NÓI DỐI DỄ THƯƠNG, NÓI
DỐI XẢO TRÁ
Trong
các thí nghiệm được trình bày trên một công trình chưa công bố, Lewis cũng nhận
thấy rằng trẻ em càng thông minh và càng chững chạc về tình cảm chừng nào thì
càng nhiều khả năng là chúng sẽ nói dối dễ thương.
Cho
đến khi chúng ta trở thành người lớn, hầu hết chúng ta sẽ nói dối thường xuyên.
Trong
một nghiên cứu hồi năm 1996, Bella DePaulo, một nhà tâm lý xã hội tại Đại học
California, Santa Barbara, nhận thấy rằng sinh viên đại học cứ ba lần giao tiếp
xã hội thì nói dối khoảng một lần và những người lớn tuổi hơn thì nói dối một
lần trong khoảng năm lần giao tiếp xã hội.
"Nói
dối là hoàn toàn và tuyệt đối cần thiết trong một nền văn hóa mọi người chấp
nhận về mặt đạo đức rằng chúng ta không nên làm tổn thương tình cảm của người
khác."
Các
mối quan hệ yêu đương của chúng ta cũng không tránh khỏi những lời dối trá.
Trong
một nghiên cứu vào năm 1989 mà giờ đã trở thành kinh điển do bà Sandra Metts
thực hiện tại Đại học Illinois, chỉ có 33 trong tổng số 390 người đã không thể
nhớ lại một tình huống mà họ không hoàn toàn thành thật với người yêu. Đa số
những người tham dự đều nói rằng họ không trung thực là để tránh làm tổn thương
người yêu hay làm tổn hại mối quan hệ.
Làm
chính trị phải nói dối?
Những
kẻ mắc bệnh nói dối thường là những kẻ tự cao tự đại mà nhu cầu tự dối gạt bản
thân được thúc đẩy bằng sự không biết xấu hổ, và nó ăn sâu đến nỗi họ cũng tin
vào lời nói dối của chính mình - ngay cả khi họ nói ngược lại những sự thật
hiển nhiên như ban ngày hay những phát ngôn của họ trước đây.
Nói
dối trong chính trị đương nhiên không là điều mới mẻ, bà Vian Bakir, giáo sư
truyền thông chính trị và báo chí tại Đại học Bangor thuộc xứ Wales nói. Triết
gia cổ đại Plato thừa nhận giá trị của 'lời nói dối cao quý', bà nói, trong khi
tác phẩm chính trị cổ điển 'The Prince' khẳng định vai trò thiết yếu của nói
dối trong lãnh đạo chính trị.
Tuy
nhiên, 'nói dối trong chính trị dường như đã trở nên quá mức trong những năm
gần đây', Bakir nói.
"Điều
đặc biệt tồi tệ về thời điểm hiện tại là một số chính trị gia trên khắp thế
giới đã biến việc nói dối trơ trẽn trở thành thói quen và đương nhiên họ không
quan tâm liệu họ có bị phát hiện hay không."
Dù
có đủ bằng chứng về sự thiếu trung thực ở một số chính trị gia và tổ chức chính
trị, nhưng nhóm các cử tri chủ chốt vẫn tiếp tục ủng hộ họ rất mạnh mẽ.
Bakir
chỉ ra rằng các nghiên cứu cho thấy những người hết sức tin vào những thông tin
sai lệch sẽ rất khó mà được thuyết phục khác đi và rằng loài người cũng mắc
chứng thiên lệch - tức có khuynh hướng tin vào những điều phù hợp với thế giới
quan của họ.
Tuy
nhiên, trong một thế giới mà mọi người có thể tự động phát hiện được lời nói
dối thì sự ủng hộ cho các chính trị gia không trung thực có thể không trụ được
lâu.
Thế
giới không có lời nói dối sẽ đẩy ngoại giao và quan hệ quốc tế vào hỗn loạn,
nhưng cuối cùng người dân có thể sẽ được lợi từ những chính trị gia và quan
chức trung thực hơn.
ST