LA PALOMA CA KHÚC NỔI TIẾNG TRĂM NĂM TUỔI

 

Vào năm 492 trước Công Nguyên, linh hồn của những người thủy thủ ra đi trên một chiến hạm bị đắm trong cơn bão đã hóa thành những chú chim bồ câu bay vào đất liền để báo tin cho người thân, trao gửi những yêu thương cuối cùng… 

 

Đó là lý do mà bồ câu từ đó đã trở thành biểu tượng của hòa bình và yêu thương. Sự xúc động mãnh liệt từ câu chuyện này đã đem đến một kiệt tác âm nhạc cho nhân loại, một ca khúc dù đã 156 tuổi nhưng chưa hề già đi ở bất cứ góc phố nào trên thế giới: La Paloma. 

 

Câu chuyện về những người thủy thủ ra đi vĩnh viễn không trở về.

 

Ca khúc La Paloma (tên Việt: “Cánh buồm xa xưa”) bắt nguồn từ câu chuyện xưa về cuộc xâm lược xứ Hy Lạp của vua Darius I nước Ba Tư vào năm 492 trước Công nguyên, thời điểm mà chim bồ câu còn chưa được biết đến ở châu Âu. 

Lúc đó, hạm đội Ba Tư do đại tướng Mardonius chỉ huy đã gặp phải một trận bão ngoài khơi đỉnh Athos, nhiều thuyền chiến Ba Tư đã bị đắm trong trận bão này.

 

Người Hy Lạp đã nhìn thấy nhiều chú chim bồ câu bay ra khỏi các xác tàu Ba Tư bị đắm, bay qua biển mênh mông. Người ta đặt câu hỏi những chú chim bồ câu trắng này phải chăng là linh hồn của những thủy thủ hóa thân?

Hay những chú chim này mang về đất liền những thông điệp tình yêu cuối cùng của những thủy thủ đã bỏ mình giữa biển cả cho cha mẹ, vợ, con, người yêu?

Mối liên hệ cuối cùng của tình yêu vượt qua cả cái chết và sự chia ly đã được cất lên trong bài “Cánh buồm xa xưa” (bản thân cái tên tiếng Tây Ban Nha “La paloma” có nghĩa là “chim bồ câu”).

Trong khi lời bài hát ở các phiên bản ngoại ngữ có thể không đúng so với nguyên bản, tinh thần đó của bài hát vẫn được bảo tồn sau nhiều lần thu âm, dù dưới dạng nào và bài hát vẫn thể hiện được cao trào của sự chia ly với và đoàn tụ, cái chết và tình yêu vĩnh cửu.

 

Bồ câu trắng của hòa bình và tình yêu.

 

Từ câu chuyện xa xưa đó, chim bồ câu và ca khúc Paloma đã trở thành biểu tượng của tình yêu vĩnh cửu và ước vọng hòa bình.

Trong các cuộc chiến tranh, chim bồ câu còn được huấn luyện để đưa thư, và có rất nhiều những bức thư tình mà những chú chim bồ câu đã giúp kết nối giữa người ở nhà và người ra chiến trận, những bức thư thông báo kết thúc chiến tranh.

 

Chính trên bến cảng La Habana, nhạc sĩ người Tây Ban Nha Sebastian Iradier từ cảm hứng của câu chuyện xưa và đàn bồ câu trắng đã sáng tác nên kiệt tác bất hủ này, khi ông đến thăm Cuba vào năm 1861 và bài hát ra đời khoảng vào năm 1863.

 

 

Ảnh hưởng của thể loại nhạc Habanera, một kiểu nhạc dance rất phổ biến ở Cuba trong thế kỉ 19 thường đã tạo nên những giai điệu rất khác biệt cho La Paloma, và dù được dịch ra ở thứ tiếng nào, và chơi bằng loại nhạc cụ nào đi nữa thì ai đều cũng có thể cảm nhận được khát khao về tình yêu và hòa bình được truyền tải trong bài hát này.

Khi lời hát du dương cất lên, người ta có cảm giác trái tim như tan chảy…

 

Thuyền ai đang lênh đênh vượt sóng biếc cho tan vơi cơn sầu

Ai đang đắm đuối trên lưng muôn con sóng xanh bạc đầu

Biệt ly sao chua cay làm mắt ướt tóc xanh nay phai màu

Nhớ mãi, nhớ mãi môi em cười khi bến xa con tàu…

 

Kỷ niệm đẹp có thể không phải vì nó vui hay buồn, mà vĩnh viễn không bao giờ trở lại với chúng ta nữa… Hãy vững bước vượt lên mọi nghịch cảnh để mỉm cười.

 

Hà Phương Linh

Ở Việt Nam, mấy mươi năm về trước, Từ Vũ và Phạm Duy viết lời Việt cho La Paloma và đặt tựa đề là “Cánh Buồm Xa Xưa”.

