Giáo dục sớm trẻ em tuổi mầm non góp phần nâng cao chất
lượng nòi giống và đào tạo nhân tài cho đất nước
Giáo dục sớm là
một bước đột phá của khoa học giáo dục. Các công trình nghiên cứu về giáo dục
sớm trên thế giới đều cho rằng: Một thời thơ ấu an toàn và hạnh phúc không chỉ
là quyền của trẻ em, mà nó còn cung cấp các cơ hội cho trẻ để khai mở và phát
triển hết các khả năng và tài năng của trẻ khi chúng lớn lên.
Đặc biệt là giai đoạn từ 0-6 tuổi, giai đoạn não bộ phát
triển nhanh nhất, đó là “Giai đoạn vàng”, “Cửa sổ của cơ hội”. Sự phát triển
quan trọng nhất của một con người, là nền tảng cho sự phát triển cả về thể chất
lẫn tinh thần, cũng như văn hoá và nhận thức trong tương lai của cả cuộc đời.
Ngày nay các nhà khoa học đã khẳng định 3 năm đầu đời là giai
đoạn rất quan trọng của sự phát triển não. Trong đó:
Từ 0-2 tuổi là thời kỳ phát triển của não phải. Đây là giai đoạn
thần đồng.
3-4 tuổi là giai đoạn chuyển tiếp sang thời kỳ của não trái.
Từ 6-8 tuổi là thời kỳ của não trái.
Nhà tâm lý học nổi tiếng người Mỹ B.Bloom sau hàng loạt nghiên
cứu đã nói: Nếu một người trưởng thành đến 17 tuổi trí lực đạt 100%,
thì lúc 4 tuổi đã đạt 50%, 8 tuổi đạt 80%, trong 9 năm từ 8 tuổi đến 17 tuổi
phát triển 20% khả năng còn lại.
Makarenko, nhà sư phạm nổi tiếng của Liên Xô trước đây cho
rằng: “Nền móng của giáo dục được xây dựng vững chắc từ trước 5 tuổi,
nó chiếm 90% cả quá trình giáo dục”
Tóm lại, giáo dục sớm chính
là giáo dục nhằm thúc đẩy chức năng não bộ (hai bên bán cầu não phải và trái)
của con người phát triển một cách tối ưu ngay từ những tháng năm đầu của cuộc
đời.
“Các cơ hội giáo dục được định hình từ lâu
trước khi trẻ đến lớp, các kỹ năng ngôn ngữ, nhận thức và xã hội mà trẻ phát
triển thời thơ ấu là trụ cột thực thụ cho việc học tập cả đời” (UNESCO,
Báo cáo giám sát GDCMN 2011)
Từ những kết quả nghiên cứu về não bộ kỳ diệu của trẻ sơ sinh và
lứa tuổi mầm non, trên thế giới đã xuất hiện cuộc chạy đua áp dụng các phát
hiện mới về bộ não để phát minh ra những công nghệ giáo dục nhằm
kích hoạt tiềm năng của não bộ từ những năm đầu tiên của cuộc đời, chuẩn bị cho
chiến lược giáo dục thế kỷ XXI. Đã có những công trình nghiên cứu nổi tiếng về
giáo dục đào tạo trẻ thông minh sớm, về giáo dục não phải, bồi dưỡng nhân tài
cho đất nước; trong đó phải kể đến những người đi tiên phong trong cuộc cách
mạng giáo dục sớm với những tên tuổi nổi tiếng
xuất thân từ các nước Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc. Đó là:
- Giáo sư Shichida Makoto (Nhật Bản) đã chủ trương tiến hành một
“cuộc cách mạng về giáo dục bán cầu não phải” nhằm phát triển hết tiềm năng của
bản cầu não phải. Ngày nay, đã có hàng trăm cơ sở giáo dục của Shichida trên
toàn nước Nhật Bản và các nước khác như Singapore, Malaysia, Trung Quốc, Đài Loan,
Thái Lan, Indonesia, Úc, Mỹ, Canada,… Những thành quả của ông đang giúp cho
hàng ngàn các cha mẹ và trẻ em phát triển nền tảng cho những thành công trong
tương lai. Phương pháp giáo dục của Shichida Makoto cũng đã được ứng dụng cho
cả những người trưởng thành.
