Kẻ ngu cho rằng mình khôn, người khôn tự biết mình khôn

 

KẺ NGU CHO RẰNG MÌNH KHÔN, NGƯỜI KHÔN TỰ BIẾT MÌNH KHÔN

 

Shakespeare từng nói: "Kẻ ngu cho rằng mình khôn, nhưng người khôn tự biết mình khôn." Nhiều khi sự khoe khoang của bạn chẳng là gì trong mắt người khác, mà ngược lại, họ cảm thấy bạn như đang làm trò hề vậy. Chỉ bằng cách khiêm tốn, chúng ta mới có thể tiến bộ liên tục.

 

Làm người, càng biết hạ mình, khiêm tốn, nhân hậu thì càng có phúc. Vì vậy, tâm lý tốt nhất để ứng xử trên đời là: đừng quá coi trọng bản thân và cũng đừng đánh giá thấp người khác. Mỗi người đều có ưu điểm và khuyết điểm riêng, nếu bạn quá coi trọng bản thân mà cho mình cái quyền coi thướng người khác thì bạn sẽ tự chuốc lấy rắc rối cho chính mình.

 

Có một câu chuyện như sau:

Tô Thức hay còn gọi là Tô Đông Pha, một nhà thơ nổi tiếng ở thời nhà Tống. Một hôm, Tô Đông Pha đến chùa Kim Sơn chơi và đàm luận với Thiền sư Phật Ấn cả ngày. Hai người ngồi kiết già đối nhau luận Thiền.

Đông Pha hỏi Phật Ấn: "Ngài thấy tôi thế nào?". Phật Ấn đáp: "Rất trang nghiêm, giống một ông Phật".

 

Tô Đông Pha nghe nói, phấn khởi lắm. Phật Ấn hỏi lại: "Ông thấy ta ra sao?". Đông Pha thấy Phật Ấn mập tròn, lại mặc áo đen, bèn đáp ngay: "Giống một đống phân bò!".

Phật Ấn không nói gì. Đông Pha cho rằng mình đã thắng một keo, lòng rất sung sướng, về nhà hớn hở nói với Tô tiểu muội là cô em gái: "Này muội muội, hôm nay ta đã thắng được hòa thượng Phật Ấn được một keo". Nói rồi, ông thuật lại chuyện đối đáp vừa rồi.

 

Tô tiểu muội phận nữ nhi nhưng cũng là một bậc tài hoa xuất chúng, nghe vậy bèn cười nói: "Trời, anh thua đậm rồi!". Đông Pha tức giận mắng: "Ta làm sao mà thua? Nếu ta thua sao ông ấy không nói lại lời nào?". Tô tiểu muội hỏi: "Vậy em hỏi anh, Phật quý hay phân bò quý?". Đông Pha nói: "Đương nhiên là Phật quý rồi!".

Tô tiểu muội nói: "Phật Ấn thấy Phật, còn anh thấy phân bò, thế có phải là anh thua không? Ấn lão hoàn toàn thắng còn gì nữa". Đông Pha tiu nghỉu, biết mình đã thua một keo nặng.

 

Chỉ khi bản thân không tự cao, không coi thường người khác, hòa đồng và vui vẻ giao tiếp thì mới có thể mỉm cười nhìn đời.

Vì vậy, bất kể khi nào và ở đâu, làm người luôn cần giữ thái độ bình tĩnh, điềm đạm và khen ngợi ưu điểm của bạn bè thay vì bới móc khuyết điểm của người khác để chà đạp họ. Đó là cách đúng đắn để làm cho bản thân trở nên hoàn thiện hơn.

 

Cân bằng cuộc sống” cách nào?

 

CÂN BẰNG CUỘC SỐNG” CÁCH NÀO?

“Cuộc sống” bây giờ rất lạ. Hồi xưa còn có ngày và đêm, còn có làm việc 8 tiếng ở cơ quan, sở làm, còn lại là thì giờ “của mình” để “tùy nghi”.

Xưa hơn nữa – thời con trâu đi trước cái cày theo sau- thì người “trai cày” dậy sớm, ăn no rồi vác cày dẫn trâu ra ruộng, hết buổi cày, phe phẩy quạt mo quay về hoặc ngủ thẳng cẳng dưới bóng mát cây đa…!