 

 

 

 

 

 

 

Trẻ mãi ca khúc “xuân và tuổi trẻ”

 

TRẺ MÃI CA KHÚC “XUÂN VÀ TUỔI TRẺ”

 

“Xuân và tuổi trẻ” với lời Thế Lữ, nhạc La Hối đã trở thành bài hát kinh điển không thể thiếu mỗi dịp sum vầy đón Tết của người Việt, nay đã hơn 70 năm.

Ta hát ca đón mừng xuân mới, Ta hát ca cho lòng thêm hăng hái. Tết Việt còn thì bài hát vẫn tồn mãi theo thời gian.

Năm 1946, văn thi sĩ kiêm đạo diễn kịch Thế Lữ cùng nhóm nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát, Văn Chung… trong đoàn Ca Vũ Nhạc Anh Vũ đến Hội An trình diễn, đã rất yêu thích giai điệu của bài “Xuân & tuổi trẻ”, lúc bấy giờ gọi theo tiếng Pháp là “Printemps & jeunesse” và chưa có lời ca của nhạc sĩ La Hối.

Tìm hiểu cuộc đời tài hoa của người nhạc sĩ sớm hy sinh vì đại nghĩa dân tộc, Thế Lữ rất xúc động nên đã xin phép gia đình nhạc sĩ La Hối được viết lời cho nhạc phẩm giá trị nầy. Sau đó, Nguyễn Xuân Khoát soạn hòa âm, Văn Chung soạn vũ điệu và khi trình diễn đã làm nức lòng người dân phố Hội.

Từ thời điểm đó, “Xuân & tuổi trẻ” là bản nhạc mang tính trẻ trung, vui tươi, lành mạnh… không thể thiếu trong mọi nhà Việt Nam mỗi độ Xuân về!

Cả Trong kháng chiến, Xuân và tuổi trẻ theo đoàn quân vào tận chiến khu, lên Việt Bắc, vào miền Nam và vang xa tận hải ngoại...

Đến hôm nay, ca khúc “Xuân và tuổi trẻ” với ca từ của Thế Lữ đã trở thành bài hát kinh điển không thể thiếu mỗi dịp sum vầy đón Tết của người Việt.

 

Lời Bài Hát: Thế Lữ

"Ngày thắm tươi bên đời xuân mới
Lòng đắm say bao nguồn vui sống
Xuân về với ngàn hoa tươi sáng,
Ta muốn hái muôn ngàn đóa hồng...”

“Xuân thắm tươi, én tung bay cao tít trời
Vui sướng đi, cao tiếng ca mừng vui reo
Đừng để lòng thổn thức tình mê đắm
Ta trẻ vui, ta trẻ vui đời xuân thắm tươi…”

“Vui sướng đi cho đời tươi sáng,
Vui sướng đi cho lòng thêm tươi,
Ta hát ca đón mừng xuân mới,
Ta hát ca cho lòng thêm hăng hái…”

“Hát vang lên đời ta thắm tươi
Tết xuân huy hoàng muôn sắc hoa
Tiết xuân êm đềm muôn tiếng ca
Hát vang hòa lòng thêm hăng hái…”

Nhạc La Hối 

Nhạc sĩ La Hối, tên thật là La Doãn Chánh, sinh năm 1920 tại Hội An.

Tương truyền, nét nhạc này được dùng làm ám hiệu cho hoạt động Hội kín mà La Hối tham gia với vai trò thủ lĩnh.

Phát xít Nhật đã theo dõi và phát hiện ra tung tích, kết quả là cả mười nhân vật trong phong trào kháng Nhật, trong đó có La Hối bị đem xử trảm dưới chân núi Phước Tường, Quảng Nam vào ngày 30/5/1945. Ông đã “chết” vì đoạn nhạc dạo của “Xuân và tuổi trẻ”.

Cố vấn âm nhạc Nguyễn Thụy Kha cho biết, ca khúc được nhạc sĩ sáng tác vào thời điểm hệ trọng, báo trước hy vọng về ngày Độc lập. Tên gốc của ca khúc là Le printemps et la jeunesse được nhạc sĩ sáng tác vào năm 1944.

 

 

Âm nhạc liều thuốc diệu kỳ đối với cuộc sống

 

ÂM NHẠC LIỀU THUỐC DIỆU KỲ ĐỐI VỚI CUỘC SỐNG

 

Tiếng hát ru là liều thuốc ngủ đối với trẻ nhỏ, nghe bản nhạc êm đềm sau một ngày lao động vất vả, con người cảm thấy toàn thân thư thái, trái tim đập nhẹ nhàng và đầu óc trở nên thanh thản. Vì sao âm thanh có nhiều sức mạnh như vậy?

 

Con người nguyên thuỷ ở đâu cũng nghe thấy âm thanh. Con người chìm đắm trong âm thanh tự nhiên. Tiếng gió thổi, tiếng lá cây xào xạc, tiếng gà gáy, tiếng chim hót… Rất lâu trước khi tự mình soạn nhạc, từ thuở khai thiên lập địa, con người đã là một phần của bản nhạc thiên nhiên.

 

Trở thành một bộ phận cấu thành của bản nhạc vĩ đại ấy, con người còn một lý do nữa: bản thân cũng là nguồn gốc sinh ra một loại âm thanh. Âm thanh nhiều tuổi nhất-được đánh giá chủ yếu bởi sức mạnh thông tin của nó-chính là tiếng khóc chào đời.

 

Cùng với sự phát triển của nền văn minh, tỷ lệ giữa các âm thanh tự nhiên và âm thanh do con người tạo ra cũng thay đổi. Càng gần thời hiện đại, càng ít tiếng vọng tự nhiên.

Trong những nền văn hoá lạc hậu, âm thanh tự nhiên chiếm tới 69 % tất cả âm thanh đập vào tai con người.

Những tiếng động xuất phát từ máy móc và công cụ sản xuất thời đó chỉ chiếm khoảng trên dưới 5 %.

Ngày nay mối tương quan ấy gần như quay ngược hẳn-chỉ có 6 % chảy từ các nguồn tự nhiên, và tới 68 % là âm thanh do máy móc và công cụ tạo nên.

 

Mozart, hoàng đế

Âm nhạc cổ điển được sử dụng để loại bỏ stress, kích thích trí tuệ và làm dịu nỗi đau. Đó là công cụ cơ bản của những nhà liệu pháp âm nhạc, tức các chuyên gia chữa bệnh bằng âm thanh. Âm thanh có thể kích động hoặc an ủi. “Có tác dụng kích thích rõ rệt là giai điệu giải phóng ham muốn nhảy múa, vỗ tay hoặc ôm ấp nhau.

 

Khá nhiều trong những tác phẩm loại này có giai điệu gần với nhịp đập hàng ngày của trái tim hoặc nhanh hơn một chút.

Như giải thích của chuyên gia âm nhạc trị liệu nổi tiếng Ba lan, TS. Vlađisoap Pitak, có tác dụng an thần là dòng nhạc êm dịu và giàu nhạc điệu, không có những âm hưởng mạnh mẽ, những thay đổi độ cao âm thanh đột ngột, còn nhịp độ và giai điệu làm chúng ta liên tưởng đến hoạt động của trái tim trong lúc ngủ.

 

âm nhạc Mozart

Ngay từ những năm 50, thế kỷ trước, chuyên gia Tai-Mũi-Họng và Thần kinh học Pháp, GS. Alfred Tomatis đã khẳng định, tai người không chỉ là cơ quan thính giác. Nó còn thực hiện nhiệm vụ tạo năng lượng cung cấp cho vỏ não.

Kết quả công trình nghiên cứu của GS. Tomatis đã chứng minh rằng, những âm thanh có tần số cao có tác dụng cải thiện tính tích cực của trí tuệ, còn những âm thanh tần số thấp-có tác dụng ngược lại, thường mang lại sự mệt mỏi.

Theo GS. Tomatis, những âm thanh cao thường thấy trong những bản dân ca miền núi châu Âu hoặc một số tác phẩm của thiên tài âm nhạc Mozart.

Tác dụng tích cực của những tác phẩm âm nhạc Mozart đối với tình cảm con người đã biết từ lâu và đến cuối thế kỷ XX được giới chuyên gia đặt tên là “hiệu ứng Mozart”.

 

Dù lập luận âm nhạc này là yếu tố kích thích sự gia tăng vận chuyển các xung điện thần kinh không thuyết phục được tất cả giới nghiên cứu, song mọi người đều thừa nhận rằng “quả thực những tác phẩm của Mozart có tác dụng nhất định”.

Nó tạo điều kiện thuận lợi cho lao động sáng tạo, làm hài hoà hoạt động của trái tim và loại bỏ stress.

Thậm chí có một công trình nghiên cứu còn kết luận rằng, đến cây cỏ cũng phát triển nhanh hơn, một khi “được nghe” nhạc của thiên tài.

 

Nhạc sỹ nổi tiếng Ba lan, bà Barbara Romanowska, nghệ sỹ chuyên tuyển chọn các tác phẩm âm nhạc có tác dụng cải thiện sức khoẻ, tác giả cuốn sách viết về tác dụng chữa bệnh của âm nhạc khẳng định rằng, ngay việc chọn nhạc để nghe của mỗi người cũng không phải là việc làm tình cờ.

Hoàn toàn theo cảm tính, chúng ta thường chọn tác phẩm, trong đó bản thân tìm thấy tần số rung động của chính mình.

Mỗi người có tần số âm thanh của riêng mình, làn sóng của riêng mình.

 

Các chuyên gia âm nhạc trị liệu nhất trí rằng, âm nhạc là ân nhân của chúng ta, một khi nó mang lại cảm giác thú vị cho lỗ tai. Nhưng tác phẩm độc hại-trái lại, có thể làm chúng ta cáu giận, bởi chúng làm rối loạn nhịp điệu nội tâm.

 

Điều quan trọng, là chỉ nên nghe những tác phẩm, mà bản thân thực sự yêu thích, bởi ai cũng có thể tự soạn cho mình những “đơn thuốc âm nhạc”: để có giấc ngủ ngon, để an thần hoặc gây không khí vui vẻ.