10 CÂU NÓI BẤT HỦ CỦA BILL GATES

10 CÂU NÓI BẤT HỦ CỦA BILL GATES 

Trước khi về hưu vào tháng 7/2008, Bill Gates đã đưa ra 10 lời khuyên dành cho các bạn thanh niên trên con đường lập nghiệp. Biết đâu nhờ học hỏi những lời khuyên bổ ích này, một ngày nào đó bạn sẽ trở thành một Bill Gates thứ hai?

1. “Cuộc sống vốn không công bằng - Hãy tập quen dần với điều đó.”
- Thế giới không bao giờ công bằng. Bạn biết điều này chứ? Bạn không bao giờ có thể thay đổi cả thế giới. Sự bất công luôn tồn tại trong xã hội hiện tại, vì thế hãy cố gắng thích nghi.

2. “Không ai quan tâm đến lòng tự trọng của bạn đâu. Mọi người chỉ trông đợi bạn đạt được điều gì đó trước khi bạn cảm thấy hài lòng về bản thân.”
- Lòng tự trọng thái quá có thể sẽ gây khó khăn cho công việc của bạn. Đừng quá đề cao lòng tự trọng của mình vì điều người ta quan tâm là bạn đạt được gì, chứ không phải là lòng tự trọng.

3. “Bạn sẽ không thể kiếm được 40.000 USD/năm ngay sau khi tốt nghiệp trung học. Bạn cũng không là một ông sếp lớn có điện thoại gắn trên ô tô cho đến khi bạn kiếm được hai thứ đó.”
- Thường thường, bạn không thể giàu có nếu chỉ vừa mới tốt nghiệp trung học. Tuy nhiên, để trở thành một nhà quản lý cấp cao, bạn cần có cả hai: bằng tốt nghiệp trung học và tiền bạc.

4. “Nếu bạn nghĩ rằng giáo viên của mình thật hắc ám thì hãy đợi đến khi bạn làm việc dưới trướng một ông chủ. Rồi bạn sẽ thấy với ông ta thì không có khái niệm nhiệm kỳ nắm quyền.”
- Đừng than vãn rằng sếp của bạn khó tính quá. Khi ngồi trên ghế nhà trường, lúc gặp khó khăn trong học tập thì có giáo viên giúp đỡ bạn. Tuy nhiên, nếu lúc đó bạn lại cảm thấy mọi khó khăn bạn gặp phải đều do những yêu cầu quá nghiêm khắc từ phía giáo viên, thì bạn đừng nên đi làm. Đơn giản là vì nếu không có những yêu cầu nghiêm khắc từ phía công ty, thì chắc chắn bạn sẽ không làm gì và nhanh chóng thất nghiệp. Và lúc này cũng sẽ không có ai giúp đỡ bạn cả.

5. “Nếu như bạn làm rối tung mọi chuyện lên thì đó không phải lỗi của bố mẹ bạn, thế nên đừng có mà ta thán về lỗi lầm của bạn, hãy rút kinh nghiệm từ chúng.”
- Đừng quy thất bại của bạn cho định mệnh. Tất cả những gì bạn cần hiện giờ là giữ bình tĩnh và bắt đầu lại từ đầu.

6. “Trước khi bạn ra đời, bố mẹ của bạn đã chẳng "đáng chán" như bây giờ. Bố mẹ đã trả những hoá đơn của bạn, giặt giũ quần áo bạn sạch sẽ và lắng nghe bạn kể xem bạn sành điệu như thế nào. Vì vậy trước khi cằn nhằn bố mẹ điều gì thì hãy dọn dẹp buồng ngủ của bạn cho ngăn nắp đi đã.” 
- Bạn nên thể hiện lòng biết ơn của mình với bố mẹ vì đã dành phần lớn cuộc đời nuôi bạn khôn lớn. Sự “cổ lổ sĩ” của bố mẹ bạn ngày nay là cái giá họ phải trả cho sự lớn khôn của bạn.

7. “Ở trường học có thể không có người thắng kẻ thua nhưng ở trường đời thì không phải vậy. Ở một số trường học người ta còn hủy bỏ những điểm rớt và cho bạn cơ hội để bạn giành điểm cao. Trong cuộc sống thực không bao giờ có chuyện như thế đâu.”
- Hãy tự nhủ rằng bạn luôn có thể trở thành người đứng đầu, như vậy bạn sẽ có nhiều động lực hơn để phấn đấu cho sự nghiệp của mình.

8. “Cuộc sống không được chia thành những học kỳ. Bạn cũng chẳng có mùa hè để nghỉ ngơi và rất ít ông chủ nào quan tâm và giúp bạn tìm ra cơ hội này. Hãy tự làm điều mình muốn trong thời gian nhàn rỗi của bạn.”
- Đừng luôn ngóng chờ các ngày nghỉ lễ, nếu không bạn sẽ bị tụt hậu so với đồng nghiệp của mình. Sự tụt hậu này đồng nghĩa với sự đào thải và thất nghiệp.

9. “Truyền hình không phải là cuộc sống thực. Trong cuộc sống, người ta phải biết rời khỏi quán cà phê giải trí để đi làm việc.”
-> Ai cũng thích xem phim truyền hình. Tuy nhiên, bạn không nên xem quá nhiều vì đó không phải là cuộc sống của bạn và tư tưởng của bạn sẽ bị chúng ảnh hưởng. Cuộc sống của bạn nên do bạn quyết định.

10. “Hãy hòa nhã với những kẻ dở hơi. Ai biết được ngày sau và khi đó bạn có thể phải làm việc cho một kẻ như vậy.”
- Bạn nên hòa nhã với mọi người. Trong cuộc sống luôn xảy ra những điều bạn không muốn chút nào. Hãy cởi mở với sếp và đừng nói xấu sau lưng họ vì nó sẽ chẳng giúp ích gì cho bạn đâu.

Những bước đi đầu tiên của Bill Gates

Gia đình Gates đi lễ ở nhà thờ thuộc giáo đoàn University Congregational Church của mục sư Dale Turner. Hằng năm, mục sư Turner đều có lời hứa sẽ đãi một bữa ăn tối tại nhà hàng Space Needle, cao gần 200m, ở Seattle, cho những em đang học lớp giáo lý của nhà thờ có thể thuộc lòng đoạn Bài giảng trên núi (Sermon on the mount).

Người ưa sự thách thức
31 đứa trẻ khác tuy đọc được các chương 5, 6 và 7 của sách Matthew nhưng vẫn còn vấp váp, khi đến lượt Gates, cha Turner thật sự kinh ngạc khi cậu bé đọc thuộc làu làu và càng kinh ngạc hơn khi biết cậu đã học các đoạn này khi đang trên đường đi ra bãi biển cùng gia đình.

Mục sư nói: “Chỉ cần tới nhà cậu bé ngày hôm ấy là tôi biết ngay rằng cậu bé này có điều gì đó rất đặc biệt. Tôi không thể tưởng tượng nổi là vì sao một đứa bé 11 tuổi lại có một trí tuệ như vậy. Qua các câu hỏi kiểm tra lại, tôi phát hiện cậu bé không chỉ thuộc lòng mà còn hiểu rất sâu sắc đoạn kinh thánh đó”.
Nhưng mục sư Turner cũng phải thừa nhận rằng có lẽ Gates học thuộc đoạn kinh thánh này không phải vì đức tin mà chỉ vì ưa thích sự thách thức. Sau này Gates cũng nói: 

“Khi bước vào tuổi trưởng thành, cha mẹ tôi thường khuyến khích các con đọc sách thật nhiều và cổ vũ tính độc lập suy nghĩ của chúng tôi. Hai người thường kéo chúng tôi vào mọi cuộc thảo luận trong bất cứ đề tài nào, từ nội dung của một quyển sách nào đó cho đến các vấn đề về chính trị.
Vào mùa hè, gia đình chúng tôi cùng một số gia đình khác thường đến nghỉ ở Hood Canal. Ở đấy chúng tôi thường hay chơi các trò chơi có tính cạnh tranh cao như chạy tiếp sức, ném trứng, cướp cờ. Đó là những thời gian luôn bổ ích và mang đến cho chúng tôi cảm giác rằng chúng tôi có thể đua tranh và thành công”.

