Nguyễn Trãi lấy thiện nghĩa, chí nhân để diệt hung tàn

Con người Nguyễn Trãi là sự hoà trộn của Nho giáo, Phật Giáo và Đạo giáo

Trong tác phẩm “Bình Ngô Đại Cáo” bất hủ của mình, Nguyễn Trãi viết:

“Đem đại nghĩa để thắng hung tàn

Lấy chí nhân để thay cường bạo”

Có thể thấy tinh thần nhân nghĩa, lấy thiện nghĩa, chí nhân để diệt hung tàn, trấn áp cường bạo là tư tưởng chủ đạo của cả một đời Nguyễn Trãi. Bậc chính nhân, quân tử luôn lấy thiện đãi người, dùng khoan dung, độ lượng cải biến nhân tâm.

Nguyễn Trãi lấy 3 tấc lưỡi của mình mà khiến hàng vạn quân giặc phải cởi giáp quy hàng, tâm phục khẩu phục, dùng một ngọn bút lông mà cương nghị, sắc sảo chẳng kém gì kiếm đao. Khí chất ấy người phàm thực không dễ có được vậy.

Theo “Đại Việt sử ký toàn thư“, cuối năm 1427, quân Lam Sơn giành được thế chủ động, bao vây chặt 8 vạn quân Minh ở Đông Quan. Các tướng sĩ đều muốn đánh lấy Đông Quan, dùng máu quân Minh để rửa nhục, báo thù cho bách tính vô tội từng chết trong tay quân giặc. Tuy nhiên, Nguyễn Trãi đã cân nhắc đến an nguy của bách tính, phân tích chỗ mạnh yếu của quân địch và khuyên Lê Lợi nghị hòa, cho đối phương một con đường sống. Theo ông, đánh thành để trả thù vào lúc đó không phải là việc khó khăn nhưng sẽ khiến nhiều người thiệt mạng, đôi bên cùng tổn thương, ngọc đá đều nát.