- Giáo sư Glenn Doman (Mỹ), với phương pháp giáo dục nhằm khơi
dậy và phát triển trí thông minh của trẻ nhỏ được hình thành dựa trên 3 yếu tố
cơ bản: (1) kỹ năng đọc, (2) khả năng toán học và (3) năng lực nhận thức sâu và
rộng. Ông tin rằng “học Đọc” là cơ sở của mọi sự học tập,
lĩnh hội tri thức và sự thành công. Theo ông, dạy học cho một em bé 6-24 tháng
tuổi ở nhà dễ dàng hơn dạy em bé 6 tuổi ở trường.
- Trung Quốc đi sau Mỹ, Nhật, nhưng với khát vọng vươn lên của
một quốc gia có dân số lớn nhất thế giới, trường phái giáo dục sớm của giáo sư
Feng De Quan, với “Phương án 0 tuổi” (gọi tắt là PA0T), là phương án
khai mở trí thông minh và những tố chất tiềm ẩn của trẻ ngay từ 0 tuổi (thai
nhi) đến 6 tuổi. Ông theo đuổi một lý tưởng cao cả, đó là “Biến
gánh nặng dân số thành nguồn tài nguyên nhân tài vô biên, biến sự khó nhọc
trong nuôi dạy con cái thành niềm hạnh phúc vô bờ bến”, và với mục
tiêu nâng cao tố chất cho trẻ nhỏ. Cho đến nay, đã đào tạo được hàng triệu trẻ
em thông minh, tài năng, trở thành làn sóng giáo dục sớm tại quốc gia này.
- Ở Hàn Quốc, dịch vụ giáo dục cho trẻ mầm non tại gia đình đang
được các bậc cha mẹ đầu tư mạnh mẽ; và hiện nay đang xuất hiện các mô đun đi
sâu vào từng lĩnh vực giáo dục sớm như toán, ngôn ngữ, hội họa, âm nhạc… và cho
ra hàng loạt các sản phẩm thành công nghệ giáo dục có bản quyền và đã gia nhập
vào thị trường giáo dục ở Việt Nam.
- Tại Singapore, Hồng Kông, Thái Lan, Indonesia và Malaysia đã
nhanh chóng áp dụng các nghiên cứu về não, áp dụng chương trình Giáo
dục não phải vào các lĩnh vực giáo dục đào tạo nguồn nhân lực chất
lượng cao, đáp ứng các nhu cầu của tất cả các lứa tuổi, và để bổ sung và tăng
cường hiệu quả của các chương trình giáo dục mà hầu hết trẻ em đã có thể được
tham gia. Họ mở rộng dần dịch vụ đến các thị trường nước ngoài với tên
gọi “Cuộc Cách mạng não bộ - Brain Revolution”.
Mục tiêu
của phương pháp giáo dục sớm không phải để nhồi nhét tri thức mà giáo dục phải
góp phần kích hoạt được các năng lực thiên bẩm của trẻ. Để có năng lực thiên
bẩm chúng ta phải cung cấp cho trẻ môi trường phát triển tốt với các yếu tố
kích thích cần thiết cho sự phát triển. Ngày xưa, giáo dục tập trung vào việc
nuôi dưỡng những con người tốt để có thể đóng góp cho gia đình, cho xã hội.
Ngày nay, giáo dục mới chỉ là để vượt qua các kỳ thi và chỉ chú trọng khả năng
học tập ở trường. Nói cách khác chúng ta nên xây dựng một nền giáo dục có thể
đề cao ý chí của từng cá nhân.
Với thành tựu nghiên cứu và thực thi hơn 50 năm qua của giáo dục
sớm thế giới, có thể khẳng định quốc gia nào nhận thức được cơ hội và thắng lợi
trong “Cuộc Cách mạng mềm” giáo dục sớm thì
chỉ trong vòng 30 năm thôi quốc gia đó không chỉ thay đổi vận mệnh cho dân tộc
mình mà sẽ góp phần to lớn thay đổi thế giới trong thế kỷ XXI.
Có thể nói mô hình giáo dục sớm ở
Việt Nam
Tóm lược bài viết của PGS.TS.NGND. Nguyễn Võ Kỳ
Anh từ Hnews.vn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét