GIẢI MÃ TÌNH YÊU - TÌNH YÊU DƯỚI GÓC NHÌN TÂM LÝ HỌC
Tình yêu là một cảm xúc cơ bản của con người, nhưng hiểu được nó xảy ra như thế nào và tại sao không hẳn là điều dễ dàng. Trên thực tế, trong một thời gian dài, nhiều người cho rằng tình yêu đơn giản là một thứ gì đó quá nguyên sơ, huyền bí và thiêng liêng mà khoa học chưa bao giờ hiểu hết được.
Sau đây là bốn trong số các lý thuyết chính được đề xuất để giải thích tình yêu và các ràng buộc tình cảm khác.
1. YÊU VỚI THÍCH:
Nhà tâm lý học Zick Rubin đề xuất rằng tình yêu lãng mạn được tạo nên từ ba yếu tố:
- Sự gắn bó
- Sự quan tâm
- Sự thân mật
Rubin tin rằng đôi khi chúng ta cảm nhận được rất nhiều sự cảm kích và ngưỡng mộ đối với người khác. Chúng ta thích dành thời gian cho người ấy và muốn ở bên cạnh người ấy, nhưng điều này không nhất thiết phải đủ điều kiện là tình yêu. Thay vào đó, Rubin gọi điều này là thích.
Mặt khác, tình yêu sâu sắc hơn, mãnh liệt hơn và bao gồm một mong muốn mạnh mẽ về sự gần gũi và tiếp xúc thể xác. Những người "thích" tận hưởng sự bầu bạn của nhau, trong khi những người đang "yêu" quan tâm nhiều đến nhu cầu của người kia như họ làm của riêng họ.
2. YÊU TRẮC ẨN VỚI YÊU ĐAM MÊ:
Theo nhà tâm lý học Elaine Hatfield và các đồng nghiệp của bà, có hai loại tình yêu cơ bản: Yêu trắc ẩn và Yêu cuồng si.
Yêu trắc ẩn được đặc trưng bởi sự tôn trọng, gắn bó, tình cảm và sự tin tưởng lẫn nhau. Tình yêu trắc ẩn thường phát triển từ cảm giác hiểu biết lẫn nhau và sự tôn trọng chia sẻ dành cho nhau.
Yêu đam mê được đặc trưng bởi cảm xúc mãnh liệt, hấp dẫn tình dục, lo lắng và tình cảm. Khi những cảm xúc mãnh liệt này được đáp lại, mọi người cảm thấy phấn chấn và thỏa mãn. Tình yêu không được đáp lại dẫn đến cảm giác chán nản và tuyệt vọng. Hatfield cho rằng tình yêu đam mê là nhất thời, thường kéo dài từ 6 đến 30 tháng.
3. MÔ HÌNH BÁNH XE MÀU TÌNH YÊU:
Trong cuốn sách Màu sắc của tình yêu năm 1973, nhà tâm lý học John Lee đã so sánh phong cách tình yêu với bánh xe màu sắc. Cũng giống như ba màu cơ bản, Lee gợi ý rằng có ba phong cách tình yêu cơ bản:
EROS: Thuật ngữ eros bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp có nghĩa là "đam mê" hoặc "gợi tình." Lee cho rằng kiểu tình yêu này bao gồm cả niềm đam mê thể xác và tình cảm.
LUDOS: Ludos xuất phát từ tiếng Hy Lạp có nghĩa là "trò chơi". Hình thức tình yêu này được quan niệm là vui tươi và vui vẻ, nhưng không nhất thiết phải nghiêm túc. Những người thể hiện hình thức tình yêu này không sẵn sàng cho sự cam kết và cảnh giác với quá nhiều sự thân mật.
STORGE: Storge bắt nguồn từ thuật ngữ Hy Lạp có nghĩa là "tình cảm tự nhiên." Hình thức yêu thương này thường được thể hiện bằng tình yêu thương gia đình giữa cha mẹ và con cái, anh chị em và các thành viên trong gia đình. Loại tình yêu này cũng có thể phát triển từ tình bạn, nơi những người có chung sở thích và cam kết dần dần nảy sinh tình cảm với nhau.
4. LÝ THUYẾT TAM GIÁC VỀ TÌNH YÊU:
Nhà tâm lý học Robert Sternberg đề xuất lý thuyết tam giác cho thấy rằng có ba thành phần của tình yêu:
- Sự cam kết
- Sự đam mê
- Sự thân mật
Sự kết hợp khác nhau của ba thành phần này dẫn đến các kiểu tình yêu khác nhau.
Ví dụ, kết hợp sự thân mật và cam kết sẽ dẫn đến tình yêu từ bi, trong khi kết hợp đam mê và sự gần gũi dẫn đến tình yêu lãng mạn.
Theo Sternberg, những mối quan hệ được xây dựng trên hai hoặc nhiều yếu tố sẽ lâu bền hơn những mối quan hệ dựa trên một thành phần duy nhất.
Sternberg sử dụng thuật ngữ tình yêu trọn vẹn để mô tả sự kết hợp giữa sự thân mật, đam mê và cam kết.
Trong khi loại tình yêu này là mạnh mẽ và lâu dài nhất, Sternberg cho rằng loại tình yêu này rất hiếm.
ST