Câu lạc bộ Các bà mẹ của Trường Lakeside 
Các bậc cha mẹ nào còn nghi ngờ việc họ có thể tác động mạnh mẽ đến cách giáo dục con em mình thì nên nhớ đến hiệu quả tuyệt vời từ việc làm của Câu lạc bộ Các bà mẹ ở Trường Lakeside. Vào năm 1967, CLB này sử dụng số tiền thu được từ việc bán đồ cũ để lắp đặt một máy trạm đầu cuối thô sơ để con em mình có dịp tiếp xúc với những công nghệ mới lạ. 
(Nói rõ ra thì đó là chiếc máy nhập liệu ASR-33 Teletype, được nối với máy tính chủ General Electric Mark II đặt ở nơi khác. Để con em mình có thể làm việc trên chiếc máy trạm này, các bà mẹ phải trả phí thuê bao mỗi giờ để được phép truy cập vào máy chủ).

Cha của Gates nói rằng cậu con trai học lớp 7 của ông nhanh chóng bị chiếc máy mê mẩn và không rời khỏi nó. Chẳng mấy chốc Gates và các bạn của cậu đã bỏ bê lớp học để cả ngày quanh quẩn tại trung tâm máy tính; đến năm lớp 8, Gates đã có thể kiếm tiền được từ công việc lập trình.
Gần một chục học sinh của Trường Lakeside đã trở thành những người đi tiên phong trong lĩnh vực phần mềm vi tính, Bill Gates và Paul Allen - đồng sáng lập viên của Microsoft - là những người nổi bật nhất trong số học sinh này.

Gates dùng thời gian nghỉ hè năm 1972 để trở thành cậu bé chạy văn thư cho quốc hội. 
Vốn đã có đôi chút kinh nghiệm trong kinh doanh, Gates tiếp tục thể hiện xu hướng này khi kết hợp với một người bạn - Thomas Eagleton - bỏ tiền ra mua 5.000 huy hiệu vận động tranh cử tổng thống của George S. McGovern, với giá 5 xu/cái, sau khi nghị sĩ này bị loại khỏi danh sách đề cử ứng viên tổng thống của Đảng Dân chủ. 

Những chiếc huy hiệu này sau đó đã nhanh chóng được nhiều người sưu tầm săn lùng.
Gates và bạn của anh đã bán những huy hiệu của mình với giá cao gấp nhiều lần, đôi khi lên tới hơn 25 USD/cái.
“Giờ đây khi nhìn lại và suy nghĩ, tôi đã thắc mắc - quái lạ, làm sao mà mình lại đâm ra nghiện cái máy đó như vậy nhỉ? Thật khó hiểu. Thời đó người ta không dùng một đường điện thoại riêng cho chiếc máy nên chúng tôi phải dùng chung đường điện thoại của văn phòng kinh doanh. Vì vậy chúng tôi phải luôn cố tranh giành để được ngồi vào chiếc máy này và thường ở lại cho đến tận trời tối. 

Trong khi đó, những người bảo vệ luôn tìm cách tống cổ chúng tôi ra ngoài. Cái máy trạm đâu phải là một máy tính, vì vậy chúng tôi phải quay số điện thoại kết nối với một máy tính ở xa. Một máy tính đúng nghĩa thời đó rất đắt, đến mức người ta chỉ có thể thuê giờ sử dụng thôi. Chiếc máy tính GE mà chúng tôi thường kết nối tới có giá 4 triệu USD”.

Gates không muốn học những môn mình không thích nhưng ngược lại, với những môn đã thích rồi thì anh có khả năng tự học rất nhanh. Năm 13 tuổi, Gates tự học lập trình vi tính. “Tất nhiên, theo suy nghĩ chung thì thầy giáo sẽ say sưa tìm hiểu những gì liên quan đến máy tính rồi sau đó sẽ dạy lại cho học sinh. Nhưng điều đó đã không xảy ra. Sự việc lại diễn biến theo hướng ngược lại. Có một nhóm học sinh có thể nói là đã tự ý làm thay công việc của các người thầy” - Gates kể.

Rồi Gates bị loại khỏi CLB Những lập trình viên Lakeside chỉ vì nhỏ hơn hai tuổi so với Paul Allen và những thành viên khác trong nhóm. Họ cho rằng Gates chưa đủ chín chắn. Nhưng khi thấy CLB không thể làm được việc gì nếu thiếu cậu nên cả nhóm đã mời Gates nhập bọn lại. Gates ra điều kiện. Và cậu trở thành người đứng mũi chịu sào trong các dự án sau này. 

Khi nhóm lập trình viên của phòng máy tính xài hết khoản tiền lớn để trả cho thời gian họ ngồi sử dụng máy tính tại CLB Các bà mẹ thì thiết bị này phải “lên đường” thôi. Tuy nhiên một bà mẹ đã kịp tạo ra cho nhóm một cơ hội thật khó tin. 

Trong những năm cuối thập niên 1960, Gates và các thành viên của nhóm lập trình viên Lakeside sử dụng bất kỳ phương tiện nào: xe đạp, xe buýt hoặc đi nhờ xe, để mỗi buổi chiều đi tới văn phòng Công ty Computer Center Corporation (C-Cubed), tại đó, thay phiên nhau, dùng thời gian rảnh của chiếc máy tính Digital Equipment Corporation đời mới, họ truy tìm lỗi lập trình.
Cứ 6g chiều mỗi ngày, khi các nhân viên của C-Cubed xếp hàng ra về cũng là lúc ba cậu học sinh trung học bắt đầu đến. “Chúng tôi thường xuyên ở lại làm việc cho đến hết đêm chỉ bởi chúng tôi quá thích được làm việc với các phần mềm. Đó là thời gian vui thú của chúng tôi” - Allen nhớ lại.
Gates và những người bạn của mình sau đó đã biên soạn một tập sách hướng dẫn dày 300 trang có tên là The Problem Report Book và nó được các chuyên gia lập trình của C-Cubed sử dụng.

Các cậu bé đã nắm lấy cơ hội để lén lút học ngôn ngữ máy tính. “Paul công kênh tôi lên để lục lọi trong các thùng đựng rác và tôi đã nhặt nhạnh những tờ giấy ghi chép lấm lem đầy vết cà phê của các lập trình viên để học về hệ điều hành” - Gates kể.

Sự thèm muốn đi đến tận cùng giới hạn của Gates cuối cùng đã khiến cậu bị rắc rối to khi cậu đột nhập một chương trình được bảo vệ. Mật khẩu của người sử dụng là giấy thông hành trình ra cho máy tính cho biết khu vực nào thì người sử dụng được phép vào và khu vực nào thì không. 

Chỉ vì vui thích, Gates đã vòng vèo tránh được khóa bảo mật này và thâm nhập được hệ thống tài chính kế toán và nhiều thông tin bí mật khác của công ty. Việc làm mạo hiểm của cậu đã làm tê liệt hệ điều hành và sau đó bị phát hiện. Cha mẹ cậu đã bắt cậu phải rời xa máy tính và lần này Gates đã nghe lời.

“Trong khoảng thời gian nửa cuối lớp 9 và trọn năm học lớp 10, tôi thề là không đụng đến máy tính nữa. Tôi cố gắng trở thành một cậu bé bình thường và ngoan nhất có thể được”.

Ngụy biện và tình yêu

Ngụy biện và tình yêu

Mác Sun-man

... Từ lâu tôi đã muốn chiếm được Po-lie-xpai. Xin nói rõ thêm rằng lòng mong muốn này của tôi, về thực chất, không thuộc phạm trù tình cảm. Dĩ nhiên, Po-li là một cô gái làm mọi người xúc động, nhưng tôi không phải loại người để trái tim chi phối cái đầu. Tôi muốn có Po-li vì một lý do được cân nhắc kỹ càng, hoàn toàn có tính chất lý trí.

Cô ta rất duyên dáng, đó cũng là một điều chắc chắn. Tôi muốn nói là vẻ người cô ta rất hấp dẫn, dáng vóc thanh mảnh, phong thái, tự nhiên, cử chỉ tỏ rõ là con nhà nề nếp loại nhất. Cung cách cư xử ăn uống của cô thật là không chê vào đâu được.

Trường mầm non Hoàng Yến Q9 TP Hồ Chí Minh

Một ngày vui chơi của các bé lớp chồi 1
(trẻ 4-5 tuổi)

Hai bé kể câu chuyện thỏ và cáo

Cáo xấu lắm nên thỏ và gà bàn nhau trị cáo

Thỏ và gà đang hỏi tội cáo, thỏ hiền quá !

