NÀNG KIỀU CỦA NGUYỄN DU TỰ QUYẾT ĐỊNH SỐ PHẬN, KHÔNG DỰA DẪM VÀO AI

Trong truyện Kiều kinh điển của chúng ta, những người đàn ông khác nhau trong cuộc đời của nàng Kiều. Từ Kim Trọng đến Thúc Sinh, Từ Hải, Hồ Tôn Hiến… Mỗi người trong số họ đều là một dạng nam tính điển hình. Người thì nho nhã, hào hoa, kẻ thì phong lưu, hào phóng, người thì anh hùng, bất khuất, nhưng lại có kẻ sắt đá, tàn nhẫn …

 

Càng ngẫm về chuyện của nàng Kiều tôi càng tò mò muốn biết Nguyễn Du mô tả Kiều trong thân phận đàn bà bị cuộc đời vùi dập, trải qua vô vàn sóng gió trong một xã hội mà đàn ông là bóng tùng quân còn đàn bà là phận bồ liễu mong manh.

Nguyễn Du đã đưa những trang nam tử điển hình của thời đại đến với nàng trong những giai đoạn khác nhau của cuộc đời. Nhưng chừng ấy người đàn ông có người nào “che chở” được cho Kiều?

 

Lúc nào cũng là Kiều tự quyết định số phận của mình, từ việc bán mình chuộc cha, gửi gắm tình duyên cho em gái, cắn răng chấp nhận kiếp lầu xanh, liều mạng trốn theo Sở Khanh, trốn khỏi bàn tay Hoạn Thư, “làm loạn” cùng Từ Hải hay gieo mình xuống sông Tiền Đường vì không cam tâm làm lẽ mọn cho một thổ quan và cuối cùng là từ chối đời sống vợ chồng với Kim Trọng để được ngẩng cao đầu.

 

10 bậc thầy của giải Nobel Văn học và 26 câu danh ngôn kinh điển

 

10 BẬC THẦY CỦA GIẢI NOBEL VĂN HỌC VÀ 26 CÂU DANH NGÔN KINH ĐIỂN

Viện Hàn lâm Thụy Điển vừa vinh danh tác giả Jon Fosse cho Giải thưởng Nobel Văn học năm 2023 danh giá. Nhân dịp này, xin chia sẻ với bạn đọc 26 câu nói nổi tiếng của 10 bậc thầy từng đoạt Nobel Văn học qua các thời kỳ.

 

Đại thi hào Rabindranath Tagore  Giải Nobel Văn học năm 1913

1. “Sinh”, lộng lẫy như đóa hoa mùa hạ; “tử”, lặng lẽ và đẹp đẽ như chiếc lá mùa thu. 

2. Thế giới hôn tôi với niềm đau, tôi đáp lại thế giới bằng những bản nhạc. 

3. Chỉ trải qua sự mài giũa của địa ngục mới có thể tạo ra sức mạnh xây dựng nên thiên đường; chỉ những ngón tay từng rỉ máu mới đàn ra được thứ âm thanh đẹp đẽ nhất thế gian.

 

Romain Rolland  Giải Nobel Văn học năm 1915

4. Thế gian chỉ có một chủ nghĩa anh hùng, đó chính là vẫn luôn yêu đời dù đã tận mắt chứng kiến chân tướng cuộc sống. 

5. Phần lớn mọi người đều đã chết ở tuổi 20-30, bởi lẽ qua độ tuổi này, họ chỉ còn là cái bóng của mình, quãng đời còn lại là quá trình mô phỏng lại chính mình, ngày này qua ngày khác, họ lặp lại những gì mình làm, những gì mình nghĩ, những gì mình yêu mình ghét một cách máy móc và giả tạo hơn.

William Butler Yeats  Giải Nobel Văn học năm 1923

6. Khi còn trẻ, chúng ta yêu nhau mà không biết. 

7. Lòng người, chỉ có thể thắng được, chứ không thể chờ người khác ban tặng.

 

Bernard Shaw  Giải Nobel Văn học năm 1925

8. Đời người có hai bi kịch: một là tuyệt vọng, hai là quá đắc ý. 

9. Muốn kết hôn hãy kết hôn, muốn độc thân hãy duy trì sự độc thân đó, dẫu sao thì sau cùng, mọi người cũng đều sẽ hối hận. 

10. Một người lý trí là người thay đổi bản thân đi thích nghi với môi trường, chỉ có những người không lý trí mới muốn đi thay đổi môi trường để nó thích hợp với mình. Nhưng lịch sử lại thường được tạo nên bởi những người ở vế sau.

 

William Cuthbert Faulkner  Giải Nobel Văn học năm 1949

11. Đừng chăm chăm vào việc vượt qua đồng nghiệp hay người đi trước, hãy nỗ lực vượt qua chính mình. 

12. Rất khó để hoàn hảo, vì vậy, tôi đánh giá một người dựa trên việc anh ta thất bại tuyệt vời như thế nào khi làm những điều không thể.