Bây giờ thì hết. Không thể vậy nữa. Điện thoại thông minh sẵn sàng réo gọi bất cứ lúc nào, bất cứ ở đâu. Không có sáng trưa chiều tối gì cả. Không có ở nhà ở sở gì cả. Không có nghỉ hè nghỉ lễ gì cả.

Thế giới trong lòng tay. Tin thiệt tin giả hằm bà lằng. Đó là thời kỳ “Siêu hiện đại” (Metamodernism) khi đã có cái smatphone, cái laptop bên cạnh.

Đêm là ngày. Quán càphê, quán nhậu là chỗ làm việc. Bãi biển là văn phòng… Thế là đầu tắt mặt tối. Thế là đỏ mặt tía tai. Thế là bầm gan tím ruột…

Có dịp qua Nhật, thấy người ta làm việc trối chết. Vợ ở nhà mà thấy chồng về sớm trước 11 giờ đêm tức là chồng kém, phải làm thêm job đến sau 11 giờ mới tốt. Thỉnh thoảng nghe ở Nhật, ở Hàn có một diễn viên xinh đẹp, ca sĩ nổi tiếng, rất giàu có, bỗng nhiên tự vẫn chết chẳng biết vì sao.

Bây giờ không còn là thời sáng vác ô đi tối vác về nữa, mà quay cuồng, mà chóng mặt, là thời của hậu-hậu hiện đại, siêu hiện đại rồi.

Đó là thời của chuyển động không ngừng, của xáo trộn, của nháo nhào (oscillation), giữa giễu nhại và trân trọng, giữa ngây thơ và uyên bác, giữa lạc quan và hoài nghi, giữa mẫu mực và phá cách…, có thể gọi là thời của “đảo điên mộng tưởng”, đưa đến những bệnh thời đại như SAD (stress căng thẳng, anxiety lo âu sợ hãi và depression trầm cảm).

Cho nên ta không lạ khi ngày càng có nhiều người rời phố thị tìm về những vùng hoang vắng, sống nơi không wifi, không điện, không máy tính.

Cũng không lạ khi du khách nước ngoài đến Hội An chỉ thích cưỡi trâu, đội nón lá, vác cày ra ruộng và phe phẩy quạt mo “nắm xôi bờm cười”!

Gần đây những từ mới như workaholic, nghiện, say mê công việc, workmaniac, điên vì công việc, một dạng tâm thần ngày càng nhiều. Những người mắc chứng này dễ dẫn đến tự tử. Họ có rất nhiều tiền nhưng sẵn sàng tìm cái chết để giải thoát.

Từ karoshi ở Nhật – chết khi đang làm việc – đã trở nên phổ biến. Hằng năm có cả chục ngàn ca như vậy.

Tôi vẫn thường nhận được những câu hỏi nhờ tư vấn, nói chỗ làm lương thì cao mà căng thẳng quá, chắc là phải đi tìm chỗ khác, không thể sống như vậy được nữa vì không tìm thấy niềm vui trong cuộc sống, không có thời gian cho bản thân, cho bạn bè, gia đình; áp lực công việc, áp lực deadline, đối tác…

Có người nói thấy đầu óc như đang ở trên mây, không nhớ điều gì cả, trí óc quên đủ thứ và cuộc sống của họ bây giờ nó lôi thôi lắm, như Alzheimer dù tuổi hãy còn rất trẻ!

Lâu nay ta cứ nghĩ mình không có bệnh là mình khỏe nhưng điều đó là sai. Sức khỏe là tình trạng hoàn toàn sảng khoái (well-being) về cả ba mặt thể chất, tâm thần và xã hội chớ không chỉ là không có bệnh hay tật.

Nhiều khi ta trông thấy một người có thể chất rất chuẩn, đẹp trai, cao ráo nhưng anh ta có thể đang mắc bệnh tâm thần.

Sức khỏe về mặt xã hội càng quan trọng: kẹt xe, ngập nước sao khỏe được. Các mối quan hệ xã hội, môi trường sống không an toàn, không an ninh, sao khỏe được.

