4 TẦM VÓC CỦA CÁC MỐI QUAN HỆ. BẠN ĐANG Ở ĐÂU?
Trong xã hội hiện đại, người ta quen gọi nhau bằng những danh xưng thân mật: bạn thân, bạn tri kỷ, anh em tốt, chị em chí cốt… nhưng nếu soi chiếu kỹ càng, phần nhiều những mối quan hệ ấy chỉ là sự va chạm của cảm xúc, sở thích, hoặc nhu cầu nhất thời. Ít ai thật sự phân định được mối quan hệ ấy đang ở “tầm vóc” nào. Bởi lẽ, quan hệ giữa người với người cũng giống như sự trưởng thành của một tâm hồn, phải trải qua các giai đoạn, các cung bậc khác nhau.
Dưới đây là 4 tầm vóc giữa các mối quan hệ:
Tầm vóc thứ nhất: Cảm xúc lên ngôi
Đây là mối quan hệ dễ bắt đầu, dễ thân thiết, và cũng dễ tan vỡ nhất. Khi gặp nhau, cả hai vui mừng rối rít, ôm lấy nhau như thể vừa tìm được mảnh ghép thất lạc. Những cuộc trò chuyện xoay quanh cuộc sống cá nhân: khổ đau gia đình, oan ức nơi công sở, người yêu bạc bẽo, mẹ chồng hà khắc… Nỗi đau của người kia trở thành đề tài khiến cả hai cảm thấy “gắn bó”, nhưng kỳ thực là sự cộng hưởng của cảm xúc tiêu cực.
Sự da diết ở giai đoạn đầu là bởi cả hai cần một nơi để trút bầu tâm sự, không hẳn vì thật lòng hiểu nhau. Khi cuộc sống yên ổn hơn hoặc không còn nhiều chuyện để kể lể, họ sẽ dần phai nhạt.
Và nghịch lý thay, càng thân thiết lúc mới quen thì lại càng chóng nhạt khi rời xa. Bởi nền tảng của mối quan hệ này là cảm xúc nhất thời, thứ dễ bốc cháy cũng dễ nguội lạnh nhất.
Tầm vóc thứ hai: Tương tác vụ lợi nhẹ nhàng
Khác với lớp đầu, các mối quan hệ ở tầm vóc này chú trọng sự hữu dụng. Họ đến với nhau để cùng học hỏi, cùng phát triển. Người này biết thiết kế, người kia biết marketing; người này giỏi viết, người kia giỏi quay phim. Giao tiếp của họ là để “cộng tác”, là sự trao đổi công bằng, cùng có lợi.
Tuy vậy, đây vẫn là tầng bề mặt. Họ hiểu nhau ở năng lực, kỹ năng, nhưng không đi sâu vào tâm hồn.
Họ vui vẻ, thân thiện, hợp tác hiệu quả, nhưng sẽ không thực sự cảm nhận được nỗi buồn của đối phương, cũng chẳng lưu luyến nếu phải xa rời. Giống như hai nhạc công hòa tấu tốt trên sân khấu, nhưng sau khi biểu diễn xong thì ai về nhà nấy. Mối quan hệ này không xấu, nhưng chưa đủ sâu để chạm vào cốt lõi con người.
Tầm vóc thứ ba: Giao thoa tư tưởng
Đây là những mối quan hệ bắt đầu đi vào chiều sâu. Cả hai không chỉ nói chuyện công việc hay cảm xúc cá nhân nữa, mà dần chạm tới những tầng tư tưởng, lý tưởng sống, khát vọng chân chính.
Họ có thể bất đồng ý kiến, nhưng luôn cảm thấy được khơi mở khi đối thoại. Một cuộc gặp gỡ có thể khiến người kia suy ngẫm cả tháng. Một lời chia sẻ có thể thay đổi cách người ta nhìn nhận cuộc đời.
