MÙA HÈ ƠI !
Kỷ niệm năm nào vẫn thắm đây.
Tuổi thơ áo trắng khoác từng ngày
Phượng hồng chốn cũ còn tươi mãi
Áo trắng thưở nào gió vẫn bay
Ánh mắt trao ai khi tạm biệt
Nụ cười tặng bạn lúc chia tay
Xa nhau hối hả con đường mộng
Gặp lại hàn huyên thật đắm say.
CON NGOAN TRÒ GIỎI XƯA VÀ NAY.
Ngày xưa “con ngoan” có nghĩa là phải răm rắp nghe lời bố mẹ, cấm không được cãi người lớn.
Còn “trò giỏi” có nghĩa là phải cắm mặt học suốt ngày, hết học chính khóa ở trường lại đến các lớp học thêm, bét nhất cuối năm cũng phải được học sinh giỏi, xa hơn nữa thì phải đi thi thố hết quận, thành phố đến quốc gia.
Nay thì chiều hướng đó đang thay đổi, tiêu chuẩn vâng lời, giấy khen treo khắp nhà xem ra không còn là ưu tiên số 1 và duy nhất của người trẻ.
“Ngoan” bây giờ đôi khi lại bị coi là “đụt”, chỉ biết làm theo lời người lớn, không có chính kiến, không biết bảo vệ quan điểm của mình.
“Giỏi” bây giờ là phải năng động, tích cực tham gia hoạt động xã hội, có tinh thần cống hiến cho cộng đồng, cùng với đó là tư duy nhạy bén, biết nắm bắt cơ hội.
Thế hệ ông bà cha mẹ ta trước đây chỉ dám mơ về một công việc ổn định, một ngôi nhà của riêng mình và chăm chăm “phòng cơ tích cốc” cho tuổi già.
Người trẻ bây giờ thì hoàn toàn khác. Chúng coi trọng trải nghiệm hơn là sở hữu, sống hoàn toàn cho hiện tại thay vì lúc nào cũng nghĩ đến ngày mai xa xôi.
Nói cách khác, thời đại công dân toàn cầu sẽ rất khác so với thời con ngoan trò giỏi sau lũy tre làng. Vì thế dạy dỗ uốn nắn những đức tính, phẩm chất tốt cho con cái vẫn là việc các phụ huynh cần làm nhưng chúng ta cũng nên mở rộng tấm lòng.
QUY CHUẨN XÃ HỘI VÀ QUY CHUẨN THỊ TRƯỜNG
Margaret Clark, Judson Mills và Alan Fiske* đã đưa ra giả thuyết rằng chúng ta sống đồng thời trong hai thế giởi khác nhau - một với các quy chuẩn xã hội chiếm ưu thế, và một với quy chuẩn thị trường tạo ra các quy tắc,
Các quy chuẩn xã hội bao gồm những yêu cầu thân thiện giữa con người với con người Các quy chuẩn xã hội được bọc kín trong bản chất xã hội và nhu cầu cộng đồng của con người.
Các quy chuẩn này thường ấm áp nhưng rất mờ nhạt. Nó không đòi hỏi sự đáp trả tức thời: có thể giúp người hàng xóm di chuyển cái ghế bành, nhưng không có nghĩa là anh ta cũng phải sang nhà bạn và làm điều tương tự.
Thế giới thứ hai, thế giới được quy định bởi các quy chuẩn thị trường rất khác biệt. Sự trao đổi là rất sắc bén: Lương, giá cả, tiền thuê nhà, tiền lãi và chi phí lợi ích...
Những mối quan hệ thị trường đó không có nghĩa là xấu xa hay keo kiệt - thực tế là, các mối quan hệ này cũng bao hàm tính sáng tạo và lợi ich song phẳng, nhưng chúng ám chỉ tới các lợi ích so sánh và sự thanh toán tức thời.
Khi chúng ta đặt các quy chuẩn xã hội và quy chuẩn thị trường trên hai con đường riêng biệt, cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.
- Mọi người thường làm việc vì một lý do nào đó hơn là vì tiền bạc.
Quà tặng nằm ở đâu trong ranh giới giữa quy chuẩn xã hội và quy chuẩn thị trường
Kết quả thực nghiệm đã giải đáp cho vấn đề quà tặng này: Khi nhóm nhiên cứu hỏi những người qua đường xem họ có sẵn lòng giúp dỡ một chiếc sofa từ chiếc xe tải xuống hay không.
Chúng tôi cũng có được kết quả tương tự. Mọi người sẵn sàng làm việc không công, chỉ một món quà nhỏ cũng đủ để khiến họ vui vẻ giúp, nhưng khi được đề cập món quà đó tốn bao nhiêu tiền thì họ quay lưng từ chối ngay lập tức.
Điều này dẫn tôi tới ý nghĩ: khi bạn đang ở trong một nhà hàng để hẹn hò, đừng đề cập tới giá của các món ăn.
Đối với bạn, đây là một cơ hội để tạo ấn tượng cho buổi hẹn hò bằng thứ hạng của nhà hàng.
Nhưng nhắc lại điều đó nhiều lần, rất có thể bạn sẽ chuyển mối quan hệ của mình từ chuẩn xã hội sang chuẩn thị trường.
Có thể người bạn hẹn hò không nhận ra bữa ăn đó tốn của bạn bao nhiêu tiền, và bạn phải giữ cho mối quan hệ của mình trong phạm vi xã hội và tránh xa khỏi các quy chuẩn thị trường.
------
* Margaret Clark : nhà văn, Tiến sĩ giáo dục, tác giả của hơn 100 cuốn sách về các mối quan hệ, các vấn đề xã hội, tình bạn, tình yêu … Judson Mills : Nha sản xuất phim, diễn viên điện ảnh người Mỹ. Alan Fiske : Giáo sư, Tiến sĩ Tâm lý học và Nhân loại học thuộc Đại học Chicago.
