HÀNH TRÌNH THAY ĐỔI THÓI QUEN

 

Thói quen tích cực sẽ không chỉ giúp bạn làm chủ cuộc sống mà còn mở ra cánh cửa cho những sáng tạo và thành công bất ngờ.

Thói quen có thể được chia thành hai loại: thụ động và chủ động. Thói quen thụ động là những hành vi mà cơ thể dần thích nghi theo thời gian trong đời sống như vui chơi giải trí, học tập làm việc, giờ giấc…

Ngược lại, thói quen chủ động là những kỹ năng mà chúng ta rèn luyện qua ý chí và lặp đi lặp lại. Hãy tưởng tượng một vận động viên thể dục dụng cụ phải luyện tập hàng ngàn lần để đi, nhảy và lộn nhào trên thanh dầm hẹp. Đến một lúc nào đó, tất cả những động tác này trở nên tự động, cô ấy có thể thực hiện chúng một cách trơn tru mà không cần suy nghĩ quá nhiều.

Thói quen này không chỉ là sự lặp lại, mà còn là kỹ năng được mài giũa qua thời gian và nỗ lực để phát triển bản thân.

 

Nhìn từ góc độ khoa học, quá trình hình thành thói quen liên quan đến một phần trong não bộ được gọi là hạch nền. Hạch nền là khu vực đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối các chuyển động tự nguyện, từ những hoạt động đơn giản như đi bộ, ăn uống cho đến những kỹ năng phức tạp hơn như chơi nhạc hay nhảy múa. Khi một hành động được lặp lại nhiều lần, hạch nền sẽ giúp lưu trữ những hành động đó vào “kho thói quen” của não bộ. Vì vậy, khi một tín hiệu quen thuộc xuất hiện, cơ thể sẽ tự động khởi động một chuỗi hành động đã được ghi nhớ mà không cần phải suy nghĩ nhiều.

Một yếu tố quan trọng khác trong việc hình thành thói quen chính là phần thưởng. Mỗi khi chúng ta hoàn thành một hành động và nhận được phần thưởng, như lời khen ngợi, sự công nhận hay cảm giác đạt được mục tiêu, não bộ sẽ giải phóng dopamine – một loại hóa chất khiến chúng ta cảm thấy phấn khích và hạnh phúc. điều này tạo nên động lực mạnh mẽ giúp chúng ta kiên trì với những thói quen tích cực.

Những Cạm Bẫy Ngăn Cản Bạn Thay Đổi Thói Quen 

Bạn đã bao giờ đặt ra mục tiêu thay đổi một thói quen nào đó vào đầu năm mới, hứa với bản thân sẽ kiên trì theo đuổi nó, nhưng sau vài tuần lại quay về thói quen cũ? Bạn không hề cô đơn đâu! Theo nghiên cứu của Norcross và Vangarelli, 77% người đặt ra mục tiêu cho năm mới giữ được lời hứa trong tuần đầu tiên, nhưng chỉ 19% kiên trì sau 2 năm. Điều này có nghĩa là ít nhất 8 trong 10 người sẽ từ bỏ trước khi hoàn thành được mục tiêu. Vậy điều gì đã ngăn cản chúng ta thay đổi thói quen?

 

Cạm Bẫy 1: Cố Gắng Thay Đổi Mọi Thứ Cùng Một Lúc

Một sai lầm phổ biến mà mọi người hay mắc phải là cố gắng thay đổi quá nhiều thứ cùng một lúc. Hãy thử tưởng tượng, bạn bắt đầu một danh sách dài những thói quen muốn thay đổi để phát triển bản thân, với tâm thế tràn đầy quyết tâm. Nhưng rồi, cuộc sống bận rộn, áp lực công việc hay những thói quen cũ lại bắt đầu “gọi mời”, khiến bạn cảm thấy quá tải và nhanh chóng từ bỏ.

 

Cạm Bẫy 2: Bắt Đầu Với Những Thói Quen Quá Lớn

Nhiều người khi bắt đầu thay đổi thói quen có xu hướng đặt mục tiêu quá lớn. Chẳng hạn, bạn muốn rèn luyện thói quen tập thể dục và quyết định sẽ tập 2 tiếng mỗi ngày ngay từ đầu. Nhưng chỉ sau vài ngày, cơ thể mệt mỏi và bạn bắt đầu nản chí. Sau đó, việc duy trì việc tập trở lại sẽ khó khăn hơn rất nhiều. Hãy nhớ điều quan trọng là sự đều đặn và lặp lại nhiều lần, cho dù chỉ là những hành động hoặc bước đi nhỏ.

 

Cạm Bẫy 3: Không chịu Thay Đổi Môi Trường

Bạn có biết rằng môi trường xung quanh đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì thói quen? Nếu bạn không thay đổi môi trường, rất có thể thói quen của bạn cũng sẽ không thay đổi. Ví dụ, nếu bạn muốn giảm thời gian sử dụng điện thoại trước khi đi ngủ, hãy thử đặt điện thoại ở phòng khác thay vì ngay bên cạnh giường. Hoặc nếu bạn muốn ăn uống lành mạnh, hãy dọn sạch kệ bếp khỏi những đồ ăn vặt và thay thế bằng trái cây tươi. Môi trường được điều chỉnh phù hợp sẽ giúp thói quen mới của bạn dễ dàng hình thành hơn.

Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ, tập trung vào một mục tiêu ưu tiên và nhớ rằng, môi trường xung quanh sẽ quyết định rất lớn đến sự thành công của bạn!

Phá Vỡ Thói Quen Xấu

Bạn có bao giờ tự hỏi vì sao mình vẫn mãi lặp đi lặp lại những thói quen xấu như lướt mạng xã hội đến tận khuya, ăn vặt vô tội vạ hay trì hoãn công việc quan trọng? Đó là bởi vì bộ não của chúng ta rất thích đi theo những lối tắt, những con đường mà nó đã quen thuộc. Việc này giúp tiết kiệm năng lượng, vì khi đó não sẽ có thêm “tài nguyên” để làm điều mà nó thích nhất: mơ mộng và tưởng tượng về tương lai.

Nhưng mặt trái của điều này là chúng ta khó sống trọn vẹn với hiện tại, dễ dàng bị cuốn vào những mong muốn nhất thời và không biết cách tận hưởng những gì mình đang có.

Ví dụ, bạn biết là thức khuya có hại cho sức khỏe, nhưng vẫn cố xem thêm một tập phim nữa. Hoặc, bạn tự nhủ sẽ không ăn thêm một miếng bánh nào nữa, nhưng cuối cùng lại làm ngược lại. Đây là lúc mà bộ não lười biếng đang tự động chọn lối tắt thay vì để bạn đưa ra quyết định lý trí.

 

Đừng quên rằng bộ não rất ghét cảm giác thất bại. Mỗi lần bạn “thua cuộc” trước những cám dỗ của thói quen xấu, bạn sẽ cảm thấy tội lỗi, xấu hổ, tự ti và tự trách mình. Nhưng thay vì để những cảm xúc này nhấn chìm bạn, hãy biến nó thành động lực để vượt qua thử thách tiếp theo. Coi mỗi quyết định như một bài kiểm tra, một cơ hội để học hỏi và phát triển bản thân và tự hỏi: “Liệu lần này mình có vượt qua không?”

 

Hãy thử thay đổi những tín hiệu xung quanh để hỗ trợ bạn loại bỏ thói quen xấu. Nếu bạn thường ăn vặt khi xem TV, hãy đổi sang một hoạt động khác như đọc sách hoặc đi dạo. Nếu bạn dễ bị cuốn vào điện thoại khi làm việc, hãy đặt nó xa khỏi tầm tay. Hãy điều chỉnh môi trường để giúp bản thân không còn rơi vào cái bẫy của những thói quen cũ.

Cuối cùng, bạn có thể dành thời gian để tâm trí được tự do tưởng tượng và suy nghĩ về tương lai, nhưng hãy nhớ rằng bạn chỉ nên làm điều này khi bạn thực sự nghỉ ngơi và không bị áp lực bởi các công việc cần tập trung cao độ. 

Làm Thế Nào Để Hình Thành Thói Quen Mới Tốt Hơn?

Việc thay đổi và xây dựng những thói quen mới luôn là một thử thách lớn. Đôi khi, chúng ta muốn dậy sớm để tập thể dục, ăn uống lành mạnh hơn, muốn học thêm kiến thức hay phát triển các kỹ năng của mình, hay đơn giản là ngừng lãng phí thời gian trên mạng xã hội,… nhưng mọi nỗ lực đều thất bại ngay sau một vài ngày cố gắng. Vậy làm thế nào để chúng ta có thể thực sự “hạ gục” những thói quen xấu và thay thế chúng bằng các thói quen tích cực?

 

Chọn Môi Trường Thích Hợp

Môi trường xung quanh có ảnh hưởng cực kỳ lớn đến hành vi của chúng ta. Hãy tưởng tượng bạn muốn tập trung học bài nhưng căn phòng lại đầy những thứ dễ gây xao nhãng như điện thoại, TV, hay trò chơi điện tử. Tương tự, nếu muốn tập thói quen ăn uống lành mạnh nhưng lại để sẵn hàng loạt đồ ăn nhanh trong tủ lạnh, bạn chắc chắn sẽ gặp khó khăn. Vì thế, hãy đặt mình vào những tình huống giúp bạn dễ dàng thực hiện hành vi mong muốn. Ví dụ, dọn dẹp bàn học thật gọn gàng trước khi ngồi vào bàn, hoặc chỉ mua những thực phẩm tốt cho sức khỏe để không bị “cám dỗ” bởi đồ ăn vặt.

 

Việc hình thành thói quen mới đòi hỏi rất nhiều nỗ lực và kiên nhẫn. Nhưng nếu bạn có thể lựa chọn môi trường phù hợp, kiên trì lặp đi lặp lại, tự thưởng cho bản thân và duy trì động lực, chắc chắn bạn sẽ đạt được thành công. Đừng quên, mọi sự thay đổi đều bắt đầu từ một bước đi nhỏ bé. Hãy bắt đầu từ hôm nay và kiên nhẫn với chính mình, bạn sẽ thấy được sự khác biệt to lớn!