Khi nghĩ rằng sức khỏe là chuyện của y tế là sai. Y tế chỉ có nghĩa “cứu tế về y khoa”,

giúp đỡ những lúc ta ốm đau, bệnh hoạn còn sức khỏe là chuyện khác, sức khỏe là chuyện của mình. Có người nói rất đúng: “bác sĩ tốt nhất là chính mình”.

Một công ty quan tâm đến sức khỏe nhân viên không chỉ mở một phòng y tế, chờ khi nhân viên đau ốm thì vào cấp cứu, thuốc men.

Trường học cũng vậy. Nhiều trường học hãnh diện có một phòng y tế trang bị thuốc men đầy đủ, có bác sĩ cho học sinh mỗi khi đau ốm hay tai nạn.

Nhưng rất thiếu sót, bởi sức khỏe của học sinh chủ yếu là tâm sinh lý tuổi mới lớn, tuổi dậy thì, nên vấn đề của y tế học đường là tham vấn sức khỏe, giải quyết xung đột…

Ngày nay nhiều trường đã tổ chức các lớp thiền, yoga cho học sinh. Anh quốc còn có chương trình đưa Thiền chánh niệm vào trường học: Mindfulness in School Project (MiSP) có hiệu quả tốt.

 

 

GÁNH NẶNG UNG THƯ TOÀN CẦU

 

Tại sao tỷ lệ ung thư toàn cầu đang tăng lên?

Ung thư là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai trên toàn thế giới và 10 triệu ca tử vong vào năm 2020 là do ung thư. 

Mặc dù sự hiểu biết của chúng ta về bệnh ung thư lớn hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong lịch sử, nhưng ung thư vẫn tiếp tục là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu

WHO cho biết ung thư là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới, gây ra gần 10 triệu ca tử vong vào năm 2020, tức gần 1/6 số ca tử vong. Các bệnh ung thư phổ biến nhất là ung thư vú, phổi, ruột kết, trực tràng và tuyến tiền liệt.

Khoảng một phần ba số ca tử vong do ung thư là do sử dụng thuốc lá, chỉ số khối cơ thể cao, uống rượu, ăn ít trái cây và rau quả và thiếu hoạt động thể chất. Các bệnh nhiễm trùng gây ung thư, chẳng hạn như vi rút u nhú ở người (HPV) và viêm gan, là nguyên nhân gây ra khoảng 30% trường hợp ung thư ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp.

PGS.TS.BS Đàm Văn Cương, Giám đốc Bệnh viện ĐH Nam Cần Thơ cho biết, theo số liệu từ Hội nghị ung thư quốc tế về phòng chống ung thư năm 2022 (tổ chức tại Hà Nội), tỷ lệ mắc ung thư tại Việt Nam cao thứ 2 thế giới.

Mỗi năm, Việt Nam ghi nhận có 200.000 ca mắc mới, số ca tử vong lên đến 82.000 trường hợp. Tỷ lệ tử vong do ung thư tại Việt Nam là 73,5%, trong khi của thế giới ở mức 59,7%, các quốc gia đang phát triển 67,9%.

Đổi mới sản phẩm đã nổi lên như một xu hướng chính và ngày càng phổ biến trên thị trường điều trị ung thư khối u cứng. Các công ty lớn hoạt động trong thị trường điều trị ung thư khối u cứng đang tập trung vào việc đổi mới các sản phẩm và phương pháp điều trị mới để duy trì vị thế của họ trên thị trường.

Trong số 10 công ty dược phẩm lớn nhất thế giới, doanh thu từ việc bán thuốc trị ung thư đã tăng 70% trong thập kỷ qua, trong khi doanh thu từ các loại thuốc khác giảm 18%. Doanh thu từ thuốc trị ung thư hiện chiếm 1/4 doanh thu ròng của các công ty này.

Một món lợi từ căn bệnh ung thư béo bỡ như vậy nên y học truyền thống (hiện đại) không bao giờ chịu công nhận các phương pháp phòng chống ung thư khác và cự tuyệt nghiên cứu là hoán toàn dễ hiểu.