BỘ TỘC
DUY NHẤT Ở TRUNG QUỐC NÓI TIẾNG VIỆT
Cách cửa khẩu Móng Cái
30 km về hướng Bắc, thành phố Đông Hưng (Trung Quốc) hiện ra với những dãy nhà
cao tầng, trung tâm thương mại sầm uất.
Ở đây, vùng làng chài Tam
Đảo là nơi sinh sống duy nhất của bộ tộc Kinh. Và hằng ngày họ vẫn dùng tiếng
Việt giao tiếp, con em được giáo dục thông qua những cuốn sách giáo khoa bằng
ngôn ngữ mẹ đẻ.
Theo gia phả ghi lại,
vào thế kỷ thứ 17, một bộ phận người Việt từ Đồ Sơn (Hải Phòng) đã sang Tam Đảo
(Trung Quốc) định cư và hành nghề chài biển. Thời đó chữ quốc ngữ chưa ra đời
nên tất cả sổ sách, chữ viết là chữ Nôm.
Ban đầu, vùng đất này
có 3 thôn là Vạn Vĩ, Mu Đầu và Sơn Tâm, chưa đầy 100 người với 12 dòng họ: Tô,
Đỗ, Nguyễn, Hoàng, Vũ, Bùi, Cao, Ngô, La, Cung, Khổng và Lương.
Sau này, nhờ sự bù đắp
phù sa nên 3 hòn đảo đã hợp thành đất liền và phát triển thêm một số thôn xóm
khác. Thế nhưng, cái tên Tam Đảo vẫn còn giữ nguyên vẹn.
Đồng thời, bộ tộc có
nguồn gốc Việt Nam được ghi nhận là tộc Kinh cùng 56 dân tộc khác của Trung
Hoa.
Trải qua 500 năm, Tam
Đảo hiện nay ước tính có gần 20.000 người gốc Việt thuộc thế hệ thứ 9-10. Mặc
dù đã không còn mối liên hệ với gốc gác tại Việt Nam, thế nhưng họ vẫn luôn giữ
gìn bản sắc, ngôn ngữ mẹ đẻ thông qua việc sử dụng hằng ngày.
Nói tiếng
Việt, biết đánh đàn bầu, ăn nước mắm
Dường như bỏ mặc thời
gian, làng chài Vạn Vĩ hiện ra đầy đủ những nét bản địa với cây đa, bến nước,
mái đình.
Đặc biệt, ngay trước
cổng làng, chính quyền địa phương đã cho xây dựng một bảo tàng, lưu giữ tất cả
văn hóa của người Việt Nam để nhắc nhở cội nguồn cho con cháu bộ tộc Kinh.
Hình ảnh tranh vẽ rước
kiệu, áo dài, điếu cày, chum vại, vó đánh cá, truyện Thạch Sanh hay những món
đặc sản nước mắm, bún, miến, đồ khô tẩm ướp gia vị… khiến chúng tôi không khỏi
xúc động.
Bước vào bên trong
làng, thấy chúng tôi là khách phương xa, một cụ bà ngoài 80 đặt câu hỏi:
"Người Việt Nam sang hả?". Nhận sự gật đầu, cụ nở nụ cười niềm nở. Dù
chưa từng nghe qua địa danh TPHCM, nhưng biết tôi là người Việt gốc, cụ vẫn rất
tự hào.
Đón chúng tôi trước
cửa nhà, cô Tô Tiết với giọng tiếng Việt sõi của mình đã khoe ngay với gia
đình: "Người Việt Nam đây này. Người Kinh qua thăm người Kinh đây".
Cô Tiết chia sẻ, tổ
tiên cô đã sang vùng biển này lập nghiệp được hơn 500 năm. Mặc dù từ đó chưa
từng quay về Việt Nam tìm gốc gác, thế nhưng bằng việc cùng ba mẹ sử dụng tiếng
Kinh nên bà đều có thể nghe và hiểu.
Mãi đến đời con cháu
hiện tại đã sinh sống với người Hán, nói tiếng phổ thông nên việc duy trì trở
nên khó khăn.
Thế nhưng, dường như
cái cảm giác thèm tiếng Việt khiến bà cứ tay bắt mặt mừng, hỏi đủ chuyện về
phía bên kia biên giới.
"Hàng xóm ở đây
chủ yếu là người Kinh, từ 12 đến 17 tuổi thì có thể nói tiếng Việt. Mặc dù đã
không trở về quê hương, nhưng ai cũng có ý thức giữ nguyên văn hóa bản
địa…" - bà Tiết nói.
Bên cạnh ngôn ngữ, tộc
Kinh ở Trung Quốc vẫn giữ gìn đầy đủ văn hóa lễ Tết của Việt Nam. Đặc biệt với
ngư dân, ngày 6/9 hàng năm luôn là lễ hội lớn nhất để người dân
cầu mưa thuận gió hòa.
"Từ thời mẹ nằm
trong đoàn văn nghệ làng, nên tôi đã tiếp xúc với đàn bầu cổ, sáo trúc, và hát
các làn điệu dân tộc.
Cứ vào ngày cầu Hải
Long Vương tôi sẽ đảm nhiệm đàn hát. Ba đảo làm lễ ba ngày khác nhau, giúp dân
làng đổ về đó chung vui và cầu may" - cô Tiết chia sẻ thêm.
Chị Nương (hướng dẫn
viên du lịch tại Trung Quốc) nói: "Tam Đảo
hiện nay là nơi duy nhất còn sử dụng tiếng Việt. Thậm chí, trên các biển báo
giao thông vẫn còn đề chữ quốc ngữ cho người dân sử dụng.
Ở đây lâu, mình đã gặp
rất nhiều bà con Kinh. Họ rất tự hào dân tộc, mến khách và có lòng tự tôn lưu,
giữ văn hóa cao".
Theo báo Dân trí
Cô gái tộc Việt gẩy đàn bầuTheo báo Dân trí