 

Bertrand Arthur William Russell  Giải Nobel Văn học năm 1950

13. Chiến tranh không quyết định ai đúng, nó chỉ quyết định ai sống sót. 

14. Ăn mày không hề đố kị với tỷ phú, nhưng anh ta nhất định sẽ đố kị với ăn mày có thu nhập cao hơn mình. 

15. Vấn đề của thế giới này nằm ở chỗ người thông minh luôn rất tò mò, trong khi kẻ ngốc nghếch lại chẳng bao giờ ngờ hoặc. 

16. Tất cả những hành động và tư tưởng vĩ đại, đều có một khởi đầu vô cùng nhỏ bé và tầm thường. 

17. Đừng đi sau tôi, bởi lẽ tôi có thể không biết dẫn đường; đừng đi trước tôi, bởi lẽ tôi có thể không biết chạy theo; hãy đi cạnh tôi, làm một người bạn của tôi. 

18. Quan trọng không phải chữa lành, mà là đem theo nỗi đau và tiếp tục sống.

 

Kawabata Yasunari  Giải Nobel Văn học năm 1968

19. Thời gian trôi theo một cách giống nhau với tất cả mọi người, nhưng mỗi người lại du hành thời gian theo một cách khác nhau. 

20. Có lẽ càng là người thân thiết, càng là người yêu sâu đậm sẽ càng khó miêu tả ra hết, nhưng càng là những thứ xấu xa, lại càng dễ dàng in sâu trong tâm trí.

 

Gabriel José García Márquez  Giải Nobel Văn học năm 1982

21. Quá khứ đều là giả, kí ức là một con đường một chiều, tất cả những ngày xuân của quá khứ đều không thể quay trở lại, ngay cả thứ tình yêu cuồng nhiệt và kiên định nhất, suy cho cùng cũng chỉ là hiện thực thoáng qua, chỉ có cô đơn là vĩnh hằng. 

22. Mỗi một người đều rất cô đơn, chúng ta dùng đủ mọi cách để xua đuổi sự cô đơn, thực tế vẫn tiếp tục sự cô đơn của mình. Cô đơn là lời nguyền mà tạo hóa ban cho những kẻ sống theo “bầy đàn”, một mình là lối thoát duy nhất cho sự cô đơn. 

23. Sinh mệnh trước giờ chưa từng tách rời khỏi sự cô đơn. Bất kể chúng ta khi ra đời, trưởng thành, yêu thương, thành công hay thất bại, sau cùng, cô đơn vẫn luôn tồn tại trong một góc của cuộc sống như một cái bóng.

 

Mạc Ngôn  Giải Nobel Văn học 2012

24. Trên thế gian này, thứ đại kị nhất chính là thập toàn thập mỹ, bạn xem trăng trên trời, tròn rồi lại khuyết, quả trên cây, chín rồi sẽ rụng. Phàm là chuyện gì cũng hãy giữ lại một chút “thiêu thiếu”, có vậy mới cân bằng. 

25. Thứ người khác nhìn thấy là giày, thứ ta cảm nhận được là bàn chân. Đừng vì ham muốn sự sang trọng của đôi giày mà làm tổn thương bàn chân của mình. 

26. Thế sự giống như sách vậy, lật từng trang từng trang một. Con người phải nhìn về phía trước, bớt lật quá khứ lại.

 

Tặng bạn một câu cuối cùng: “Đọc văn học cổ điển và các tác phẩm của bậc thầy quan trọng hơn việc đọc nhiều sách, bởi lẽ chúng đã được kiểm chứng nhiều lần bởi vô số độc giả".

 

ST

 

Văn học có thể nuôi dưỡng tâm hồn

 

VĂN HỌC CÓ THỂ NUÔI DƯỠNG TÂM HỒN

C.S. Lewis đã đề cập trong cuốn sách “Sự bãi bỏ của nhân loại” của mình rằng, hầu hết các nền giáo dục đều chỉ coi trọng rèn luyện trí óc, trong khi những tác phẩm văn học, là một trọng điểm bồi dưỡng tinh thần, lại thường bị bỏ qua. Nói cách khác, tác phẩm văn học có thể giúp người trẻ dưỡng thành thói quen điều chỉnh cảm xúc và phản ứng hợp lý khi gặp khó khăn.

 

Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, đây có thể là một kiểu tấm gương cho họ khi phải đưa ra quyết định về cuộc đời của chính mình. Với sự chỉ dẫn của những hoa tiêu văn học đầy trí huệ các thời đại, độc giả nhỏ tuổi có thể từ những sai lầm phạm phải, cũng như thắng lợi đạt được của nhân vật trong tác phẩm, từ đó rút ra bài học và trí huệ để bản thân không mắc phải những sai lầm tương tự. Tác phẩm văn học có thể cung cấp những kinh nghiệm nhân sinh quý báu cho độc giả.

 

“Cho đến thời cận đại, tất cả giáo viên, thậm chí tất cả mọi người đều tin rằng: Tướng do tâm sinh. Trên thực tế, họ tin rằng sự tốt xấu của sự vật khách quan phụ thuộc rất lớn vào sự chủ quan của việc chúng ta tán đồng hay phản đối, tôn kính hay coi thường.”

