NHÂN VÔ THẬP TOÀN
Câu tục ngữ “Nhân vô thập toàn” rất
quen thuộc với người Việt. Thông thường người ta thường lý giải về câu này là:
con người không ai hoàn hảo cả mười phần, ý nói người ta ai cũng có ưu điểm và
nhược điểm. Nhưng không chỉ vậy, nội hàm thật sự của câu này vô cùng thâm sâu,
có thể khiến con người đề cao cảnh giới của bản thân.
Một
số người hay dựa vào câu tục ngữ này để tự tha thứ cho lỗi lầm, những khuyết
điểm mình mắc phải. Nhưng từ một hướng nhìn khác thì ý nghĩa của nó hoàn toàn
trái lại. “Nhân vô thập toàn” có ý chỉ rằng, dù con người
thông minh tài trí đến mức nào thì cũng chưa thể hoàn hảo được.
Vậy
nên cần phải sửa chữa những lỗi lầm, những khuyết điểm của bản thân, vẫn cần
phải nghe những lời phê bình hay răn bảo của người khác.
Cổ
nhân nêu câu này là nhằm mục đích sửa chữa cho người ta đến chỗ hoàn hảo, chớ
không phải để cho người ta ngày một xấu thêm, mỗi ngày một thêm khuyết điểm.
Vậy nên cùng một câu nói, nếu mang tư tưởng cố chấp, không muốn thay đổi thì dễ
dàng hiểu sai ý nghĩa, từ đó có cái cớ để bám víu mà nuôi dưỡng những khiếm
khuyết của bản thân, như thế đối với người ấy chỉ có hại mà không có điểm lợi
nào.
Ngoài
ra, “Nhân vô thập toàn” còn có một nội hàm tốt đẹp khác đó là:
sống trên đời, để làm vừa lòng tất cả mọi người là một việc dường như không
thể. Thế gian này có lý tương sinh tương khắc, vậy nên nếu có người yêu mến,
thì cũng có người chán ghét; có người khen ngợi, thì ắt cũng có người chê bai.
Bởi
vậy, thay vì cứ chầm chầm nhìn ra bên ngoài xem khen chê thì ta hãy tự nhìn vào
nội tâm, tu dưỡng bản thân; liên tục rèn giũa tài năng và đức hạnh thì sẽ sớm
đạt được niềm hạnh phúc tự tại.
Nói
về hàm nghĩa này, có câu chuyện về vị tướng tài ba Hứa Kính Tôn vào thời vua
Đường Thái Tông như sau:
Một
ngày nọ, vua Đường Thái Tông hỏi Hứa Kính Tôn: “Trẫm thấy khanh không
phải là phường sơ bạc, sao lại có nhiều điều tiếng về khanh?”
Hứa
Kính Tôn cung kính đáp: “Thưa bệ hạ! Mùa xuân mưa tầm tã như dầu, khiến
nông dân vui mừng vì mùa màng tươi tốt, nhưng những kẻ bộ hành lại vì đường đi
trơn trượt mà khó chịu.
Trăng
mùa thu sáng tỏ vằng vặc như gương treo trên trời, thi nhân nâng chén thưởng
nguyệt, thích thú ngâm thơ, nhưng kẻ đạo chích (ăn trộm) lại vì ánh Trăng quá
sáng mà căm ghét.
Thiên
địa vốn vô tư không thiên vị, nhưng chuyện nắng mưa vẫn bị thế nhân oán trách.
Hạ thần vốn không phải người vẹn toàn thì làm sao tránh khỏi điều tiếng chỉ
trích chê bai?“
“Cho
nên hạ thần nghĩ, với lời thị phi thì nên bình tâm suy xét. Thiên tử tin lời
thị phi thì quan thần bị hại; cha mẹ tin lời thị phi khiến con cái bị ruồng bỏ;
vợ chồng tin lời thị phi ắt gia đình ly tán. Điều tiếng của thế gian độc hơn
rắn rết, bén hơn lưỡi giáo gươm đao, giết người không thấy máu”.
Vậy
nên, miệng là của người khác, thị phi là chuyện trong thiên hạ. Sống ngay thẳng
thì không có gì phải hổ thẹn, càng không phải bận lòng bởi những điều tiếng chê
bai.
Chúng
ta không thể thay đổi suy nghĩ của tất cả mọi người; nhưng có thể thay đổi vận
mệnh của chính mình.
Đối
với lời nói là của người khác, không nên quá đặt nặng, đừng để chuyện thị phi
quyết định cuộc sống của mình có hạnh phúc hay không. Việc quan trọng và cần
làm hơn chính là thường xuyên nhìn lại bản thân, thay đổi chính mình, trau dồi
rèn giũa bản thân ngày một tốt hơn!
Theo
tinhhoa.net