Họ không cần gặp nhau thường xuyên, nhưng mỗi lần gặp là một lần “giao cảm”, như thể hai dòng suối ngầm cùng mạch nguồn hội tụ.
Họ không cố tỏ ra gần gũi, không ràng buộc bằng lời thề hay danh xưng, nhưng có một mối kết nối âm thầm và vững bền, thứ vượt lên trên sự hiện diện thể xác. Những mối quan hệ như thế hiếm, nhưng đáng quý như ngọc.
Tầm vóc thứ tư: hòa hợp nhất thể
Đây là cấp bậc rất hiếm hoi, giữa hai con người đã vượt thoát khỏi bản ngã, và thấu rõ sự khác biệt chính là yếu tố tạo nên sự hoàn chỉnh. Họ không còn tranh luận hơn thua, không còn cố tìm ai đúng ai sai, mà lặng lẽ bổ sung cho nhau như hai bánh răng vận hành trong cùng một cỗ máy.
Một người nghiêng về trực giác, người kia thiên về lý trí. Một người tĩnh lặng như núi, người kia năng động như gió. Nhưng chính sự khác biệt ấy, khi được đặt vào lòng tôn trọng, sẽ tạo nên sự hài hòa như âm và dương.
Ở tầng này, lòng vị tha không cần nhắc đến nữa, vì nó là bản chất. Bao dung không còn là sự cố gắng, mà là tự nhiên. Không còn cảm xúc chiếm hữu hay dính mắc, không còn đòi hỏi hay mong cầu. Dù gần hay xa, vẫn là một thể thống nhất. Sự hiện diện của người kia là sự vững vàng của chính mình. Họ không tìm kiếm nhau, nhưng luôn nhận ra nhau. Như tri kỷ từ tiền kiếp.
Xã hội hiện đại, mối quan hệ càng nhiều, càng cô đơn
Ngày nay, người ta dễ dàng có cả ngàn “bạn bè” trên mạng xã hội, nhưng lại hiếm khi có được một người thật sự thấu hiểu. Người ta sợ sự im lặng, nên chọn những cuộc nói chuyện ồn ào. Người ta sợ bị quên lãng, nên gọi nhau là “best friend” dù chưa từng thật lòng lắng nghe nhau một lần trọn vẹn.
Trong sự hối hả và bề bộn của đời sống đô thị, chúng ta đánh mất nghệ thuật của sự kết giao sâu sắc. Người biết lắng nghe thì ít, người chỉ chờ đến lượt mình nói thì nhiều.
Người có thể bàn bạc với nhau chuyện vũ trụ nhân sinh thì hiếm, còn người thích bàn chuyện ai yêu ai, ai phản bội ai thì vô số. Danh xưng tri kỷ trở nên rẻ rúng, chỉ còn là tên gọi mang tính cảm xúc.
Vậy tri kỷ là gì?
Tri kỷ không phải là người biết rõ tất cả chuyện đời tư của ta. Cũng không phải người luôn đồng tình với ta.
Tri kỷ là người hiểu được tâm hồn ta, điều ta theo đuổi, điều ta muốn giữ gìn, và điều khiến ta trăn trở nhất. Họ không cần phải giống ta, nhưng luôn thấu cảm. Không cần phải gần gũi mỗi ngày, nhưng khi gặp là thấy rõ một phần chân lý của mình trong mắt họ.
Càng trưởng thành, ta sẽ càng chọn lọc. Mối quan hệ chân thật không đến từ cảm xúc dâng trào, cũng không đến từ toan tính khôn ngoan, mà đến từ hai tâm hồn đã đi qua dông bão, và vẫn đủ thuần tịnh để nhận ra ánh sáng ở nhau.
Giữ cho mình một không gian thật sâu
Không cần nhiều người quanh mình, nhưng nên có ít nhất một người chạm được vào “tầng tư tưởng” của mình. Không cần phô trương mối quan hệ rộng khắp, nhưng giữ được một tấm lòng ngay thẳng, biết trân trọng người có duyên sâu.
An Hậu
