Sự què quặt của tiến hóa

Đầu năm nói chuyện sức khỏe.

 VĂN MINH HẠI NGƯỜI

Tại sao chúng ta mắc bệnh? Theo các nhà khoa học chuyên nghiên cứu tiến hóa, đa số bệnh tật hành hạ chúng ta không thể chỉ do cơ thể chúng ta không thích nghi với thế giới hiện đại. Thế nhưng nếu ai đó giảm thiểu tình trạng không thích nghi đó bằng hoạt động thể thao, áp dụng chế độ dinh dưỡng thích hợp và tránh giữ vệ sinh thái quá - có thể kéo dài đáng kể tuổi thọ.

Răng

Những hiện vật trong các bộ sưu tập của bảo tàng Peabody (Đai học Harvard) cũng có hàm răng đầy đặn, tương tự những hộp sọ có xuất xứ từ nhiều vùng khác nhau của thế giới và có nhiều trăm năm tuổi. tất cả đều có hàm răng cực thẳng. Chứng cứ đó cho thấy, con người thời đó buộc phải nhai vất vả thế nào trong một bữa ăn. “Hàm răng đòi hỏi sức kéo cơ học. Chỉ khi ấy xương cốt của hàm răng mới có thể phát triển đầy đủ và bảo đảm đủ chỗ cho tất cả số răng” GS Daniel Lieberman giải thích. Xương hàm răng của thế hệ ngày nay chỉ khoái khẩu với fastfood (các món ăn nhanh) và những sản phẩm chế biến công nghiệp sẽ kém phát triển. Hậu quả sẽ xuất hiện hàm răng cong vẹo nếu không uốn nắn bằng thiết bị chỉnh sửa.

Ung thư vú

Tại nhiều quốc gia trên thế giới, xấp xỉ 10 phụ nữ, có một bị ung thư vú. Dịch bệnh ung thư này chắc chắn cũng là sự nổi loạn mang tính sinh học. Phụ nữ “kỷ nguyên” đồ đá phần lớn thời gian mang bầu hoặc cho con bú cơ thể của họ tạo ra lượng estrogen ít hơn nhiều so với phụ nữ hiện đại, và trong vòng cả cuộc đời chắc chắn họ chỉ có 160 kỳ rụng trứng. Trong xã hội hiện đại phụ nữ có kinh nguyệt đầu tiên sớm, nhưng có thai ít hơn và thời gian cai con bú cũng sớm hơn. Trong vòng cuộc đời có thể có 450 kỳ rụng trứng đều đặn. Vì thế trong cơ thể phụ nữ hiện đại cho đến lúc mãn kinh estrogen gần như lúc nào cũng hiện diện - yếu tố làm gia tăng nguy cơ ung thư vú.

GS. BS Mel Greaves nhà ung thư học chuyên nghiên cứu di truyền học tiến hóa các bệnh ung thư (viện nghiên cứu Ung thư Vương quốc Anh) thuộc nhóm các nhà khoa học đánh giá thực trạng trên một cách phê phán. Theo GS. BS Greaves, do ảnh hưởng của cuộc sống phồn thịnh, bình đẳng giới và các biện pháp ngừa thai phụ nữ hiện đại thực thi mô hình sinh sản, mà họ chưa được chuẩn bị về phương diện lịch sử nòi giống và di truyền học. Lần đầu tiên điều đó bộc lộ là 300 năm trước, trong các nữ tu sĩ Italia có chế độ dinh dưỡng tốt và thực hiện lối sống hà khắc (không bao giờ có cơ hội tiếp xúc với đối tượng khác giới và sinh nở). “Không thể tìm thấy tu viện nào vắng bóng bệnh ung thư vú” - thầy thuốc Bemardino Ramazzini nổi tiếng thời đó ngạc nhiên ghi lại.

Tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt của đàn ông cũng khổ sở vì nền văn minh. Được kích thích bởi hoóc môn nam giới testosteron, suốt thời gian cuộc đời (kể từ thời điểm bắt đầu tuổi dậy thì) tuyến này sản xuất dung dịch đặc biệt cho tinh trùng trong các mối quan hệ tình dục.
Thời nguyên thủy trong điều kiện xã hội quần thể, thực tế người đàn ông giải quyết “chuyện ấy” bất cứ lúc nào có nhu cầu - suốt cuộc đời với bất kì đối tượng khác giới nào. Tuyến tiền liệt liên tục thông thoáng. Ngày nay, vì nhiều lý do khác nhau: ngay đấng mày râu lấy vợ sớm, thời gian giải quyết nhu cầu sinh lý cũng rất hạn chế. Đa số đến 60 tuổi, bộ máy sinh dục của phần lớn đàn ông đã bị “bỏ xó”. Tuyền tiền liệt bị ứ đọng, sinh bệnh. Và vì thế không con đực của loài động vật có vú nào có tuyến liền liệt hay bị ung thư như đàn ông.
……

Tình trạng xương cốt mất canxi và thấp khớp, áp huyết cao, trầm cảm tiểu đường, các khuyết tật thị giác, phát phì, viêm mũi dị ứng, các bệnh ung thư, đau cột sống, thoát vị ruột, hội chứng sợ ăn và bệnh Parkinson (liệt rung) - nhiều chứng bệnh hành hạ chúng ta chỉ vì lí do chúng ta không sống đúng với thiên hướng bẩm sinh. GS Stephen Stearms (Đại học Yale ở New Haven, bang Connecticut) là một trong những đồ đệ của học thuyết y học tiến hóa đã đưa ra kết luận đó.

Các nhà khoa học thuộc trường phái này nghiên cứu bằng cách nào quá khứ đã hình thành cơ thể con người tiền sử và kiên trì tìm kiếm những đơn thuốc đã chứng tỏ tính hiệu quả từ kỷ nguyên đồ đá. “Chúng ta có thể học cách sống hài hòa với những điều kiện do sinh học quy định của cá thể” - GS.BS Detlev Ganten, trưởng nhóm nghiên cứu Charite khẳng định.

Cho dù ngày càng nhiều công trình nghiên cứu cung cấp không ít lý thuyết về tính đúng đắn của y học tiến hóa, nhưng những nguyên lý này vẫn hiếm khi tìm được chỗ đứng trong thực tế y học. Hơn thế các bác sĩ thường chỉ tập trung vào triệu chứng để chữa trị.

Tuy nhiên qua đó nền văn hóa của chúng ta càng tự xa rời hơn nữa lối sống, mà cơ thể của chúng ta đã được tạo hóa hình thành để thích nghi với nó. Tôi gọi hiện tượng đó là sự què quặt của tiến hóa” - GS Lieberman đánh giá.