 

Lewis than thở về sự nổi lên của cái gọi là “người không có lồng ngực”, những người mà tâm trí của họ chưa được rèn luyện một cách đúng đắn, nên không cách nào phản ứng với thế giới bằng một tâm thái lành mạnh.

Hơn bao giờ hết, chúng ta cần những “người có tâm hồn”, không phải những người đa cảm, không phải những người vì cảm tính hay theo đuổi cảm tính, mà là những người có tâm hồn chuyển biến trở nên cao thượng sau khi được tiếp xúc với những tác phẩm nghệ thuật vĩ đại – những tác phẩm uẩn hàm sự tán dương vẻ đẹp và chân lý. Chúng ta cần những người từ nội tâm cự tuyệt tà ác, khát vọng điều thiện lương.

 

Aristotle đã mô tả giáo dục lý tưởng trong cuốn “Chính trị học” của mình như sau: “Mỹ đức bao gồm niềm vui và sự yêu thiện ghét ác một cách chính xác, và hiển nhiên không có gì sánh được với năng lực phán đoán chính xác và việc sở hữu tính cách tốt đẹp và hành vi cao thượng, xứng đáng với những gì chúng ta dụng tâm bồi dưỡng.”

Aristotle giải thích, “tính cách tốt đẹp và hành vi cao thượng” có thể đạt được thông qua âm nhạc.

Ông chỉ ra, một số loại âm nhạc nhất định có thể rèn luyện tình cảm của chúng ta, khiến chúng ta biến trở nên dũng cảm, tràn đầy hy vọng, v.v. Ông chỉ ra, “sự vui sướng hay thống khổ được cảm thụ trong âm nhạc vô cùng tương tự với cảm giác hiện thực”.

 

Khoa học hiện đại ủng hộ chủ trương của Aristotle rằng nghệ thuật, như âm nhạc và văn học, có thể giúp bồi dưỡng những cảm xúc lành mạnh. Khoa học chứng minh, đọc tác phẩm văn học có thể làm tăng sự đồng cảm của một người. Việc đọc tác phẩm văn học khiến chúng ta tưởng tượng bản thân sẽ cảm giác như thế nào khi ở trong hoàn cảnh của người khác.

 

Các khía cạnh thể hiện tình cảm trong văn học

Văn học lôi cuốn tư tưởng, tình cảm, lực tưởng tượng, trí nhớ và giác quan của con người. Như nhà thơ William Wordsworth đã nói về sức mạnh của thơ ca: “Đối tượng của thơ ca là chân lý… mang theo tình cảm tiến vào nhân tâm.”

Bởi vì tác phẩm văn học liên quan đến nhiều phương diện của tình cảm nhân loại, nên chúng có sức mạnh bất khả thay thế trong việc truyền thụ chân lý.

Về lý thuyết, biết thế nào là lòng trung thành chỉ là một việc, nhưng cùng với nàng Penelope trong The Odyssey nhận thức về lòng trung thành và sống theo ý nghĩa của nó lại là một chuyện hoàn toàn khác.

Penelope là vợ của Odysseus trong vở Odyssey của Homer, đã chung thủy với chồng trong suốt 20 năm chồng vắng bóng, mặc dù có 108 người muốn cầu hôn nàng.

 

Trí tuệ của chúng ta biết rằng giết người là sai trái, cũng biết chủ nghĩa hư vô dẫn đến tuyệt vọng. Nhưng cùng với Raskolnikov trải nghiệm những hậu quả sâu sắc và bi thảm về tâm lý, đạo đức, gia đình và pháp lý trong “Tội ác và Hình phạt” lại là một chuyện khác.

Tác phẩm văn học chứa đựng chân lý, khi chân lý được triển hiện ra, nó tỏa sáng trong tâm linh người đọc. Đây chẳng phải là điều chúng ta hy vọng giáo dục con cái mình sao? Trẻ em không chỉ cần ghi nhớ chân lý, mà còn phải hiện thực chân lý thực tiễn, tiếp xúc với điều gì đó sống động và có ý nghĩa. Có hình thức giáo dục nào tốt hơn một tác phẩm văn học?

 

Những tác phẩm văn học ưu tú có thể mang lại cho chúng ta nhiều cảm hứng hơn. Việc hiển hiện cuộc sống hiện thực thông qua nghệ thuật thu hút sự chú ý của chúng ta đến những điều mà chúng ta có thể đã bỏ qua, hoặc những điều mà chúng ta tưởng mình đã biết, các tác phẩm văn học triển thị cho chúng ta thấy khía cạnh mới lạ của chúng, giúp chúng ta phát hiện được sự tồn tại của vẻ đẹp trong những điều bình phàm.

 

Quả thực, một tác phẩm văn học lớn mở rộng kiến ​​thức của chúng ta, cho phép chúng ta nhìn thấy sự tráng lệ của thế giới hiện thực, nghe thấy những âm vang bất tận trong cuộc sống “bình phàm”. Khi tâm hồn thăng hoa, chúng ta sẽ hiểu rằng cuộc sống không hề bình thường, mà tràn đầy vẻ đẹp, sự thần bí và kỳ tích.

 

Hương Thảo