Y học cổ truyền trong xử lý cấp cứu và điều trị đột quỵ

Lương y Võ Hà

Đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu hiện nay ở khắp nơi trên thế giới. Theo số liệu gần đây, mỗi năm mước ta có khoảng 200.000 người bị đột quỵ và hơn 100.000 người tử vong. Trong khi “thời gian vàng” là yếu tố quan trọng trong chữa trị đột quỵ và việc sử dụng thuốc tiêu sợi huyết tPA vẫn còn khá hiếm hoi thì vẫn có những trường hợp người bệnh đã vượt qua được cơn đột quỵ nguy hiểm bằng biện pháp dân gian chích lể.

“Thời gian vàng” trong điều trị đột quỵ

Với trình độ phát triển của y học hiện nay, các chuyên gia tim mạch cho biết những trường hợp đột quỵ có thể được chữa khỏi hoàn toàn nếu được đưa đến cơ sở y tế trong vòng 3 giờ đầu tiên. Khoảng thời gian này ngắn ngủi nhưng vô cùng quý giá thường được gọi là “thời gian vàng”. Sau thời gian này, đột quỵ dễ gây ra những tổn thương não không thể phục hồi, dẫn đến tử vong hoặc tàn phế suốt đời.

Gần đây, một vài bệnh viện lớn tại Việt Nam đã ứng dụng thành công kỹ thuật “bơm thuốc qua đường động mạch”, thuốc tiêu sợi huyết được bơm trực tiếp trực tiếp đến cục huyết khối qua một ống dẫn từ động mạch đùi. Phương pháp mới này được dùng trong một số trường hợp chống chỉ định với điều trị tiêu sợi huyết đường truyền tĩnh mạch, lượng thuốc dùng sẽ được tiết kiệm hơn, đặc biệt có thể kéo dài “thời gian vàng” đến 6 giờ thay vì 3 giờ.

3 dấu hiệu nhận dạng đột quỵ bằng phương pháp STR: Smile: Hãy thử mỉm cười. Người đó không thể mỉm cười được. Talk: Yêu cầu người đó nói một câu đơn giản, ví dụ: “Hôm nay trời đẹp”. Người đó không thể nói hoặc nói ngọng, nói không tròn tiếng. Raise: Hãy yêu cầu người đó nâng hai cánh tay hoặc hai bàn tay lên. Người đó không thể nâng hai cánh tay, yếu hoặc liệt hẳn một bên.

Tại TP. HCM, có thể đưa bệnh nhân đến ngay Bệnh viện Chợ Rẫy, Nhân dân Gia Định, Nhân dân 115, Cấp cứu Trưng Vương, BV 175, BV An Bình… Việc đưa bệnh nhân đến các phòng khám hoặc các bệnh viện đa khoa thông thường chỉ làm chậm trễ, vuột mất “thời gian vàng” trong điều trị đột quỵ.

Ngoài ra xử lý sơ cứu theo Y học cổ truyền bằng cách chích lể và nặn máu ra từ 10 đầu ngón tay của bệnh nhân có cần thiết hay không vẫn còn đang là vấn đề tranh cãi. Thật ra, những thao tác cấp thời, đơn giản và rất kinh tế này chỉ tốn không quá 5 phút, thậm chí có thể thực hành  trong khi người bệnh đã được đưa lên xe cấp cứu. Dù không chữa khỏi tất cả mọi trường hợp, với tác dụng giải phong, hóa ứ, kích hoạt lưu thông khí huyết, cách cấp cứu này cũng có thể giảm bớt nguy cơ trong khi bệnh nhân chờ đợi để được chẩn đoán chuyên sâu.

Chích lể cấp cứu đột quỵ

Chích lể là một liệu pháp đã được sử dụng tại nhiều nước Châu Á từ hàng ngàn năm về trước để chữa nhiều loại bệnh, nhất là các chứng có ứ huyết như đột quỵ. Những đầu ngón tay là vị trí của Thập tuyên huyệt, nơi tập trung nhiều đầu dây thần kinh rất nhạy cảm. Theo thuyết phản xạ thần kinh cũng như thuyết toàn đồ, đầu ngón tay tương ứng với phần đầu của cơ thể và đỉnh nhọn của ngón tay tương ứng với huyệt Bách hội ở đỉnh đầu. Ngoài ra động tác chích lể lại có tính “tả” và kích thích rất mạnh. Do đó, động tác chích lể các đầu ngón tay là biện pháp đặc hiệu để kích thích tinh thần và khu phong hóa ứ ở khu vực đầu cũng như não bộ. Động tác này vừa có thể ngăn chặn hoặc phục hồi não từ tình trạng hôn mê, lại vừa có thể loại bỏ tức thời yếu tố “phong”, nguyên nhân trực tiếp gây ra tai biến. Mặt khác, tác động vào các đầu ngón tay cũng là gián tiếp tác động vào huyệt Bách hội nên có ý nghĩa kích hoạt sự thăng giáng của các đường kinh dẫn đến thông kinh hoạt lạc, tiêu trệ hóa ứ, giúp giải quyết việc ứ huyết và điều hòa kinh khí toàn thân.

