Thần y Hoa Đà
dạy bí quyết ngủ dù thường xuyên thức khuya vẫn đảm bảo cơ thể khỏe mạnh.
Theo Hoa Đà, buổi trưa chỉ cần ngủ 3 phút
là đã tương đương với 2 giờ, nhưng phải ngủ vào đúng giữa trưa khoảng 12 giờ.
Buổi tối nếu ngủ đúng giờ Tý (từ 23h đêm đến 1h) thì 5 phút ngủ tương đương với
6 giờ.
Những ai thường thức khuya làm việc, học bài… bất kể việc nhỏ lớn thế
nào thì đến giờ Tý cũng phải dừng lại đi ngủ 30 phút, đến giờ Mão (từ 5h đến 7h
sáng) dù muốn ngủ cũng không được ngủ, như vậy hôm đó tinh thần của bạn sẽ tỉnh
táo.
Bài viết dưới đây sẽ lý giải bí quyết giấc
ngủ của Hoa Đà
Giấc ngủ và dưỡng sinh
1. Quy tắc giấc ngủ
Danh y nổi tiếng thời Chiến Quốc Văn Chí từng nói “Đạo dưỡng sinh của tôi đặt giấc ngủ ở vị trí cao nhất, con người và động vật chỉ có ngủ mới lớn lên, giấc ngủ giúp tỳ vị tiêu hóa thức ăn, cho nên giấc ngủ là thứ bổ nhất trong dưỡng sinh, một người nếu không ngủ 1 buổi tối thì mất 100 ngày cũng không thể hồi phục sức khỏe bị tổn hại“.
Danh y nổi tiếng thời Chiến Quốc Văn Chí từng nói “Đạo dưỡng sinh của tôi đặt giấc ngủ ở vị trí cao nhất, con người và động vật chỉ có ngủ mới lớn lên, giấc ngủ giúp tỳ vị tiêu hóa thức ăn, cho nên giấc ngủ là thứ bổ nhất trong dưỡng sinh, một người nếu không ngủ 1 buổi tối thì mất 100 ngày cũng không thể hồi phục sức khỏe bị tổn hại“.
Ngủ có tác dụng rất lớn trong dưỡng sinh,
dưỡng chính là dùng rất nhiều tế bào khỏe mạnh thay thế tế bào yếu kém, hư hại,
nếu 1 đêm không ngủ tức là không đổi tế bào mới. Nếu nói ban ngày có 1 triệu tế
bào chết đi, ban đêm chỉ bù lại được 500 ngàn tế bào, như vậy cơ thể của bạn sẽ
bị thiếu hụt, lâu dần bạn sẽ rỗng như củ cải bị xốp. Vậy làm sao trên thế giới
có những cụ già sống trên 100 tuổi? Đó là vì mỗi tối họ đều đi ngủ đúng giờ vào
21h.
Thực tế trong cuộc sống có không ít người
bị khó ngủ, hoặc chất lượng giấc ngủ không cao. Giấc ngủ không tốt là một vấn
đề mang tính tổng hợp, nguyên nhân chủ yếu là do can hỏa vượng, vị hỏa thượng
viên, can âm hư.(1)
2. Giấc ngủ và bệnh tật
Phương thức và thói quen sinh hoạt hiện đại đã mang đến rất nhiều ảnh hưởng tiêu cực cho cơ thể chúng ta, dẫn đến hình thành “4 bệnh lớn”: Bệnh hoa quả, bệnh tủ lạnh, bệnh ti vi máy tính, bệnh thức khuya. Gan có một đặc điểm là khi nằm máu chuyển về gan, khi ngồi hoặc đứng sẽ cung cấp máu ra ngoài.
Phương thức và thói quen sinh hoạt hiện đại đã mang đến rất nhiều ảnh hưởng tiêu cực cho cơ thể chúng ta, dẫn đến hình thành “4 bệnh lớn”: Bệnh hoa quả, bệnh tủ lạnh, bệnh ti vi máy tính, bệnh thức khuya. Gan có một đặc điểm là khi nằm máu chuyển về gan, khi ngồi hoặc đứng sẽ cung cấp máu ra ngoài.
