“BÂNG KHUÂNG” – QUỲNH
GIAO, MỘT CA KHÚC VẠN NGƯỜI MÊ
Ca
sĩ Quỳnh Giao có giọng ca soprano, thanh, mỏng và có kỹ thuật cao về đơn ca và
hát bè. Danh ca Châu Hà đã từng nói: “tiếng hát Quỳnh Giao vẫn trong, chưa hề
vẩn đục, tôi đặt tên cho giọng hát này là giọng hát thủy tinh (crystal)”
Quỳnh
Giao có ngón đàn piano khá điêu luyện – tuy không trình tấu solo – và chị có
sáng tác năm 1965 một ca khúc tựa đề “Bâng Khuâng” âm điệu cổ điển, một ca khúc
được nhiều người yêu thích.
-------
Quỳnh Giao (1946-2014) là một nữ ca sĩ Việt Nam, tên thật
là Nguyễn Phước Công Tằng Tôn Nữ Đoan Trang, sinh ngày 8 tháng 11 năm 1946 tại
làng Vỹ Dạ, Quỳnh Giao sinh ra trong gia đình dòng dõi hoàng tộc ở Huế, là con
gái của Minh Trang, nữ danh ca của tân nhạc những năm đầu thập niên 40.
Video :
https://youtu.be/yKmZpvYu5c4?si=rvluP4WsPM68jT9H
Hơn
ba thập niên sau ngày qua đời, tên tuổi của Dalida vẫn tỏa hào quang sáng ngời,
cho dù đã bao năm khuất bóng.
Các
bản tình ca gắn liền với tên tuổi của Dalida, ngay từ những năm tháng đầu đời,
khi cô vừa mới đến Pháp lập nghiệp. Dòng nhạc lãng mạn trữ tình trở thành dấu
ấn của giọng ca có lối luyến láy mượt mà, âm hưởng khác lạ.
Sự nghiệp của Dalida trong giai đoạn đi biểu diễn thường xuyên ở nước ngoài. Đó
là thời kỳ Dalida thành công với những bản nhạc phóng tác sang tiếng Tây Ban
Nha (Los niños del Pireo, La violetera) tiếng Anh (Born to sing / Mourir sur
scène hay He must have been eighteen / Il venait d'avoir 18 ans) ….
Những
giai điệu rất ăn khách chẳng hạn như " Love in Portofino" hay "
Histoire d'un amour" từng được tác giả Anh Băng đặt thêm lời Việt thành
"Chuyện tình yêu".
Tai Pháp, vài năm sau khi Dalida tự kết liễu cuộc đời vào năm 1987, em trai của
nữ danh ca là nhà sản xuất Orlando đã cố gắng duy trì di sản do người chị để
lại, qua việc phát hành các bài hát của Dalida với lối hoà âm mới, hợp với thị
hiếu của giới trẻ hiện thời.
Điều
đó có thể giải thích vì sao câu lạc bộ những người hâm mộ Dalida có đến một
phần ba là giới trẻ dưới 25 tuổi, thuộc nhiều quốc tịch khác nhau. Tên tuổi của
Dalida tiếp tục là nguồn cảm hứng cho nhiều dự án ghi âm "mới". Vầng
hào quang vẫn sáng ngời thành công, cho dù đã bao năm khuất bóng.
Video https://www.youtube.com/watch?v=CoVM_i0k6gs&t=106s
Vào năm 492 trước Công Nguyên, linh hồn của những người thủy thủ ra đi
trên một chiến hạm bị đắm trong cơn bão đã hóa thành những chú chim bồ câu
bay vào đất liền để báo tin cho người thân, trao gửi những yêu thương cuối
cùng…
Đó là lý do mà bồ câu từ đó đã trở thành biểu tượng của hòa bình và yêu
thương. Sự xúc động mãnh liệt từ câu chuyện này đã đem đến một kiệt tác âm nhạc
cho nhân loại, một ca khúc dù đã 156 tuổi nhưng chưa hề già đi ở bất cứ góc phố
nào trên thế giới: La Paloma.