Cáo sợ quá phải xin tha tội

Các diễn viên nhí cúi chào khán giả

Các bé đang xem tập tranh

Bé nào cũng im lặng chăm chú 

Các bé tập nặn hình bằng đất sét màu

Các bé tập ráp hình khối theo ý thích

Hai bé trai ráp hình sắp xong

Trò chơi này thật hấp dẫn

Bé gái đang chơi nấu ăn coi bộ cũng thành thạo lắm

Chuẩn bị dọn các món ra bàn ăn

Bé gái đang chỉ cách bày biện các món cho 2 bé trai

Ăn được rồi, vui và ngon ơi là ngon

Bé gái này đang làm nhiều món khác lạ mắt hơn

Chuẩn bị ăn món ngon, các bạn ơi

  

Ăn chơi mà giống như thật thích chưa ?

Đội đồng ca nhí đang trình diễn

2 cô giáo phụ trách lớp chồi 1 Ngô Thị Kim Liên và Phạm Thị Thu Quyên

Hết

Cửa hàng văn thơ của Trang Anh

HĐTC : Xin giới thiệu câu chuyện đối đáp của hai ông cháu và bài tập làm văn dưới đây rất ngắn nhưng nội dung khá phong phú theo suy nghỉ và tình cảm của trẻ thơ một cách hồn nhiên.

Hai chị em Quỳnh Chi và Trang Anh

Cửa hàng văn thơ của Trang Anh
- Chào Ông nội,

- Cháu mời Ông ghé thăm cửa hàng văn thơ Trang Anh ạ.

Hôm nay cháu có bài văn mới, tác giả chính là Trang Anh cháu của Nội đây, cháu chỉ bán 100 ngàn đồng để làm từ thiện, mời Ông mua giùm cháu đi.

- Ồ sao mắc thế Trang Anh ?

- Vì bài này đã được chọn đăng trên báo tường của lớp ạ.

- À, vậy thì Nội đồng ý.

Dưới đây là bài văn của Trang Anh :

Tập làm văn :  CHỊ EM.

Chị em tên là Quỳnh Chi. Chị đã học lớp 7, nhưng dáng người chị nhỏ nhắn, khuôn mặt chị tròn trịa, bầu bĩnh rất đáng yêu. Chị Chi học rất giỏi, 6 năm liền chị đạt học sinh giỏi và môn chị yêu thích là môn văn. Chị Chi rất yêu thương em. Mỗi khi có quà chị đều dành phần cho. Khi em buồn hay bị điểm kém, chị luôn an ủi và bày trò chơi cho em vui.

Chị và em cùng nhau nuôi một chú chó nhỏ. Chú chó là bạn thân thiết của hai chị em em. Gia đình em luôn hạnh phúc và vui vẻ vì nhờ có chị.

Ngày 11-12-2012.

Ghi chú : Nguyễn Quỳnh Trang Anh đang học lớp 2 trường tiểu học Việt Úc – Q. Phú Nhuận

Người Việt kể chuyện sống sót trên máy bay Myanmar

Máy bay vỡ đôi, va vào xe máy ở Myanmar

Hiện trường vụ tai nạn máy bay của hãng Air Bagan gần thành phố Heho khiến hai người thiệt mạng. Ảnh: AFP

 Thoát chết trong gang tấc cùng gia đình sau khi chiếc máy bay Myanmar lao xuống đất, cháy rồi vỡ đôi, ông Dương Đình Giao đã có cơ hội khám phá nhiều điều mà ông chưa từng ngờ tới ở Myanmar. 

Ngày 25/12, ngày thứ hai của hành trình của tôi tại Myanmar, máy bay của hãng hàng không Air   Bagan đưa chúng tôi đi từ Yangon đến Heho, nơi có hồ Inle nổi tiếng. Theo lịch trình, chuyến bay sẽ đến Heho lúc 9h, sau khi dừng lại ở sân bay Mandalay để đón và trả khách trong khoảng 30 phút. Khi máy bay hạ độ cao chuẩn bị xuống sân bay Heho, tôi nhìn đồng hồ, lúc ấy là 8h55.

Một lát sau, tôi cảm thấy một cú tiếp đất mạnh hơn bình thường khi máy bay hạ cánh. Ngay sau đó là những rung lắc liên tục trong vòng khoảng 10 giây. Đang bất ngờ vì không hiểu chuyện gì đã xảy ra, tôi nghe thấy một tiếng thét ở phía sau. Biết là đã có chuyện, tôi nhắc mọi người bình tĩnh và đứng lên bật nắp khoang hành lý để lấy ba lô của mình. Nhưng nắp vừa bật, tôi bị đẩy ngã nhào về phía trước.

Đứng lên, quay lại nhìn phía sau, tôi thấy các thành viên trong gia đình mình đã rời khỏi ghế và ra được lối đi. Bước lên mấy bước, tôi chợt ngửi thấy mùi khói. Một ý nghĩ thoáng qua "Chỉ cần một tiếng nổ là tất cả sẽ chấm hết!". Xuống khỏi thang máy bay, tôi mới thấy máy bay đã không hạ cánh trên đường băng bê tông mà đang nằm trên một cánh đồng, phía đuôi máy bay đang bốc cháy, khói nghi ngút.

May mắn bất ngờ, tất cả chúng tôi, gồm 6 người trong gia đình và hai mẹ con bà thông gia người Australia đều an toàn. Tôi vội giục mọi người nhanh chóng chạy ra xa.

Trên chuyến bay có 65 người, kể cả phi hành đoàn, ngoài 5 người Việt Nam trong gia đình tôi tất cả đều là khách du lịch từ các nước Mỹ, Pháp, Hà Lan, Hàn Quốc...

Nơi máy bay hạ cánh khẩn cấp cách sân bay khoảng 3 km và cách đường ô tô khoảng 200 m. Khi ra tới nơi, mấy xe cứu hỏa đã có mặt và đang tìm cách tiếp cận với đám cháy, nhưng vì không có lối vào, phải nối dài vòi rồng nên việc cứu chữa không thật hiệu quả.

Trên đường, chúng tôi nhìn thấy nhiều biển tên khách của các công ty du lịch, khách sạn mà khách du lịch trên chuyến bay đã đặt chỗ. Họ nhanh chóng tiếp cận với khách của mình. Sự có mặt của họ dù là những người chưa quen biết cũng khiến chúng tôi yên tâm hơn, vì đã có người sẵn sàng hỗ trợ khi khó khăn nơi đất khách quê người. Nhiều xe máy, ô tô đã dừng lại chứng kiến đám cháy, trong đó có cả nhiều người dân Myanmar đang làm việc trên cánh đồng.

Lúc này dù đã hơn 9h nhưng mặt trời vẫn chưa kịp xua tan sương mù. Trời khá lạnh. Thật cảm động khi thấy những người nông dân lam lũ, cởi những chiếc khăn choàng khoác lên vai, trùm lên đầu những đứa trẻ, bỏ những đôi dép mình đang đi cho những phụ nữ phương Tây xa lạ đang chịu cảnh rét mướt.

Trên đường thoát hiểm, nhiều túi, mũ, ba lô bị rơi được mọi người tập hợp bên lề đường để người thất lạc đến nhận. Rất nhiều người dân Myanmar có mặt, nhưng không hề thấy ai để có ý định cướp giật gì.

Chiếc máy bay vẫn bốc cháy nhiều giờ liền sau vụ tai nạn.

Một lát sau, hai xe khách loại lớn đưa tất cả về sân bay Heho. Khi xe dừng lại bên ngôi chùa gần sân bay, tôi nghĩ người dân Myanmar sùng đạo Phật đã đưa chúng tôi đến đây để tạ ơn Trời Phật giúp thoát nạn. Nhưng không phải! Hãng hàng không đã nhanh chóng liên hệ với chính quyền sở tại mượn ngôi chùa làm nơi cho chúng tôi tạm nghỉ, tránh cái lạnh giá ngoài trời. Xuống xe, chúng tôi lại thấy những người dân bình thường đang mang đệm, chăn của gia đình mình trải trên nền chùa bằng gạch men.

Khi mọi người đã vào hết trong chùa, các nhân viên y tế có mặt. Họ thăm khám, đo huyết áp, băng bó cho những người bị thương nhẹ. Những người bị thương nặng đã ngay lập tức được đưa về Yangon. Riêng hai khách người Mỹ bị bỏng nặng được đưa sang Bangkok bằng trực thăng. Nước uống, bánh trái được mang đến.