Thực hành:

Bệnh nhân đột quỵ được cấp cứu tại Bệnh viện Nhân dân 115 (ảnh: Internet)

Đặt bệnh nhân nằm xuống nhẹ nhàng ở tư thế đầu nằm nghiêng, đầu hơi nâng nhẹ. Lau đờm, dãi và tháo bỏ các vật trong miệng như: thức ăn, răng giả… để làm thông thoáng đường thở. Tránh tối đa việc xê dịch người bệnh để không làm trầm trọng thêm tình trạng xuất huyết.

Tìm ngay một cây kim khâu, hơ đầu kim trên lửa để sát trùng. Lần lượt chích lể 10 đầu ngón tay của người bệnh. Dùng bàn tay trái giữ lấy lóng cuối chỗ gần đầu ngón tay của người bệnh, dùng 3 ngón tay cái, ngón trỏ và ngón giữa của bàn tay phải cầm kim chích nhanh vào chỗ cao nhất của đầu ngón tay người bệnh. Rút kim ra và nặn nhẹ từ chỗ đã chích ra một hay hai giọt máu. Lần lượt chích và nặn máu cả 10 đầu ngón tay.

Nếu miệng hoặc mắt người bệnh lệch sang một bên, hãy chích lể thêm hai huyệt Nhĩ tiêm ở chỗ cao nhất của vành tai. Dùng bàn tay trái bóp nhẹ vào phần trên của vành tai của người bệnh và chích vào chỗ cao nhất của vành tai. Nặn ra một vài giọt máu. Một số người đã chích lễ dái tai thay cho huyệt Nhĩ tiêm với cùng công dụng.

Đến đây, chúng ta có thể an tâm chuyển người bệnh đến cơ sở y tế để được kiểm soát và chăm sóc các bước tiếp theo. Vấn đề còn lại là tuân thủ chế độ sinh hoạt, ăn uống và luyện tập hợp lý để tăng cường sức đề kháng và kiểm soát các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến tái đột quỵ như cao huyết áp, cholesterol trong máu cao, béo phì, tiểu đường, stress…

(Theo Kiến thức ngày nay)

Tham khảo thêm

Cấp cứu người bị tai biến mạch máu não… chỉ với một cây kim

Việc cứu chữa thật đơn giản và dễ dàng một cách lạ lùng, nhưng có thể mang đến những kết quả cũng không kém lạ lùng và hữu hiệu Chỉ cần một ống tiêm thuốc (loại dùng xong rồi phế thải, bằng nhựa), hoặc một cây kim cũng có thể cứu mạng một bệnh nhân đang bị chứng tai biến mạch máu não (đột quy- stroke)

..

Dưới đây là bài dịch của Lang Vườn về  lời kể của cô Irene Liu do bạn DoanXuan chuyển tới cho chúng tôi. 
: “Cha tôi bị tê liệt và chết sau đó vì ông là nạn nhân của bệnh tai biến mạch máu não. Ước chi tôi biết được thủ thuật này từ trước. Khi tai biến mạch máu não xảy ra, tất cả những tia huyết quản nhỏ trong não bộ sẽ từ từ vỡ ra sau đó.”

Khi có bệnh nhân bị tai biến mạch máu não, chúng ta phải giữ bình tĩnh, đừng cuống quýt. Điều quan trọng nhất là ĐỪNG BAO GIỜ DI CHUYỂN NẠN NHÂN, bất kỳ là họ đang bị nạn ở đâu. Vì nếu nạn nhân bị di chuyển, các tia huyết quản trong não bộ sẽ vỡ ra.

Từ từ giúp bệnh nhân ngồi thẳng dậy và chúng ta có thể bắt đầu công việc “rút máu”. Nếu quý vị có sẵn một ống tiêm thuốc thì tốt nhất, nếu không thì một cây kim may, hay một cây kim gút, cũng có thể giúp chúng ta được.

1- Trước hết, chúng ta hãy hơ nóng kim bằng lửa (bật lửa, đèn nến) để sát trùng, rồi dùng kim để chích trên mười đầu ngón tay.

2- Chúng ta không cần tìm một huyệt đặc biệt nào cả, chỉ cần chích vào đầu ngón tay, cách móng tay độ một ly (milimetre).

3- Chích kim vào cho đến khi có máu rỉ ra.