Câu chuyện về những người thủy thủ ra đi vĩnh viễn không trở về.
Ca khúc La Paloma (tên Việt: “Cánh buồm xa xưa”) bắt nguồn từ câu chuyện
xưa về cuộc xâm lược xứ Hy Lạp của vua Darius I nước Ba Tư vào năm 492 trước
Công nguyên, thời điểm mà chim bồ câu còn chưa được biết đến ở châu Âu.
Lúc đó, hạm đội Ba Tư do đại tướng Mardonius chỉ huy đã gặp phải một trận
bão ngoài khơi đỉnh Athos, nhiều thuyền chiến Ba Tư đã bị đắm trong trận bão
này.
Người Hy Lạp đã nhìn thấy nhiều chú chim bồ câu bay ra khỏi các xác tàu Ba
Tư bị đắm, bay qua biển mênh mông. Người ta đặt câu hỏi những chú chim bồ câu
trắng này phải chăng là linh hồn của những thủy thủ hóa thân?
Hay những chú chim này mang về đất liền những thông điệp tình yêu cuối
cùng của những thủy thủ đã bỏ mình giữa biển cả cho cha mẹ, vợ, con, người yêu?
Mối liên hệ cuối cùng của tình yêu vượt qua cả cái chết và
sự chia ly đã được cất lên trong bài “Cánh buồm xa xưa” (bản thân cái tên
tiếng Tây Ban Nha “La paloma” có nghĩa là “chim bồ câu”).
Trong khi lời bài hát ở các phiên bản ngoại ngữ có thể không đúng so với
nguyên bản, tinh thần đó của bài hát vẫn được bảo tồn sau nhiều lần thu âm, dù
dưới dạng nào và bài hát vẫn thể hiện được cao trào của sự chia ly với và
đoàn tụ, cái chết và tình yêu vĩnh cửu.
Bồ câu trắng của hòa bình và tình yêu.
Từ câu chuyện xa xưa đó, chim bồ câu và ca khúc Paloma đã trở thành
biểu tượng của tình yêu vĩnh cửu và ước vọng hòa bình.
Trong các cuộc chiến tranh, chim bồ câu còn được huấn luyện để
đưa thư, và có rất nhiều những bức thư tình mà những chú chim bồ câu
đã giúp kết nối giữa người ở nhà và người ra chiến trận, những bức
thư thông báo kết thúc chiến tranh.
Chính trên bến cảng La Habana, nhạc sĩ người Tây Ban Nha Sebastian
Iradier từ cảm hứng của câu chuyện xưa và đàn bồ câu trắng đã sáng tác nên
kiệt tác bất hủ này, khi ông đến thăm Cuba vào năm 1861 và bài hát ra đời
khoảng vào năm 1863.
Ảnh hưởng của thể loại nhạc Habanera, một kiểu nhạc dance rất
phổ biến ở Cuba trong thế kỉ 19 thường đã tạo nên những giai điệu
rất khác biệt cho La Paloma, và dù được dịch ra ở thứ tiếng nào, và chơi
bằng loại nhạc cụ nào đi nữa thì ai đều cũng có thể cảm nhận được khát khao về
tình yêu và hòa bình được truyền tải trong bài hát này.
Khi lời hát du dương cất lên, người ta có cảm giác trái tim như tan chảy…
Thuyền ai đang lênh đênh vượt sóng biếc cho tan vơi cơn sầu
Ai đang đắm đuối trên lưng muôn con sóng xanh bạc đầu
Kỷ niệm đẹp có thể không phải vì nó vui hay buồn, mà vĩnh viễn không bao
giờ trở lại với chúng ta nữa… Hãy vững bước vượt lên mọi nghịch cảnh để mỉm
cười.
Hà Phương Linh
Ở Việt Nam, mấy mươi năm về trước, Từ Vũ và Phạm Duy viết lời Việt cho La
Paloma và đặt tựa đề là “Cánh Buồm Xa Xưa”.
