TIẾNG RU – TỐ HỮU

 

Hoàn cảnh sáng tác của bài thơ Tiếng Ru 

Bài thơ Tiếng Ru được Tố Hữu sáng tác trong tập thơ Gió Lộng (vào khoảng những năm 1955 – 1961) gắn liền với giai đoạn lịch sử nước ta: xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh chống Mỹ Ngụy, thống nhất đất nước ở miền Nam.

TIẾNG RU

Con ong làm mật, yêu hoa

Con cá bơi, yêu nước; con chim ca, yêu trời.

Con người muốn sống, con ơi

Phải yêu đồng chí, yêu người anh em.

 

Một ngôi sao chẳng sáng đêm

Một thân lúa chín, chẳng nên mùa vàng.

Một người – đâu phải nhân gian?

Sống chăng, một đốm lửa tàn mà thôi!

 

Núi cao bởi có đất bồi

Núi chê đất thấp núi ngồi ở đâu?

Muôn dòng sông đổ biển sâu

Biển chê sông nhỏ, biển đâu nước còn?

 

Tre già yêu lấy măng non

Chắt chiu như mẹ yêu con tháng ngày.

Mai sau con lớn hơn thày

Các con ôm cả hai tay đất tròn.

Jessica Thảo Nguyễn bình thơ

Không phải ngẫu nhiên mà bài thơ Tiếng Ru của nhà thơ Tố Hữu đã trở thành một trong những bài hát ru kinh điển của các bà, các mẹ, các chị. Tôi đã từng nghe rất nhiều bài hát ru, song bài Tiếng Ru mang đến cho tôi một cảm giác đặc biệt nhất. Lời bài thơ nhẹ nhàng, chất phác; mà mỗi câu – mỗi chữ sâu lắng đến tận tâm can; thấm đẫm triết lý nhân sinh; càng ngẫm càng hay.

 

Trong Tiếng Ru, chúng ta tìm thấy cả bầu trời tuổi thơ rong ruổi với khung cảnh tự nhiên thuần khiết; có ong, có hoa; có cá, có nước; có chim, có trời; có tre già, có măng non; có cánh đồng lúa chín; có bầu trời đêm đầy sao; có sông, có núi và có cả đại dương rộng lớn.

 

Trong Tiếng Ru, chúng ta tìm thấy lời mẹ hiền: dịu êm và ngọt lành lắm lắm.

Trong Tiếng Ru, chúng ta hiểu về giá trị của cộng đồng, của tình người, của tình đồng chí, của tình anh em, của tình thầy trò, của tình cảm gia đình ấm áp.

 

Trong Tiếng Ru, chúng ta tìm thấy và thấm nhuần quy luật của tự nhiên, rằng:

 

Núi cao bởi có đất bồi

Núi chê đất thấp núi ngồi ở đâu?

Muôn dòng sông đổ biển sâu

Biển chê sông nhỏ, biển đâu nước còn?

 

Ngôn từ của nhà thơ thể hiện rõ ý, rõ nghĩa đến mức chúng ta không cần phải giải thích nhiều. Tư tưởng này của Tố Hữu rất hợp với triết lý thuận theo tự nhiên của Lão Tử, Theo đó, núi vì không chê từng nắm đất nhỏ mà mới bồi đắp lên thành nền, thành từng đống cao to hùng vĩ. Đất chính là nền của núi vậy. 

Biển vì khéo ở chỗ thấp, không chê một giọt nước nào mà quảng đại, bao la, làm chủ của trăm sông.

 

Trong Tiếng Ru, chúng ta tìm thấy sự thiêng liêng của tình mẫu tử, tình gia đình, tình quê hương. Những tình cảm ban sơ mà rất đỗi tự nhiên ấy giống như đôi cánh nâng đỡ của mỗi con người chúng ta trong quá trình phát triển. Đôi cánh ấy chắp cho con bay cao bay xa, tiếp cho con ý chí để chinh phục mọi ước mơ. Cho con thỏa sức vẫy vùng khắp năm châu bốn biển với tình yêu vô bờ bến giành cho nhân loại nói riêng, vũ trụ nói chung.

 

Chỉ với 16 dòng thơ lục bát mà tác giả Tố Hữu đã gói ghém được bao nhiêu ân tình quê hương và tinh hoa nhân loại vào đấy. Thật là đáng khen, đáng kính, đáng tự hào và đáng ngưỡng mộ! Lời thơ giản dị, mộc mạc mà sâu lắng, đi vào lòng người; Tố Hữu quả là một nhà thơ tài hoa của nhân dân đại chúng.