Lúc 10h, tức là sau khi sự cố xảy ra một giờ, ông chủ tịch huyện sở tại cũng đã đến thăm hỏi những người gặp nạn. Lúc này, cảnh kẻ nằm người ngồi trong chùa vô cùng lộn xộn. Việc kiểm đếm những hành khách có mặt thật khó khăn. Những người có trách nhiệm có lẽ vì tôn trọng đã không yêu cầu chúng tôi ngồi cho ngay hàng thẳng lối. Họ cứ đếm đi đếm lại, người đếm bằng tiếng Myanmar, người đếm bằng tiếng Anh. Có lúc thấy ba bốn người cùng đếm. Sau tôi mới hiểu, họ cần nhanh chóng xác định số người có mặt ở đây để có thể phát hiện số người mất tích nếu có.

Phải đến khi có danh sách hành khách từ sân bay Yangon và Mandalay gửi tới, việc kiểm đếm mới chấm dứt. Lúc này công việc đơn giản hơn. Những người có mặt được dánh dấu vào danh sách. Nhưng việc này cũng được thực hiện tới ba bốn lần bởi những người khác nhau, chứng tỏ họ rất thận trọng.

Đến 11h, chúng tôi được đưa tới phòng khách của sân bay. Ở đây có bia, nước ngọt và những thức ăn nhẹ. Họ thông báo cho chúng tôi biết, ai muốn trở về Yangon sẽ được bố trí một chuyến bay riêng, còn những ai muốn ở lại sẽ được đưa tới một khu nghỉ dưỡng bên hồ Inle chờ đợi giải quyết hậu quả. Gia đình chúng tôi quyết định ở lại và được đưa tới khu nghỉ dưỡng bằng hai xe con.

Ở đây, chúng tôi đã được đón tiếp chu đáo, hai hoặc ba người được bố trí ở trong một biệt thự. Sau khi tạm nghỉ ngơi, đến 3h, chúng tôi được báo đi ăn cơm. Ai cũng nghĩ chắc sẽ được một bát mỳ hoặc cái gì đại loại như thế, nhưng thật bất ngờ, tất cả được mời một bữa tiệc buffe thịnh soạn, trên bàn ăn còn có cả hoa và thắp nến. Người quản lý giải thích "vì hôm nay là Noel”.

Sau khi ăn xong, mỗi người chúng tôi được phát quần áo và một ít tiền (tiền Myanmar và đôla Mỹ) đủ để mua sắm lại những hành lý đã mất và tiếp tục hành trình nếu muốn. Ai cũng bất ngờ trước sự thu xếp nhanh gọn này.

Đến 19h mọi người lại được mời ăn cơm. Lại tiệc buffe, hoa và nến, có thêm rượu champagne và rượu vang. Ông chủ tịch Tập đoàn HTOO mà Air Bagan là một trong nhiều công ty con đã từ Yangon vượt gần một nghìn cây số tới thăm hỏi những người gặp nạn. Sáng hôm sau, chúng tôi lại được nhận thêm một số quần áo và tiền.

Hãng hàng không có máy bay gặp nạn lo chu đáo và có trách nhiệm giải quyết hậu quả của vụ tai nạn. Trong suốt thời gian ở lại 5 ngày, ở Heho hay khi đã trở về Yangon, tất cả hành khách trên chuyến bay đều được ăn ở tại những nơi tương đương khách sạn 5 sao, được hưởng các dịch vụ như giặt là, điện thoại quốc tế... hoàn toàn miễn phí.

Tôi vốn mơ ước một cuộc sống bình dị, rất sợ tất cả những gì là hào nhoáng, bóng bẩy, nay trong hoàn cảnh không một xu dính túi, trên người chỉ độc một bộ quần áo, hành lý và túi xách tay đều đã cháy cùng máy bay, ngay cái máy ảnh đeo trên cổ cũng chỉ còn sợi dây đeo, kính cận cũng rơi mất, lại được ăn ở như thế này thật cũng là một bất ngờ thú vị. Chúng tôi không phải bước chân ra khỏi khách sạn, mọi công việc cần thiết đều do nhân viên của họ giải quyết. Ngay việc làm giấy thông hành để sử dụng khi còn trên đất Myanmar cũng được thực hiện ngay tại nơi ở.

Theo họ, chỉ hai việc chúng tôi phải có mặt đó là đi kiểm tra sức khỏe và làm lại hộ chiếu. Nhưng với hai việc này, họ đều cho xe đưa đón và cử nhân viên đi theo hỗ trợ khi cần thiết. Họ đã hợp đồng với bệnh viện tốt nhất Yangon để giám đốc bệnh viện có mặt bất cứ lúc nào chỉ đạo việc thăm khám và chữa trị khi có khách do họ đưa đến.

Những nhân viên đi theo cũng ngồi đó chờ đợi và đưa khách về tận nơi ở sau khi việc thăm khám kết thúc. Vợ tôi và bà thông gia người Australia sau khi gặp chấn động mạnh bị đau lưng. Hai người được khám suốt hơn ba tiếng, mỗi người được làm đủ các loại xét nghiệm, chụp 4 tấm phim cỡ 50x50. Khi thấy không có vấn đề gì trầm trọng, họ đã cho mỗi người một cái đai bó lưng và thuốc giảm đau các loại. Bà xã nhà tôi cũng phải thốt lên "Cả đời gần 70 tuổi, chưa bao giờ được thăm khám kỹ càng như thế!".

Sau khi về Yangon, hãng hàng không đã tập hợp mọi người để thông báo về việc giải quyết bảo hiểm cho hành khách đi trên chuyến bay, giải quyết vụ việc với đầy đủ tinh thần trách nhiệm. Địa chỉ và số tài khoản của hành khách được ghi lại để nhận kết quả sau khi một công ty bảo hiểm của Anh tiến hành bồi thường.

Không chỉ những người có trách nhiệm, suốt 5 ngày, dù ở đâu, chúng tôi cũng đón nhận được sự ân cần chu đáo của các nhân viên hãng hàng không và khu nghỉ dưỡng. Họ dìu những người bị đau khi lên xuống các bậc thềm, đưa chúng tôi đến tận nơi, mở cửa, bật đèn rồi giơ tay mời vào khi hỏi đến nơi nào đó. Thấy trên tay ai có mấy túi nilon, vỏ hoa quả, họ đều nhanh chóng giơ tay đón lấy mặc dù thùng rác ở ngay trước mặt. Những cử chỉ ấy tôi hiểu không chỉ vì phương châm coi "khách hàng là Thượng đế" mà còn biểu hiện tấm lòng người giàu trắc ẩn.

Khi vào một làng dệt lụa thủ công trên hồ Inle, khi được biết chúng tôi là những người vừa gặp nạn, chủ cửa hàng lập tức hạ giá 30% cho toàn bộ sản phẩm mà chúng tôi mua. Số tiền thực ra không nhiều nhưng cử chỉ ấy của họ cũng khiến chúng tôi phải xúc động.

Sau 5 ngày, mọi thủ tục đã xong. Gia đình tôi được đưa ra sân bay. Ở đây, nhân viên của họ làm tất cả mọi thủ tục cho chuyến bay và chỉ ra về sau khi chúng tôi tạm biệt để vào phòng cách ly.

Từ Myanmar trở về, tôi cứ bâng khuâng và ân hận, vì sao một đất nước chẳng cách xa chúng ta là mấy, một xứ sở có những người dân giàu lòng nhân hậu, vị tha như thế mà tôi chưa hiểu biết được bao nhiêu.

Trong cuộc đời chưa bao giờ gặp một tai họa lớn và lại thoát hiểm ngoạn mục như vậy, chúng tôi cảm thấy biết ơn ông bà, cha mẹ đã ăn ở hiền lành, tu nhân tích đức dù trong biết bao vất vả thiếu thốn để con cháu bây giờ được hưởng phúc.

Tôi muốn cảm ơn những người dân Myanmar đã giang vòng tay che chở khi gia đình tôi gặp nạn. Và tôi thầm nghĩ, chuyến đi hôm nay của chúng tôi dang dở, nhưng nhất định sẽ có chuyến đi khác. Một đất nước với những con người như thế xứng đáng để chúng ta khám phá.

Dương Đình Giao

Theo vnexpress.net

Giáo dục con cái ở lứa tuổi thanh thiếu niên

Giáo dục con cái ở lứa tuổi thanh thiếu niên

Đa số chúng ta trong cuộc sống phải đảm nhận rất nhiều vai trò khác nhau, nhưng   không có vai trò nào khó hơn và quan trọng hơn vai trò làm cha, làm mẹ của con cái ở lứa tuổi thanh thiếu niên từ 13 đến 19 tuổi – cái lứa tuổi “teenagers” mà khi nghe nhắc đến mọi người điều nhăn mặt, lắc đầu chịu thua! Những đứa con ngoan ngoãn, thuần tính, thích được lòng cha mẹ tự nhiên biến mất.