Giờ Tý (23h-1h), thực ra 23h đêm mới là
thời gian bắt đầu một ngày mới, chứ không phải 0h, đây là hiểu biết sai lầm của
chúng ta. Gan và mật hỗ trợ lẫn nhau như một, 23h là lúc kinh mạch của túi mật
được mở ra, nếu khi đó không ngủ thì sẽ làm tổn hại lớn tới đảm khí, vì 11 cơ
quan tạng phủ đều phụ thuộc vào túi mật.
Đảm khí một khi hư thiếu sẽ dẫn tới chức
năng của toàn bộ cơ quan khác trong cơ thể đều giảm xuống, sức miễn dịch giảm
xuống, các chức năng của cơ thể giảm sút trầm trọng, đảm khí hỗ trợ trung khu
thần kinh nên nếu đảm khí bị thương sẽ dễ mắc phải các bệnh về thần kinh, ví dụ
như chứng tâm tình uất ức, tâm thần phân liệt, chứng ám ảnh, bồn chồn…
Giờ sửu (1h-3h) là thời gian kinh mạch gan
vượng nhất, nếu không ngủ, gan không thể thải độc, sản xuất ra lượng máu mới,
vì lưu giữ máu xấu nên sắc mặt xanh xao, lâu dần dễ bị mắc các bệnh về gan.
Người mắc viêm gan siêu vi B là do thường thức đêm, mất ngủ, cơ thể quá hư
nhược, nói cách khác là cơ thể quá rối loạn khiến virus thừa cơ xâm nhập vào
tới tế bào.
Vậy ngủ không đúng giờ giấc mang đến những
tổn thương nào cho gan?
– Can chủ sơ tiết, sơ tức là khai thông, tiết tức là phát tán, làm cho khí toàn thân thông mà không trệ, tán mà không uất. Nếu quá giờ Tý không đi ngủ có thể gây ra bất lợi cho hoạt động sơ tiết của gan, làm can khí tích tụ có thể dẫn tới các triệu chứng như dễ tức giận, đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, đau mắt, ù tai, điếc tai, đau sườn ngực, nữ giới kinh nguyệt không đều, táo bón, cũng dẫn tới can khí thăng phát không đủ, mệt mỏi, đau đầu mỏi gối, chóng mặt, mất ngủ, tim hồi hộp, lơ đãng, nghiêm trọng còn bị bất tỉnh nhân sự, té xỉu khi đang trên đường.
– Can chủ sơ tiết, sơ tức là khai thông, tiết tức là phát tán, làm cho khí toàn thân thông mà không trệ, tán mà không uất. Nếu quá giờ Tý không đi ngủ có thể gây ra bất lợi cho hoạt động sơ tiết của gan, làm can khí tích tụ có thể dẫn tới các triệu chứng như dễ tức giận, đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, đau mắt, ù tai, điếc tai, đau sườn ngực, nữ giới kinh nguyệt không đều, táo bón, cũng dẫn tới can khí thăng phát không đủ, mệt mỏi, đau đầu mỏi gối, chóng mặt, mất ngủ, tim hồi hộp, lơ đãng, nghiêm trọng còn bị bất tỉnh nhân sự, té xỉu khi đang trên đường.
– Gan thông với mắt, nếu quá giờ tý không
ngủ sẽ dễ khiến can hư, thường xuất hiện các triệu chứng như mờ mắt, hoa mắt,
quáng gà, sợ ánh sáng, chảy nước mắt khi ra gió… Ngoài ra, nó còn có thể dẫn
đến các bệnh về mắt như tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể, xơ cứng động mạch võng
mạc, bệnh võng mạc các bệnh về mắt khác.
– Can chủ cân, nếu quá giờ tý vẫn chưa đi
ngủ sẽ khiến can huyết bất túc, cân mạch mất đi sự nuôi dưỡng dẫn tới đau cơ,
tê bì chân tay, khó co duỗi gân cơ, co giật, dễ bị nấm móng tay, thiếu canxi,
xương bánh chè mềm đi, động kinh, loãng xương, tắc mạch.
– Vì tim chủ huyết mạch, tức là tâm khí
thúc đẩy huyết dịch vận hành trong lòng mạch, phát huy tác dụng dinh dưỡng và
tư nhuận, trong khi gan lại có chức năng lưu giữ và điều tiết máu nên nếu quá
giờ tý không đi ngủ sẽ làm can huyết bất túc dẫn tới tình trạng tim không cung
cấp đủ máu, gây ra các triệu chứng như tim đập mạnh và loạn nhịp, run sợ..,
trường hợp nghiêm trọng sẽ dẫn tới các bệnh tim mạch như cao huyết áp, thậm chí
xuất huyết não.
3. Phương pháp ngủ
Tâm ngủ trước, mắt ngủ sau, là cách tốt nhất để đi vào giấc ngủ.
Tâm ngủ trước, mắt ngủ sau, là cách tốt nhất để đi vào giấc ngủ.
Nếu mỗi tối bạn đều lên giường nằm từ 22h,
im lặng không nói chuyện thì đến 23h bạn sẽ chìm vào giấc ngủ. Gan và túi mật
bắt đầu chuyển máu về lọc độc tố và sản xuất ra máu mới. Cứ duy trì như vậy thì
đến trăm tuổi bạn cũng không bị sỏi mật, hay mắc các bệnh như viêm gan, xơ gan.
Tuy nhiên, nếu ngày nào bạn cũng thức tới
hơn 1h sáng, gan không thể chuyển máu về, không thể lọc hết độc tố trong máu,
máu mới cũng không được sinh ra, túi mật cũng không thể lưu trữ dịch mật mới,
nên bạn sẽ dễ bị sỏi mật, u nang, viêm gan…
Dưới gan và túi mật là dạ dày, nếu bộ phận
này gặp vấn đề, bạn sẽ xuất hiện tình trạng ngủ không yên giấc.
Trường hợp thứ nhất là chứng vị hàn, chỉ vị
dương bất túc, với triệu chứng vị quản đau, đến mức đau dữ dội, gặp lạnh đau hơn,
thích ấm, thích xoa, nôn mửa ra nước trong, miệng nhạt, không khát, ruột sôi
ùng ục, ỉa chảy, người lạnh, chân tay lạnh; lưỡi nhợt, rêu trắng trơn, mạch
trầm trì hoặc huyền. Chứng này có thể do uống trà quá nhiều hoặc ăn quá nhiều
đồ ngấy béo, chắc chắn sẽ khiến bạn ngủ không ngon.
Trường hợp thứ hai là chứng vị nhiệt, còn
được gọi là chứng vị hỏa, có biểu hiện ăn nhiều hay đói, khát nước ưa uống
lạnh, vị quản đau hoặc có cảm giác nóng rát, hôi miệng, táo bón, chân răng sưng
đau, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch sác hữu lực. Chứng này do nhiệt khí bốc
lên, khí thở ra từ miệng đều là khí nóng, nó cũng dẫn tới mất ngủ. Còn một
trường hợp nữa là vị táo, miệng lưỡi đều khô, dạ dày có cảm giác thiếu nước.
Trường hợp thứ ba là chứng vị hậu, tình
trạng này là do chúng ta ăn nhiều thực phẩm giàu đạm ngấy, ví dụ có những người
ăn hải sản gà hầm… vì mùi vị rất ngon nên ăn nhiều, nhưng dù có ngon đến mấy
cũng không thể ăn quá nhiều hoặc phải trung hòa mùi vị, nếu không mùi vị quá
nồng cũng sẽ khiến ta khó ngủ.
Lúc ngủ, chân tay cần được giữ ấm. Vì tứ
chi có bản chất là dương nên nếu không được giữ ấm, chắc chắn thận dương bất
túc, chức năng khí hóa không còn tác dụng sưởi ấm làm cho thủy thấp thịnh ở
trong và cơ năng suy nhược. Ngoài ra, cả bụng và lưng cũng cần được giữ ấm
trước khi đi ngủ.
Vì tình trạng mỗi người khác nhau nên
phương pháp ngủ cũng khác nhau, sau đây xin giới thiệu đến quý bạn đọc 3
phương pháp ngủ:
▼Trước khi ngủ bạn có thể thử thực hiện
động tác gập bụng đơn giản, rồi ngồi xếp bằng tự nhiên hoặc ngồi kiết già trên
giường, hai tay xếp chồng lên nhau đặt lên trên chân, hô hấp tự nhiên, cảm giác
lỗ chân lông toàn thân nở ra khép lại theo nhịp thở, nếu có ngáp chảy nước mắt
thì sẽ có hiệu quả tốt nhất, đến khi muốn ngủ liền ngã xuống ngủ.
▼Nằm ngửa, hít thở tự nhiên, xem như mình
không có thân thể, hoặc như là người đang ở trong nước, hòa tan ngón chân cái
trước, rồi đến các ngón chân khác, tiếp theo là bàn chân, bắp chân, đùi,… từng
bước hòa tan, cuối cùng như không tồn tại, tự nhiên thiếp đi. Nếu vẫn chưa ngủ
được, lặp lại lần nữa.
▼Người dễ ngủ có thể nằm nghiêng về bên
phải, tay phải úp vào tai phải. Lòng bàn tay phải là hỏa, tai là thủy, cả 2
dung hòa thành Thủy Hỏa ký tế, nếu trong cơ thể người thì sẽ hình thành tâm
thận tương giao. Lâu dài có thể dưỡng tâm dưỡng thận.
Y học hiện đại đã chứng minh, những người
ngủ sớm dậy sớm, áp lực tinh thần sẽ rất nhỏ, không dễ mắc các bệnh liên quan
tới tinh thần. Buổi sáng không nên dậy quá sớm để luyện tập, bởi vào sáng sớm
khi mặt trời chưa mọc, chương khí, trọc khí đang bốc lên từ đường cống dưới đất
( nhất là ở thành phố), những khí này tổn thương nghiêm trọng đến thân thể
chúng ta.
Theo tinhhoa
Ghi chú
(1) Hoa Đà được xem như thần y, cũng là một trong những ông tổ
của Đông y, do đó cách trị bệnh của ông từ xưa đến nay luôn được nhiều người
coi trọng.
(2) Can hỏa là chứng trạng do can khí uất kết, thành hơi nóng nghịch lên, làm
cho nhức đầu, chóng mặt, đỏ mắt, nóng đỏ mặt, miệng khô đắng, v.v. Người có can
hỏa quá thịnh khi ngủ sẽ rất cảnh giác, giấc ngủ không sâu.
- Vị hỏa quá thừa do vị có tích nhiệt hoặc ngoại cảm ôn tà phạm vào vị hóa hỏa mà thành bệnh, dẫn đến môi, miệng, lưỡi, chân răng loét nát, sưng đỏ và đau. Người mắc chứng vị hỏa quá thừa thường ngủ không yên giấc.
- Can âm hư là do âm dịch của can không đủ gây choáng váng, 2 mắt khô sáp, họng khô, tai ù, mặt nóng đỏ, ngũ tâm phiền nhiệt… Ai mắc chứng can âm không đủ khi ngủ sẽ cảm thấy mệt nhọc.
- Vị hỏa quá thừa do vị có tích nhiệt hoặc ngoại cảm ôn tà phạm vào vị hóa hỏa mà thành bệnh, dẫn đến môi, miệng, lưỡi, chân răng loét nát, sưng đỏ và đau. Người mắc chứng vị hỏa quá thừa thường ngủ không yên giấc.
- Can âm hư là do âm dịch của can không đủ gây choáng váng, 2 mắt khô sáp, họng khô, tai ù, mặt nóng đỏ, ngũ tâm phiền nhiệt… Ai mắc chứng can âm không đủ khi ngủ sẽ cảm thấy mệt nhọc.
Ảnh
: Danh y Hoa Đà. (Tranh vẽ của Trần Dần Khác)
