SỨC MẠNH NGÔN TỪ VÀ NGHỆ THUẬT KHIÊM NHƯỜNG TRONG VĂN HÓA GIAO TIẾP

Ngôn từ không chỉ là phương tiện truyền đạt thông tin mà còn là một loại “chất liệu mềm” dùng để xây dựng, nuôi dưỡng và duy trì các mối quan hệ xã hội.

 

Cách một người sử dụng ngôn ngữ – từ lựa chọn từ ngữ, giọng điệu cho đến cấu trúc câu – phản ánh không chỉ học thức mà còn biểu hiện tinh tế tâm thế sống, đặc biệt là văn hóa khiêm nhường. Một trong những biểu hiện nổi bật của nét văn hóa này là việc người nói thường hạ mình, đặt người khác ở vị trí cao hơn, tốt hơn – không phải để tự ti, mà để tạo nên sự hài hòa trong quan hệ.

 

“Bồ” – từ ngữ nhỏ, tình cảm lớn

Hãy bắt đầu với một ví dụ đời thường: “Cho mình mượn cây bút chút nha bồ”. Khi nói “bồ”, người nói đã chủ động hạ thấp khoảng cách, đồng thời trao cho người nghe vị trí của một người được tin cậy, được ưu ái. Trong câu nói này, người nói không áp đặt, mà nhờ cậy – tạo ra một sự trao đổi mềm mại, dễ chịu và dễ được chấp nhận. Chữ Bồ còn mang hàm nghĩa khen ngợi đối phương: nguòi tốt bụng, có tấm lòng sẵn sàng giúp đỡ người khác.

 

Cách dùng từ như “nhờ bồ giúp”, “cũng may là có bạn”, “học hỏi từ bạn nhiều lắm”… là những ví dụ điển hình của việc “hạ mình nâng người”. Nó phản ánh một tinh thần: mình có thể làm được, nhưng vẫn chọn cách nói khiến người kia cảm thấy mình quan trọng, mình được cần đến.

 

Trong giao tiếp hàng ngày, đặc biệt trong văn hóa miền Nam Việt Nam, ta còn bắt gặp hàng loạt cách nói khéo léo, đầy ẩn ý nhân văn: “Phiền bồ chút nha”, “Không có bồ chắc tiêu mình rồi”, “Cho mình ké chút xíu nha”… Tất cả đều dùng lối diễn đạt khiêm cung – để người nghe không bị đặt vào thế phải từ chối thẳng, mà thấy nhẹ nhàng, vui lòng giúp đỡ.

 

Khi ngôn ngữ trở thành chiếc cầu nâng đỡ tinh thần

 

Ngôn từ khiêm nhường, mềm mỏng không chỉ giúp ta duy trì mối quan hệ tốt mà còn có thể trở thành liều thuốc tinh thần cho người khác.

Một lời khen nhẹ, một lời nhờ cậy có chủ ý đặt người kia vào vai trò quan trọng có thể khiến người ta cảm thấy mình có ích, có vị trí – điều mà ai trong chúng ta cũng cần để thấy mình có ý nghĩa trong cuộc sống.

 

Bởi vậy, trong dòng chảy văn hóa, nghệ thuật giao tiếp không nằm ở chỗ nói thật hay, mà ở chỗ nói để người khác cảm thấy mình tốt hơn, được nâng lên. Đó là khi lời nói không còn là công cụ của cái tôi, mà trở thành chiếc cầu tinh thần giữa người với người.

 

Sức mạnh của ngôn từ không nằm ở âm lượng, mà ở chỗ nó làm người khác muốn lắng nghe. Và đôi khi, chỉ một chữ “bồ” nhẹ nhàng cũng đủ để biến một yêu cầu thành lời kết nối. Văn hóa khiêm nhường – chính là lớp hoa văn ẩn sau từng câu nói thường ngày của con người, làm nên cái duyên, cái tình, và cái chiều sâu của giao tiếp phương Đông.

 

Mỹ Mỹ