Tất cả những phương thức dạy dỗ con cái lâu nay bỗng nhiên không còn đem lại kết quả khả quan như trước. Làm sao bây giờ? Có người thì tự tách rời, bỏ mặc con, tránh không để ý đến cho yên chuyện. Các giới thượng lưu ở các quốc gia như Anh, Thụy Sĩ có thói quen gửi con vào các trường nội trú gọi là “acady” hoặc “prep schools” – nam riêng, nữ riêng – cho người khác dạy. Đến khi con qua lứa tuổi này rồi thì chúng cũng trở thành người xa lạ trong gia đình.

Có bậc cha mẹ thì nhất quyết muốn uốn nắn con theo ý mình và truyền thống của gia đình. Điều này thường gây ra sự xung đột và căng thẳng trong gia đình. Như vậy thì phải làm thế nào?

Có những lời chia sẻ của bạn bè đem về áp dụng thì lại không đúng cách hoặc không phải lúc. Suy đi nghĩ lại chúng tôi thấy rõ những điều nêu ra trong sách vở cũng như do bạn bè bày vẽ đều có giá trị nhưng làm sao để áp dụng hiệu quả là một vấn đề! Dần dần chúng tôi cũng liên kết được một vài định luật khoa học nhân văn vào khoa học vật lý để bất cứ người cha và người mẹ của thanh thiếu niên nào cũng dễ dàng nhớ và áp dụng.

1. Go with the Flow – Thuận Theo Chiều Gió:

Bạn nhìn những chiếc thuyền buồm căng gió chạy trên mặt nước, nó lướt nhẹ nhàng, vượt trên những đợt sóng, và tiến tới đích. Người lái thuyền buồm dựa trên các định luật vật lý căn bản để xoay cánh buồm theo chiều gió, lái mũi thuyền theo dòng nước và giữ cho thuyền luôn di động. Người lái thuyền luôn luôn để ý đến những nguyên tắc trên để thích nghi với các yếu tố trong thiên nhiên, ứng dụng môi trường mình đang có để đi đến đích.

Hướng dẫn con cái ở tuổi thanh thiếu niên cũng như điều khiển một chiếc thuyền buồm. Cuộc đời con cái chúng ta khi nào cũng đi tới, cũng có sự đổi thay. Dòng nước cuốn và cơn gió thổi là những gì đang xảy ra trong cuộc sống của con . Chiếc thuyền buồm cuộc đời các con đang di động. Chúng ta không thể bắt thuyền quay về hướng chúng ta đã định cho con  một cách gắt gao. Khi thấy con đi sai hướng, hãy nhìn hướng gió, dòng nước và điều chỉnh từ từ. Có thể con thuyền sẽ đi lâu hơn mới về tới đích, nhưng nếu tiếp tục điều chỉnh và hướng theo chiều gió, có ngày sẽ đến. Điều quan trọng là không để mặc con thuyền trôi dạt không định hướng hay quặt tay lái bắt đổi hướng bất thình lình. Cả hai phương cách có thể làm con thuyền lạc hướng hoặc lật đổ rồi chìm luôn. Làm cha, làm mẹ, chúng ta là người lái thuyền buồm – cần sự uyển chuyển và kiên nhẫn cũng như cần quan sát, để ý, và nhận thức ngoại cảnh và các yếu tố ảnh hưởng chung quanh đời sống của con. Thuận buồm, xuôi gió, thuyền sẽ đến đích!

Một câu chuyện phản ảnh nguyên tắc trên: Có một gia đình bạn chúng tôi có cô con gái học rất giỏi và rất được bạn bè cùng thầy cô yêu quý.  được bầu là “most popular” tại trường trung học của và được chọn là “prom queen” của năm lớp 10.  tham dự rất nhiều sinh hoạt của trường và có nhiều bạn.

Ở lứa tuổi này, em rất gần và trung thành với nhóm bạn của em, cả trai lẫn gái. Khi lên lớp 11, em hay đến nhà bạn chơi hay đi theo những sinh hoạt ở lại qua đêm do trường tổ chức. Dần dần mối liên hệ mật thiết với bố mẹ của em bị giảm đi. Mặc dầu em vẫn duy trì sự lễ phép trong gia đình và chuyên cần trong việc học, em ít tâm sự với bố mẹ như lúc trước.

Những buổi họp mặt gia đình họ hàng bắt đầu vắng bóng em vì em bận học và bận tiếp xúc với bạn bè cùng lứa. Một vài lần, bố mẹ đã phải hốt hoảng lấy xe chạy đi khắp nơi tìm em vì đã quá nửa đêm không thấy em về. Đến khi về nhà, em thản nhiên giải thích là em đến nhà bạn chơi, nói chuyện và ngủ quên ở đó. Bố mẹ bắt đầu gạn hỏi em rõ hơn về những người bạn em thường giao du. Em thú thật với bố mẹ là đám bạn của em là những người em đã từng quen biết lâu năm từ bậc tiểu học, bây giờ có những bạn đã vào băng đảng, đã từng bị bắt và bị tù. Tuy nhiên, đối với em, những người này vẫn là bạn thân thiết của em.

Bố mẹ em hoang mang. Tục ngữ ca dao ta có câu, “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng,” nên bố mẹ khuyên em nên tìm bạn mới. Em trả lời là những người bạn này cần em hơn lúc nào hết vì họ đang gặp khó khăn. Bố mẹ băn khoăn nhưng hiểu là nếu cấm thì dễ dàng tạo sự xung khắc và hai bên không còn trao đổi tâm sự được nữa. Một mặt khác, tâm lý tuổi thanh thiếu niên, điều gì càng cấm càng có hấp lực mạnh hơn. Bố mẹ em đành phải thuận theo vì không có cách nào hơn.

Từ đó, thỉnh thoảng bố em tìm cách hỏi thăm về những người bạn này, nhất là những người đang ở trong tù. Một hôm, em xin tiền bố mua quà vào tù thăm bạn thì không những bố em vui vẻ cho tiền mà còn sẵn sàng chở em vào tù thăm bạn. Từ đó thỉnh thoảng bố đi cùng em vào tù thăm những người bạn trong băng đảng của em. Trong thời gian này, em tiếp xúc với đủ hạng người và bắt đầu chứng kiến những sự kì thị và bất công trong xã hội nên có những lúc em chán nản và bỏ nhà theo bạn một vài ngày cuối tuần mà không cho bố mẹ biết. Đối với một gia đình Việt Nam, con gái bỏ nhà đi là một chuyện “tày trời!”

Bố mẹ đau khổ nhưng không tỏ thái độ ruồng bỏ hay thất vọng khi em trở về mà nhẹ nhàng khuyên nhủ em đừng nên vì quá lo cho bạn bè mà xao lãng chuyện học. Bố mẹ tiếp tục thay phiên chở em đi học buổi sáng và thỉnh thoảng cùng ghé vào nhà thờ cầu nguyện trước khi đến trường. Năm lên lớp 12 trung học, em bắt đầu ý thức sự khác biệt giữa em và bạn bè. Em bắt đầu hiểu là mọi người điều có cơ hội và trách nhiệm trong cuộc sống. Em không còn cảm thấy bị ràng buộc bởi những người bạn kia nữa và dần dần tập trung vào sinh hoạt ở trường và cuộc sống gia đình trở lại. Cuối năm, khi ra trường trung học, em đạt được điểm cao và lên đại học hệ thống U.C. dễ dàng. Mỗi khi nghĩ lại khoảng thời gian ấy, bố mẹ em còn rùng mình hãi hùng tưởng chừng như còn cơn ác mộng! Chính nhờ sự uyển chuyển và biết hướng dẫn con thuận theo chiều gió và điều chỉnh từ từ mà cơn ác mộng ấy đã không thành sự thật. Ngày nay, cô con gái đó là một cô giáo trung học thành công vì em biết và hiểu tâm trạng của học sinh mà em đang dạy. Nhờ sự hướng dẫn khôn khéo và tình thương yêu vô bờ bến của bố mẹ, em trở thành người hữu dụng và được những kinh nghiệm khó khăn của tuổi mới lớn để giúp người khác.

2. Action - Reaction -Tác Động Phản Kháng:

Mỗi tác động đều nảy sinh ngược lại một tác động phản kháng hoặc phản ứng lại tác động trước. Ví dụ như “Everything that goes up must come down,” – Cái gì đi lên cũng phải rơi xuống lại (vì sức hút của trái đất). Khi một trái banh bị ném xuống đất thì nó dội lên lại. Định luật này cũng được áp dụng trong khoa học nhân văn.

