NUÔI DẠY CON THEO THỨ
TỰ SINH
Cùng sống trong một nhà và tiếp thu cùng một nền giáo
dục, nhưng suy nghĩ và hành vi của con cả, con thứ hay con út thường khác biệt
khá rõ rệt. Thứ tự sinh có thể tạo nên những đặc trưng trong tính cách trẻ -
đó là lý thuyết mà nhà tâm lý học Alfred Adler đã công bố. Chính vì vậy, bố mẹ
cũng nên tham khảo để nắm rõ những đặc điểm này, và áp dụng những cách ứng xử,
dạy dỗ phù hợp cho các con
Sinh con đầu lòng, cha mẹ thường chưa có nhiều kinh nghiệm
nên cách nuôi dạy con có thể còn mông lung, thiếu nhất quán. Tâm lý cha mẹ với
con đầu cũng thường hay lo lắng, bất an hơn, nên lại tìm cách giám hộ thật
nghiêm cẩn, thậm chí còn trở nên áp đặt.
Với các con sinh sau, phụ huynh đã có kinh nghiệm rồi
nên thoải mái, xuề xòa hơn. Thời gian và tâm huyết cũng bị chia cho nhiều
con hơn nên cha mẹ cũng không còn soi xét hay lo lắng về những tiểu tiết nữa.
Chính từ cách nuôi dạy khác nhau, cha mẹ đã vô tình góp
phần tạo nên những đặc trưng tính cách của các con theo thứ tự sinh. Cụ thể như
sau:
Con cả - trách nhiệm và cầu toàn
Bé lớn nhất trong nhà sẽ có năng lực định hướng, tinh thần
trách nhiệm và tố chất lãnh đạo cao hơn hẳn các em. Bé phải chịu trách nhiệm
với các em, biết chăm sóc em giúp cha mẹ, nên rất chủ động và giỏi ứng biến.
Bé thường trở thành con ngoan trò giỏi do luôn chăm chỉ và
nỗ lực làm vui lòng cha mẹ thầy cô. Nhận sự nghiêm khắc và kỳ vọng của người
lớn, cùng áp lực trở thành tấm gương sáng cho các em, nên con cả thường rất cầu
toàn.
Theo nghiên cứu, đây cũng là đối tượng dễ bị căng thẳng, lo
lắng, trầm cảm... Ngoài ra trẻ cũng dễ có cảm giác ghen tị và bất an khi cha mẹ
ưu ái quan tâm các con bé hơn.
Con thứ - hòa đồng và công minh
Không có nhiều trách nhiệm và áp lực như con cả, cũng chẳng
cần nhiều sự quan tâm chăm sóc như con út, nên con thứ là những đứa trẻ dễ
thích nghi, biết điều chỉnh và hòa đồng. Bé có thể có kỹ năng giao tiếp tốt và
biết kết nối mọi người. Điều này lại làm cho bé thích ở bên bạn bè hơn là cha
mẹ, vì sự chú ý của cha mẹ thường đặt vào con cả hoặc con út nhiều hơn. Bé có
tinh thần làm việc nhóm tốt, thân thiện và biết quan tâm giúp đỡ mọi người.
Tuy vậy, con thứ lại dễ bị mất tự tin, ít tự trọng hơn so
với anh chị. Và đôi khi con có cảm giác mình như "kẻ ngoài cuộc" hay
"người thừa".
Lý thuyết về thứ tự sinh khó áp dụng với con giữa, vì số
lượng con giữa là rất đông, nên khó xác định đặc điểm tính cách.
Con út - sáng tạo nhưng phụ thuộc
Trong gia đình nhiều con, thì con út là đứa trẻ được tự do
bay bổng nhất, và nhận được nhiều sự chăm sóc nhất của bố mẹ và các anh chị. Do
vậy bé cũng liều lĩnh và sáng tạo hơn, thường có năng khiếu về thể thao hay
nghệ thuật.
Động lực chính của bé là "Cần làm tốt hơn để vượt qua
cái bóng của các anh chị mình".
Nhược điểm của con út lại thường là có khuynh hướng vô
trách nhiệm và phụ thuộc vào gia đình. Đặc điểm này có thể khiến bé thiếu kiên
trì và dễ bỏ cuộc, đến tuổi đi làm thì hay "nhảy việc" hơn.
Con một - "trung tâm vũ trụ"
Tự tin là đặc tính rõ rệt nhất của con một. Đa phần trẻ
thoải mái khi ở một mình, vì vốn không có ai để trò chuyện và chơi chung từ ấu
thơ. Và cũng cõ nghĩa là chẳng có ai để cạnh tranh hay noi theo.
Được dồn hết tình yêu và sự chăm sóc của cả nhà, thậm chí
là bị bảo bọc quá mức, nên ta thường thấy con một ích kỷ, phụ thuộc và tự cho
mình là trung tâm vũ trụ. Thiếu kỹ năng đối thoại, chia sẻ, nên trẻ sẽ gặp
nhiều khó khăn trong làm việc nhóm hơn so với các bé có anh chị em.
Con cả trách nhiệm, con thứ hòa đồng, con út sáng tạo, con
một ích kỷ - Thứ tự sinh thật sự có ảnh hưởng khá rõ rệt đến tính cách trẻ đấy
bố mẹ ạ!
