterol, nhưng vẫn có mùi vị ngon và có thớ như thịt.

Năm 2016, tổng doanh thu của doanh nghiệp này trên toàn thế giới đạt 245 triệu USD, tăng trưởng trung bình 8% mỗi năm trong 5 năm liền. Sản phẩm được phân phối rộng rãi tại Mỹ, châu Âu, Úc, New Zealand và vừa bước vào thị trường châu Á qua Singapore và Phillipines. Tại Anh, Quorn chiếm 40% thị phần các sản phẩm thay thế thịt.

Thật ra hiện tượng này không phải tự nhiên mà có. Nó đáp ứng được 4 yếu tố cần thiết nhất cho xu hướng là sức khỏe, hỗ trợ phát triển bền vững, tính bản địa và hương vị quen thuộc.

- Về sức khỏe, cả thế giới đang quan tâm đến sản phẩm giảm béo, có hàm lượng protein và chất xơ cao, an toàn sử dụng cho cả những người dị ứng lactose, gluten, đậu nành….

- Về phát triển bền vững, giảm ăn thịt nghĩa là giảm chăn nuôi động vật, giảm dấu chân carbon, đáp ứng được tiêu chuẩn thực phẩm tôn giáo của người tiêu dùng đạo Hồi như Halal, của người tiêu dùng Do Thái như Kosher.

- Về tính bản địa, do sản phẩm được sản xuất hoàn toàn từ protein thay thế, bất kỳ hương vị vùng miền nào cũng có thể được áp dụng để sáng tạo ra sản phẩm mới. Bên cạnh đó, dù chuyển đổi một phần hay toàn phần sang ăn chay.

- Sản phẩm thay thế vẫn phải đáp ứng hương vị quen thuộc, truyền thống mà người tiêu dùng đã hết sức quen thuộc.

Sự xuất hiện của sản phẩm pizza gà cay hay pizza xúc xích cay không thịt đồng loạt tại 200 cửa hàng Shakey’s Pizza tại Phillipines đã để lại dấu ấn quan trọng cho Quorn trong chiến lược thâm nhập thị trường. Theo nguồn tin của chuỗi pizza này, hiện 10-15% số lượng bánh pizza bán ra tại Phillipines là pizza chay sử dụng sản phẩm của Quorn. Và có lẽ họ sẽ không dừng lại mà sẽ tiếp tục thâm nhập các thị trường châu Á, trong đó có Việt Nam.

Nghĩ về thực phẩm và nông nghiệp

Hiện nay trên thế giới, có một khái niệm tiêu dùng mới là flexitarian – người giảm ăn thịt chứ không hoàn toàn ăn chay. Mức độ tăng trưởng của đối tượng tiêu dùng này cao hơn nhiều so với đối tượng ăn chay (vegetarian).

Tại châu Âu thống kê cho thấy, khoảng 56% thực phẩm đóng gói có dán nhãn thực phẩm chay (vegetarian).

Bên cạnh đó, việc chính phủ các nước liên tục đưa ra các chiến dịch kêu gọi giảm ăn thịt, ví dụ như chiến dịch “Ăn chay mỗi thứ năm” tại Bỉ hay chiến dịch “Không ăn thịt mỗi thứ hai” tại Anh chẳng hạn, sẽ thúc đẩy tiêu dùng các sản phẩm thay thế thịt ngày càng mạnh trong tương lai.

 

Tại châu Âu, Nestle đang đầu tư mạnh vào nhãn Garden Gourmet, cung cấp dòng sản phẩm có nguồn gốc thực vật. Một số tập đoàn chuyên dòng sản phẩm thịt như Tyson của Mỹ hay Rugenwalder của Đức cũng bắt đầu tung ra thị trường dòng sản phẩm thay thế thịt. Nhiều sản phẩm thay thế thịt từ nguồn gốc thực vật tự nhiên như The Vegetarian Butcher, Veggie Pret cũng đang lớn dần lên và cạnh tranh trong thị trường mới nhiều tiềm năng này.

Xin mượn lời của Chương trình thực phẩm thế giới của UN để doanh nghiệp có thể thấy sự phát triển tự nhiên của xu hướng thực phẩm thay thế và thực phẩm có nguồn gốc thực vật này: “Chúng ta chưa giải quyết được vấn đề sức khỏe và dinh dưỡng cần thiết và bền vững để cung ứng cho 9 tỷ dân toàn thế giới đến năm 2050. Và việc chăn nuôi gia súc để cung ứng thực phẩm chính xác là tạo ra nhiều khí thải có hại hơn cả khí thải từ tất các hệ thống vận chuyển trên thế giới này cộng lại”. Sự tăng trưởng của dòng sản phẩm có nguồn gốc thực vật, vì vậy sẽ mang tính tất yếu trong tương lai.

Theo Nguyễn Phi Vân (Quorn hiện tượng hay giải pháp thay thế thịt?)