Tác dụng một lời khen đưa đến phản ứng vui vẻ của người được khen. Một lời chê đưa đến sự chống chế, bào chữa hay phật lòng. Mỗi tác động, bất cứ là một sự hành xử hay lời nói đều nảy sinh ra một phản ứng. Phản ứng này lại có tác dụng nảy sinh ra một phản ứng khác. Thông thường, chúng ta có thể dự đoán được phản ứng của người thân thuộc dựa trên tâm lý thông thường và những liên hệ quá khứ.

Khi người chồng đi làm về bước vào nhà nét mặt đăm chiêu, đến chiếc ghế trước TV ngồi phịch xuống và mở TV lên, người vợ biết là ông ta có chuyện không vui và phản ứng bằng cách lùa con ra sân chơi để bố nghỉ mệt và thư giản. Khi cậu con trai đưa phiếu điểm cho bố mẹ xem, cậu biết là cha mẹ sẽ có phản ứng giận giữ vì những điểm kém trong sổ điểm. Cậu gồng mình và phập phồng chuẩn bị lời phân trần biện hộ khi cha mẹ trách mắng. Sau đó, cậu sẽ về phòng và mở nhạc thật lớn lên nghe, hay chơi một game trên internet với bạn để cho bớt bực bội. Qua tới ngày hôm sau thì cậu quên hết những lời la mắng khiển trách của bố mẹ.. . cho tới chu kỳ sau! cậu cũng chỉ ham chơi hơn ham học. Những lời trách mắng cậu con trai 16 tuổi như nước đổ đầu vịt. Cha mẹ cậu cảm thấy chán nản, thất vọng, và bất lực!

Theo định luật action reaction, nếu không có tác động, thì không có tác động phản kháng hoặc phản ứng. Nếu bố mẹ thay vì lớn tiếng trách cứ cậu con ham chơi hơn ham học, không hành xử như thế mà hành xử theo một cách thức khác hoàn toàn mà cậu con không dự đoán được, phương trình action- reaction sẽ bị gián đoạn, đưa đến sự suy nghĩ, suy xét lại.

Thông thường, một phản ứng quen thuộc lâu ngày thành một tác động phản xạ  không cần suy nghĩ. Điều cần thiết là tạo cơ hội và môi trường cho lứa tuổi thanh thiếu niên dừng lại và suy nghĩ. Khi có sự suy nghĩ, con người không nhắm mắt làm ngơ trước những điều phải trái. Để thoát khỏi sự hành xử theo phản ứng, cha mẹ phải làm những điều “bất ngờ” làm cho con cái “mất thăng bằng” vì chúng không biết phản ứng như thế nào. Khi bị mất thăng bằng, chúng phải suy nghĩ lại để điều chỉnh sự suy nghĩ và hành động của mình. Lúc đó, cha mẹ và con cái có thể tìm một đường hướng mới để đi tới đích.

Một câu truyện phản ảnh nguyên tắc trên: Một người bạn chúng tôi lâm vào tình cảnh “gà trống nuôi con” đã nhiều năm. Một buổi tối sau một ngày dài làm việc mệt mỏi, người bố bước vào phòng cậu con trai út là một học sinh trung học 17 tuổi. Đây là thời gian cậu phải chuẩn bị học thi cho những kỳ thi lên đại học trong năm tới. Tuy nhiên, người bố thấy cậu đang nằm dài trên giường, vừa coi TV vừa “chat” với bạn trên internet. Trên bàn và trên kệ, chồng sách vở nằm ngay hàng thẳng lối, không có dấu gì của một người đang học thi. Khi thấy bố vào, cậu ngồi lên chào bố. Người bố hỏi: “Hình như ngày mai con có cuộc thi quan trọng phải không? Sao, con đã chuẩn bị kỹ càng chưa?”. Cậu con trả lời: “Bố, con chán học lắm rồi. Con thấy học cho lắm cũng vậy thôi. Chả có gì quan trọng cả!”. Người bố cảm thấy một cơn giận đang âm ỉ nổi dậy trong lòng. Bao năm tháng, ông ráng một mình lo toan mọi việc cho các con thong thả ăn học. Kỳ vọng duy nhất ông đặt vào các con là phải lo chăm học và giữ đạo nghĩa. Bây giờ cậu con út ngang xương tuyên bố không muốn học! Ông lặng người suy nghĩ. Sau đó người bố bình tĩnh trả lời:

“Được rồi. Con không muốn học thì bố cũng không ép. Mớ sách vở này bây giờ con không cần nữa thì để bố dẹp cất đi cho rộng phòng.” Người bố ra garage, lấy vào mấy thùng giấy carton, thong thả xếp từng cuốn sách vào thùng rồi lấy băng keo dán lại. Ông khiêng từng thùng ra ngoài garage cất xong bước vào phòng đối diện với cậu con trai. Ông móc túi lấy tiền từ trong ví ra và nói, “Ngày mai, con không phải đi học thì con có thể đi chơi. Đây, bố cho con ít tiền. Con cầm lấy mà tiêu.” Sau đó, người bố ngồi xuống bàn giấy của con, lấy giấy viết ra và nói: “Để bố viết một lá thư cho bà hiệu trưởng, xin phép cho con nghỉ học.” Viết lá thư xong, ông gấp lại, bỏ vào phong bì và đặt trên bàn rồi đứng dậy: “Thôi, bố mệt rồi, bố về phòng nghỉ. Con không phải đi học ngày mai thì con cứ tự nhiên thức khuya, coi TV. Không sao cả.” Nói rồi, người bố vào phòng riêng đóng cửa lại.

Chừng một tiếng đồng hồ sau, có tiếng gõ cửa. Giọng người con trai rụt rè nói: “Bố, con muốn nói chuyện với bố.” Người bố mở cửa ra và cậu con bước vào phòng. Cậu nhìn bố nói: “Bố, con suy nghĩ lại rồi. Con muốn tiếp tục đi học!” Người bố vui vẻ trả lời: “Ồ? Vậy thì mình xuống nhà xe đem sách lên lại con nhé.” Nói xong, hai bố con khiêng hai thùng sách từ garage trở lại phòng, mở ra, và sắp sách lại trên kệ y như cũ. Từ đó về sau, cậu con trai không bao giờ than phiền về chuyện học và người bố không bao giờ nhắc lại chuyện cũ! Năm nay cậu con trai ra trường, tốt nghiệp một lần hai ngành học và đã có việc làm tốt chờ sẵn.

3. The Necessary and Sufficient Condition – Điều kiện ắt có và đủ:

Trong toán học và luận lý học, điều kiện phụ thuộc rất thông dụng, ví dụ như: “Nếu Y hiện diện thì X cũng xuất hiện.” Phần “nếu Y hiện diện” là mệnh đề điều kiện, phần “X cũng xuất hiện” là kết quả. Có hai loại điều kiện: ắt có và đủ.

(a) Điều kiện ắt có là điều kiện khi thiếu không thể đem lại kết quả. Ví dụ: Nếu thiếu Y thì không có X Nếu thiếu không khí thì không có sự sống. Điều kiện ắt có cho sự sống là không khí, tuy nhiên chỉ có không khí cũng chưa đủ để có và duy trì sự sống. (b) Điều kiện đủ là điều kiện tự nó bảo đảm kết quả, không cần phụ thuộc vào bất cứ một điều kiện nào khác. Nếu có X, tất nhiên phải có Y Nếu là một hình tam giác cân, tất nhiên phải có 2 góc bằng nhau. Đã có 2 góc bằng nhau thì chắc chắn là hình tam giác cân.

Trong vai trò làm cha làm mẹ của con lứa tuổi thanh thiếu niên, điều kiện để dẫn đến sự thành công là gì? Điều kiện nào là điều kiện ắt có và điều kiện nào là điều kiện đủ? Để hiểu rõ hơn sự khó khăn, phức tạp và tế nhị đòi hỏi bậc cha mẹ trong lúc này, chúng ta mượn các khái niệm toán học. X cần thiết nhưng không đủ để đưa đến Z: X là tình thương cha mẹ dành cho con, nhưng thương không thôi vẫn chưa đủ để giúp con nên người. Nhưng nếu thiếu X thì không thể nào có Z - thiếu tình thương cha mẹ, chắc chắn con sẽ không có cơ hội thành công. Như vậy thì điều kiện ắt có (X) là tình yêu thương cha mẹ dành cho con; điều kiện đủ (Y) là tình thương không vị kỷ – nghĩa là cha mẹ đặt hạnh phúc và tương lai con trên hết; và kết quả (Z) là sự thành người của con sau này. Xã hội Việt Nam đặt nặng vấn đề sĩ diện và quan niệm dạy con chú trọng vào việc uốn nắn con theo khuôn khổ và truyền thống gia đình. Vì sĩ diện, khi con cái không làm theo ý cha mẹ, cha mẹ cảm thấy bị sỉ nhục và có những lời lẽ quyết liệt ví dụ như:

“Mày mà bước ra khỏi căn nhà này thì đừng bao giờ trở về nữa!”, “Con mà đi theo băng đảng thì ba mẹ từ con luôn!”

Khi con làm cha mẹ phật lòng, giận dữ cha mẹ lớn tiếng la mắng ngay cho thỏa sự tức giận và bực dọc.

Có thương con, cha mẹ mới tức giận, buồn lòng. Tuy nhiên để đạt được kết quả (Z) – con nên người mai sau, chúng ta cần để ý hơn về yếu tố (Y). Giận và buồn bực là những cảm xúc không ngăn được khi có chuyện làm chúng ta phật lòng. La mắng, sỉ nhục, nặng lời, đánh đập, trừng phạt là những hành động chúng ta có thể kềm hãm được khi cân nhắc hậu quả và mục đích tối hậu – giúp con nên người. Yếu tố (Y) giúp người cha người mẹ nghĩ tới hành động và sự hữu hiệu trong việc hướng dẫn con. Yếu tố (Y) giúp cha mẹ không bỏ rơi con lúc khó khăn. Tình thương không vị kỷ (Y) giúp cha mẹ dám tâm sự, chia sẻ, tìm giải pháp và sự giúp đỡ bên ngoài để hướng dẫn con. Cha mẹ nào mà không yêu thương con. Yêu thương là điều kiện ắt có để hướng dẫn, dạy dỗ con nên người. Có yêu đủ hay không là yếu tố quan trọng để định đoạt sự thành công hay thất bại trong vai trò làm cha, làm mẹ.

Trong hai ví dụ đưa ra trong hai định luật trước, những người bố người mẹ kia là người có thật, không phải do chúng tôi dựng lên để “make a point!” Nhưng khi chỉ nghe kể lại mà chưa tiếp xúc với họ thì có lẽ bạn cũng thấy “khó tin.” Thật ra họ cũng là những người bình thường như chúng ta thôi – họ cũng có lúc nóng giận, mất bình tĩnh, không kiên nhẫn, v.v.. Tuy nhiên khi mang vào người vai trò làm cha làm mẹ thì họ yêu con họ hơn chính bản thân họ. Họ yêu con đủ để làm những chuyện bình thường họ không làm được. Họ yêu con đủ để đặt hạnh phúc và tương lai con lên trên cá nhân họ. Khi yêu con nhiều và đủ, người cha người mẹ có thể vượt qua tất cả để “cứu” con.

Một câu truyện khác, không phải chỉ có cha mẹ Á Đông hay Việt Nam mới biết yêu con hết lòng. Một trong những bạn và đồng nghiệp chúng tôi là một bà gốc Mỹ latin. Khi hai vợ chồng ly dị thì cô con gái bà mới 15 tuổi. Từ bé đến lớn bà cho con theo học trường tư, trường đạo. Đến khi li dị phải dọn nhà đi xa, trong năm đầu, bà vẫn đưa con về trường cũ học, khá xa nhà. Sang tới năm sau, cô con gái đề nghị bà chuyển em về một trường công lập gần nhà để em dễ dàng có bạn cùng lớp cùng xóm. Bà mẹ em là một nhà giáo dục thuần thành – vừa là người tư vấn cho một trường đại học, vừa là một ủy viên giáo dục học của khu trong vùng. Bà sinh hoạt nhiều trong cộng đồng nên được nhiều người biết đến. Bà đồng ý đổi trường cho con.

Cô con gái, lâu nay trong khuôn khổ trường đạo khép kín và kỷ luật chặt chẽ, nay ra một môi trường mới, em thay đổi rất nhanh. Trường mới của em thuộc giới trung lưu – đa số gia đình có mức lợi tức cao vì cả hai cha mẹ đều đi làm; do đó, các cô cậu thanh thiếu niên có tiền tiêu rộng rãi nhưng thiếu sự kiểm soát của người lớn. Qua tới năm lớp 10 trung học, cô con gái bắt đầu theo bạn uống bia, rượu – lúc đầu chỉ vào những ngày cuối tuần, dần dần qua những ngày giữa tuần. Có những buổi chiều bà mẹ đi làm về, vào phòng thấy con nằm dài, hơi thở nồng mùi rượu, say be bét. Bà mẹ bỏ làm chạy vào trường nói chuyện, tìm hiểu, và tìm cách giúp đỡ con. Bà khám phá ra là nạn uống rượu rất phổ biến trong trường và hầu như ai cũng làm ngơ. Miễn sao học sinh vẫn tiếp tục đến trường, không say sưa trong khuôn viên trường thì nhà trường không có trách nhiệm gì hết!

Thất vọng, bà đưa con trở về lại trường cũ, hy vọng em sẽ tách rời ảnh hưởng xấu của các bạn cũ. Vì là một người mẹ độc thân, gia cảnh em cô quạnh chỉ có hai mẹ con, bà vẫn phải đi làm và chỉ dò hỏi con lúc về nhà buổi tối. cô con gái tỏ ra thuần thục hơn, ít đàn đúm bạn bè uống rượu hơn. Tuy nhiên, sau lưng bà, em vẫn lén lút gặp đám bạn cũ. Không những thế, đám bạn bắt đầu cho em nếm mùi thuốc phiện, cần sa, ma túy và không lâu sau, em bị nghiện.

Triệu chứng của những người nghiện thuốc mà vẫn có thuốc hút hoặc hít đầy đủ thì rất khó phát hiện trong giai đoạn đầu. Đến khi bà mẹ biết rõ thì cô con gái đã nghiện nặng rồi. Em bỏ bê trường lớp và không còn thiết tha điều gì ngoài việc tìm chất thuốc phiện đưa vào người cho qua cơn nghiền. Có những đêm hai mẹ con lời qua tiếng lại và cô con gái bỏ nhà đi. Bà mẹ đi tìm con miết không thấy phải báo cảnh sát. Đó là một sự nhục nhã cho bà vì bà vừa là một người tư vấn, vừa là một ủy viên giáo dục và là dân cử. Tuy nhiên lúc ấy, bà chẳng nghĩ gì hơn ngoài việc tìm con, sợ con lang thang, vất vưởng ngoài đường giữa đêm khuya nguy hiểm. Trong suốt thời gian đó bà mẹ có cảm tưởng mình đang sống trong địa ngục. Bà vừa giận con, vừa thương xót cho con thân xác điêu tàn, vừa tủi hổ với chính bản thân mình.

Bà yêu con và nhất quyết tìm cách giúp con. Sau khi nói chuyện với những người đồng nghiệp và nghiên cứu trên internet, bà tìm một trung tâm chuyên giúp thanh thiếu niên cai thuốc và bắt kịp lại chương trình học. Trung tâm này tọa lạc tại một quần đảo hoang dã trong vùng biển Carribean. Đây là biện pháp cuối cùng dùng để cải huấn những thanh thiếu niên bị nghiện. Trung tâm này là nhà trọ nguyên năm của các cô cậu để vừa “cai” thuốc cho họ, vừa dạy kèm ráo riết để họ có thể trở về trường học cũ và ra trường cùng với chúng bạn. Chi phí cho trọn năm là 40 ngàn mỹ kim. Bà mẹ nhất quyết gửi con đi mặc dầu bà phải lấy hết tiền trong quỹ tiết kiệm và mượn thêm tiền của người anh họ. Sau khi tham khảo với người mẹ, trung tâm cho người đi theo cô con gái để quan sát trong hai ngày. Đến ngày thứ ba,họ đón em khi em vừa trong một khu phố Shopping Center bước ra. Hai người ập tới mang em vào xe van có bà mẹ ngồi đợi. Bà mẹ ôn tồn giải thích cho em là em phải đi học ở xa, một năm sau mới về lại nhà. Mặc cho em la khóc, nguyền rủa, chiếc xe chở em lên phi trường với một xách hành lý người mẹ sắp sẵn. Họ đưa em lên một chiếc máy bay nhỏ đậu sẵn ở sân bay trong tiếng la khóc oán giận của cô con gái.

