Vua Minh Mạng rất tích cực hoạt động chống tham
nhũng, tiêu cực, vua đã xử lý nhiều vụ án với các biện
pháp kiên quyết, cứng rắn tuy có phần khắt khe nhưng cần thiết để ngăn chặn tệ
nạn và làm gương răn đe đối với những quan tham. Một vụ án điển hình được chính
sử nhà Nguyễn ghi lại trong bộ Đại Nam thực lục đã thể hiện rõ sự nghiêm khắc của
vua Minh Mạng, đó là vụ án Đinh Văn Tăng cân điêu.
Đinh Văn Tăng là người
coi kho lương ở tỉnh Sơn Tây (nay là thị xã Sơn Tây, Hà Nội), có nhiệm vụ cân
đong thóc cho binh lính mỗi khi đến kỳ họ lĩnh lương, nhận thóc. Đinh Văn Tăng
thường bớt xén bằng cách cân non, nhanh tay gạt làm thóc không đầy hộc khiến
binh lính có lời kêu ca đến quan Tổng đốc Lê Đại Cương. Viên quan này đã cho
người bí mật theo dõi và bắt quả tang hành vi gian dối của Tăng vào tháng 3 năm
Nhâm Thìn (1832), sau đó làm tấu trình về triều đề nghị áp dụng hình phạt xử tử.
Vua Minh Mạng nhận được tờ tâu
liền phán bảo bộ Hình rằng: “Trước đây binh dịch ở kho và quan lại trông coi
thông đồng với nhau làm bậy, khi phát thóc ra thì nhẹ tay, đong vào thì nặng
tay, lợi mình thiệt người, cái gì cũng làm.
Ta biết rõ hết nên khi việc
phát giác ra tất trị tội nặng để răn đe kẻ điêu gian, lại nghĩ đổi lại cách thức
cái hộc, cái phương đặt làm quy chế lâu dài. Chẳng ngờ ta khổ tâm lo nghĩ và
quan tâm tới dân chúng, muốn đặt ra khuôn phép tốt lành để tỏ sự tin thực công
bằng ấy lại bị bọn kia dám giở nhiều ngón xảo trá, xoay cách vơ vét, thật đáng
căm giận biết bao. Tên chính phạm Đinh Văn Tăng tội chết có thừa”.
.
Vua Minh Mạng lệnh thi hành ngay bản
án, chém đầu Đinh Văn Tăng đem bêu và và chặt một bàn tay ướp muối phơi khô rồi
treo lên để quan lại, binh lính nhìn thấy mà ghê sợ.
.
Những người liên can đến vụ án này, tùy theo mức độ bị xử phạt
khác nhau. Viên coi kho Nguyễn Oanh Chấn cũng can dự bớt xén cùng Đinh Văn Tăng
bị xử thắt cổ.
.
Suất đội Nguyễn Viết Tân có nhiệm
vụ giám sát nhưng không phát hiện ra hành vi gian dối bị phạt đánh 100 trượng,
đi đày 3 năm.
.
Quan Bố chính Lê Nguyên Hy
không xem xét kỹ hoạt động cấp phát, cân đo thóc nên bị giáng chức.
.
4 lính coi kho khác cũng liên
can đến việc gian, bị đóng gông giam ở cửa kho thóc một tháng, khi hết hạn bị
đánh thêm 100 trượng.
Theo Vua Minh Mạng, hình phạt nghiêm khắc là nhằm triệt tiêu những tệ
nạn xấu, vua ban dụ cho các quan rằng: “Dùng hình phạt để mong đi đến chỗ không
cần hình phạt nữa”.
.
Chính vì vậy, các chính sách chống tham nhũng, tiêu cực của Minh Mạng tuy còn
giới hạn trong khuôn phép của chế độ phong kiến nhưng ít nhiều đã đạt được những
hiệu quả tốt để lại những bài học trong hoạt động chống tham nhũng, tiêu cực
ngày nay.