4- Nếu máu không chảy, nên nặn đầu ngón tay cho đến khi thấy máu nhỏ giọt.

5- Khi máu đã chảy từ cả mười đầu ngón tay, thì chờ vài phút, bệnh nhân sẽ tỉnh dậy.

6- Nếu mồm bệnh nhân bị méo, thì chúng ta phải nắm hai (lỗ) tai của bệnh nhân kéo mạnh, cho đến khi hai tai đều ửng màu đỏ.

7- Châm vào dái tai (ear lobe) hai mũi mỗi bên cho đến khi máu nhỏ giọt từ mỗi dái tai. Sau vài phút, bệnh nhân sẽ tỉnh lại. Chúng ta hãy kiên tâm chờ cho đến khi bệnh nhân hoàn toàn hồi tỉnh và không có một triệu chứng nào khác thường mới mang bệnh nhân đến bệnh viện.Vì nếu nạn nhân được chuyên chở vào bệnh viện sớm hơn. Có thể những dằn xóc của xe cứu thương làm cho các mao quản (capillaries) trong não bộ bị vỡ ra. Nếu sau khi đó mà họ còn có thể đi đứng được, thì đúng là do phúc đức của Tổ Tiên họ.

Tôi học cách cứu chữa qua cách làm xuất huyết này từ một Đông y tên Hà Bảo Định (Ha Bu-Ting). Ngoài ra, tôi còn có cơ hội áp dụng phương pháp này nữa. Vì thế nên tôi khẳng định là phương pháp hữu hiệu 100%. Năm 1979, tôi đang dạy tại Đai học Fung-Gaap tại Đài Trung. Một buổi trưa nọ, tôi đang giảng bài trong lớp, thì một giáo sư khác chạy sổ vào lớp học của tôi, vừa thở vừa nói “Cô Liu, đến gấp dùm, ông Giám Sự của chúng ta đang bị tai biến mạch máu não”.

Tôi chạy lên lầu 3 ngay tức thì và thấy ông Giám sự của chúng tôi là Trần Phúc Tiên, mặt mày nhợt nhạt, tiếng nói ngọng nghịu và mồm thì méo xệch qua một bên, ông hội đủ tất cả những triệu chứng của một người đang bị tai biến mạch máu não. Tôi bảo một người sinh viên đang thực tập tại Đại học, đến tiệm thuốc bên ngoài mua cho tôi một ống tiêm, và dùng kim tiêm để châm đầu mười ngón tay của ông Trần, cho đến khi mỗi đầu ngón tay có một giọt máu cỡ hạt đậu. Sau vài phút, mặt ông Trần đã nhuận sắc trở lại, và mắt ông cũng đã bắt đầu có thần. Nhưng mồm ông thì vẫn méo, nên tôi kéo hai tai ông cho đến khi hai tai đều đỏ vì máu đọng, rồi châm vào mỗi bên dái tai hai mũi để hai giọt máu tươm ra.

Khi hai giọt máu hai bên dái tai được rỉ ra, một phép lạ đã xảy ra. Chỉ nội trong vòng từ 3 đến 5 phút, mồm ông ta đã từ từ trở lại hình dạng nguyên thủy, và tiếng nói của ông cũng trở lại bình thường. Chúng tôi để ông nghỉ ngơi một lúc, rót cho ông một tách nước trà nóng rồi đưa ông đi đến bệnh viện Ngụy Hoa gần đó. Ông nghỉ ngơi tại bệnh viện một đêm, rồi hôm sau lại trở về nhiệm sở làm việc. Sau đó, mọi việc đều bình thường. Ông không có triệu chứng nào nguy hại sau đó. Trái lại, các nạn nhân của bệnh tai biến mạch máu não thường khó trở lại bình thường, vì các tia máu trong não bộ bị vỡ trong khi xe cứu thương di chuyển họ đến bệnh viện. Kết quả là không thể làm cho họ vãn hồi lại trạng thái cũ.”

Theo các thống kê, hiện nay, bệnh tai biến mạch máu não là nguyên nhân giết chết người ta hàng thứ nhì. Những người may mắn thì có thể sống còn, nhưng phải mang tật nguyền suốt đời. Đó là một tai họa khủng khiếp có thể xảy đến cho một cá nhân. Nếu chúng ta có thể ghi nhớ phương pháp cho xuất huyết trên đây, để có thể giúp đỡ những nạn nhân của căn bệnh quái ác này, để áp dụng tức thời trên nạn nhân, thì chỉ trong một thời gian ngắn, bệnh nhân sẽ tỉnh lại và được phục hồi 100%.

Chúng tôi hy vọng là quí vị có thể phổ biến tài liệu này để bệnh tai biến mạch máu não không còn là một căn bệnh giết người như hiện nay nữa

http://khoemoingay.com