Bà mẹ đứng lặng người nhìn theo, lòng quặn thắt, cầu mong mình đã hành xử đúng. Một năm sau, bà mẹ được tin lên đón con về. Bà phải đi hết hai chuyến máy bay, một chuyến xe đò và một cuốc xe ngựa mới lên đến nơi. Trung tâm nằm trên một ngọn núi nhìn xuống biển, bốn bề là rừng cây um tùm. Bên trong gọn gàng, sạch sẽ và chỉ có những tiện nghi tối thiểu, không hơn những nhà nội trú hoặc dòng tu. Các học viên phải tự dọn dẹp, nấu nướng, giặt giũ và lau chùi nhà cửa, phòng ngủ của mình. Thức ăn dinh dưỡng đạm bạc. Kỷ luật của trung tâm rất chặt chẽ và khắt khe. Ngoài giờ ngủ, mỗi giờ đều được tính sẵn theo thời khóa biểu mọi người phải tuân theo.

Học viên phải học tập tất cả các bộ môn đang học trong trường, kể cả thể dục, ngoại ngữ, toán, sử, v.v.. Đa số các thanh thiếu niên đến từ những gia đình có tiền và chức tước ở Hoa Kỳ và các quốc gia Âu Châu. Các cô cậu sau khi “thuần thành” và xuất trại, chẳng ai dám tái phạm vì không bao giờ muốn trở về lại chốn này lần thứ hai! Trong suốt tháng đầu khi trở về nhà, cô con gái đi học tử tế nhưng không nói lời nào với bà mẹ. Mỗi khi bà mẹ hỏi thăm, tìm cách trò chuyện, em nhìn bà mẹ với một ánh mắt oán hờn. Sáu tháng sau, em bắt đầu tường thuật lại những ngày “huấn nhục” em trải qua trong trung tâm ấy.

Một năm sau, khi đã hoàn toàn hòa nhập lại đời sống học sinh và theo kịp bạn bè, bất chợt một buổi tối em ôm mẹ hôn và nói, “Con cảm ơn mẹ!” Hiện tại, em vừa chuyển lên trường đại học bốn năm sau khi học hai năm đầu ở đại học cộng đồng. Cho tới bây, người mẹ mới tin là mình đã quyết định đúng! Lòng yêu con và sức mạnh của tình yêu con giúp bà không bỏ rơi con và làm đủ mọi cách để con vượt qua những khó khăn của tuổi trưởng thành. 

“In Love” and “Love” - “Yêu” và “Thương”:

Cách đây không lâu, một người bạn đồng nghiệp của tôi khoe ảnh cháu ngoại, cháu nội mới nhận được và nói một cách đầy hứng thú và nhiệt tình: “I’m just in love with …!” Tôi ngạc nhiên nhìn bà hỏi: “Tại sao bà nói là “in love” thay vì “love”? Bà suy nghĩ một lúc và trả lời: “Mỗi lần tôi biết có cháu sắp đến chơi là tôi vui lắm, cả ngày tôi chỉ mong đến chiều về để tôi gặp cháu. Khi đi shopping, tôi toàn nghĩ đến cháu và lựa áo quần đẹp cho chúng. Mỗi lần tôi nghe cháu bệnh là tôi lo lắng, gọi điện thoại thăm hỏi liên tục!” Bà ngưng một lúc rồi tiếp lời: “Lúc con tôi còn nhỏ, khi chúng còn là baby tôi cũng cảm thấy y như vậy. Lúc nào tôi cũng nghĩ đến con và sẵn sàng làm bất cứ điều gì để bảo vệ con tôi và cho chúng được sung sướng hạnh phúc. Bây giờ thì tôi vẫn ‘love’ con tôi nhưng tôi thật sự là ‘in love’ với cháu tôi!” Lời chia sẻ của bà bạn làm chúng tôi suy nghĩ về sự khác biệt giữa hai trạng thái “love” và “in love” – bình thường chữ “in love” chỉ dùng trong sự liên hệ tình cảm giữa nam và nữ lúc hai người mới yêu nhau. Khi ấy tình cảm họ còn đang nồng nàn, sôi động, lúc nào cũng muốn gần nhau; trong mắt họ, không ai đẹp hơn người mình yêu; người kia làm gì, nói gì người nọ cũng thấy hay và hấp dẫn hết. Hai người đang yêu nhau cũng dễ sẵn sàng hy sinh cho nhau, kiểu Romeo và Julliette. Chúng tôi nhớ lại lúc con mình còn bé dại và hồi tưởng lại cái cảm xúc hạnh phúc lúc bồng bế con trong tay và cái cảm tưởng là không ai đẹp hơn con mình và mình sẵn sàng làm bất cứ điều gì để bảo vệ con. Ai từng làm cha làm mẹ cũng đã trải qua những cảm xúc như thế. Do đó, dùng chữ yêu con lúc con mới ra đời và còn bé bỏng thật là chính xác. Trải qua nhiều năm tháng cái tình “yêu” con đằm thắm lại và chuyển thành “thương.” Nói như thế, chúng ta có thể cho chữ “yêu” tương đương với “in love” và “thương” là “love”.

Lứa tuổi thanh thiếu niên – teenagers – là lứa tuổi “khó yêu” nhưng “đáng yêu” hay cần được yêu nhất! Trong lứa tuổi này, con cái bắt đầu muốn có sự tự lập, tự tách riêng khỏi lệ thuộc cha mẹ để chuẩn bị làm “người lớn” – đây là một tiến trình tự nhiên trong sự phát triển của con người, bất kể chủng tộc, văn hóa và màu da. Những câu phát biểu ý kiến trái ngược với cha mẹ, những hành vi chống đối hay tỏ ra bất cần đều nằm trong diễn tiến đi từ sự lệ thuộc đến sự tự lập mà xã hội Âu Mỹ cho là tự nhiên. Ngoài sự thay đổi về tâm lý các cô cậu còn bị dao động về các biến chuyển thể lý. Trong giai đoạn này, vai trò cha mẹ chuyển đổi từ trách nhiệm “dạy dỗ” (teaching/nurturing) đến “hướng dẫn” (guiding/facilitating).

Người cha người mẹ phải chấp nhận sự thay đổi từ “tập quyền” – cha mẹ là người nắm quyền quyết định tất cả những vấn đề quan trọng – đến “phân quyền” – cho phép con cái góp ý kiến và cùng quyết định những gì ảnh hưởng trực tiếp tới cuộc đời chúng. Đây không phải là chuyện dễ làm, nhất là khi cha mẹ tin là mình khôn ngoan hơn, từng trải hơn, nhiều kinh nghiệm đời hơn, v.v.. như câu tục ngữ “Trứng làm sao khôn hơn vịt”. Có thể trong một số gia đình Việt Nam hải ngọai, cha mẹ vẫn áp dụng nguyên tắc “áo mặc sao qua khỏi đầu” một cách hữu hiệu. Tuy nhiên, đa số gia đình chúng ta có lẽ nên “điều chỉnh” lại một tí để có sự dung hòa giữa Đông và Tây để bớt sự căng thẳng và xung đột giữa cha mẹ và con cái lứa tuổi teenagers. Cha mẹ có thể hướng dẫn con đi từ sự lê thuộc, nương tựa vào cha mẹ đến sự tương trợ. Đó là điển hình sự hòa hợp giữa Đông và Tây thích hợp cho gia đình người Việt hải ngọai. Lứa tuổi này với những phản kháng và chống đối là lứa tuổi “khó yêu” nhất. Tuy nhiên, đây là lúc cha mẹ cần “yêu” con nhất. Khi con cái biết chắc và tin tưởng vào tình yêu tuyệt đối của cha mẹ và gia đình, chúng sẽ từ từ vượt qua tất cả những khó khăn của lứa tuổi này để thành người. 

Ba nguyên tắc chúng tôi chia sẻ phần trên nghe thật đơn sơ nhưng không dễ áp dụng, trừ khi cha mẹ tin tưởng và yêu thương hết mực đối với con cái mình. Trên kệ tủ phòng ngủ và quanh nhà, chúng tôi chưng hình các con lúc chúng còn bé dại. Mỗi lần chúng tôi cảm thấy bực mình, khó chịu vì chúng thì chúng tôi nhìn vào những khuôn mặt bụ bẫm và ngây thơ đáng yêu của chúng và sự khó chịu, bực dọc từ từ tan biến...

Song Kim
Bài được chọn đăng ở trang chính của Thư Viện Toàn Cầu